Nghiên cứu - Trao đổi
Luật Kinh doanh bảo hiểm (sửa đổi): Thúc đẩy thị trường phát triển bền vững, lành mạnh
Luật Kinh doanh bảo hiểm (sửa đổi) không chỉ mang tính cập nhật, mà còn thể hiện tầm nhìn chiến lược dài hạn - Đây được cho là bước chuẩn bị cho một thị trường bảo hiểm phát triển bền vững, lành mạnh.
Theo đó, tại Chiến lược Phát triển thị trường bảo hiểm Việt Nam đến năm 2030 (ban hành theo Quyết định số 07/QĐ-TTg ngày 05/01/2023), Chính phủ đặt mục tiêu tốc độ tăng trưởng doanh thu phí bảo hiểm bình quân giai đoạn 2026 - 2030 đạt khoảng 10%/năm. Đến năm 2030, quy mô thị trường bảo hiểm đạt 3,3 - 3,5% GDP.
Về độ bao phủ, phấn đấu đến năm 2030, có 18% dân số tham gia bảo hiểm nhân thọ (mục tiêu năm 2025 là 15%). Tốc độ tăng trưởng bình quân doanh thu cung cấp sản phẩm bảo hiểm trên môi trường mạng đạt khoảng 10%/năm trong giai đoạn 2023 - 2030.

Dù Luật Kinh doanh bảo hiểm 2022 đã định hướng triển khai mô hình vốn theo rủi ro (RBC), thế nhưng, theo Bộ Tài chính, việc thiếu nguồn lực chuyên môn và hệ thống kế toán của doanh nghiệp chưa chuyển sang ghi nhận theo giá trị thị trường, nếu áp dụng vào năm 2028, toàn ngành có thể gặp khó khăn lớn về dữ liệu, nhân sự và hạ tầng… vì vậy, sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm vừa được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 10, sẽ có hiệu lực thi hành từ 01/01/2026 tới đây đã tập trung vào cải cách thủ tục hành chính.
Cụ thể, so với Luật Kinh doanh bảo hiểm năm 2022, Luật Kinh doanh bảo hiểm (sửa đổi) đã sửa đổi 27 Điều, trong đó cắt giảm, đơn giản hóa điều kiện kinh doanh tại 9 Điều liên quan đến cấp phép thành lập và hoạt động của doanh nghiệp bảo hiểm; điều kiện trước khi chính thức hoạt động;
Điều kiện, tiêu chuẩn đối với người quản lý, người kiểm soát; đầu tư ra nước ngoài; điều kiện hoạt động đại lý bảo hiểm; cấp phép thành lập và hoạt động của doanh nghiệp môi giới bảo hiểm và điều kiện cung cấp dịch vụ phụ trợ bảo hiểm…

Theo các chuyên gia, Luật Kinh doanh bảo hiểm mới không chỉ mang tính cập nhật mà còn thể hiện tầm nhìn chiến lược dài hạn. Đây là bước chuẩn bị cho một thị trường bảo hiểm phát triển bền vững, lành mạnh, có khả năng bảo vệ người tiêu dùng tốt hơn; đồng thời hấp dẫn hơn đối với nhà đầu tư trong và ngoài nước.
Đặc biệt, việc xác lập các nguyên tắc rõ ràng, minh bạch, giảm thiểu can thiệp hành chính không cần thiết và tăng tính tự chủ cho doanh nghiệp được cho là những nền tảng quan trọng để bảo hiểm Việt Nam bước vào giai đoạn phát triển mới, bền vững và hội nhập sâu rộng hơn.
Trước đó, nhìn nhận về việc sửa đổi Luật, các đại biểu Quốc hội đánh giá cao việc sửa đổi nhằm cắt giảm điều kiện kinh doanh, đơn giản hóa thủ tục hành chính, tháo gỡ khó khăn, xóa bỏ rào cản tiếp cận thị trường. Đồng thời, cũng bảo đảm môi trường kinh doanh minh bạch, ổn định, phù hợp với chủ trương của Đảng và yêu cầu phát triển thị trường bảo hiểm để trở thành một kênh huy động vốn trung và dài hạn trong thời gian tới.
Theo đại biểu Hà Sỹ Huân – Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Thái Nguyên bày tỏ, kinh doanh bảo hiểm qua ngân hàng là một kênh phân phối tất yếu phù hợp với xu thế quốc tế, góp phần mở rộng độ bao phủ bảo hiểm, tận dụng mạng lưới dữ liệu khách hàng của hệ thống ngân hàng.
“Việc cho phép đại lý bảo hiểm chéo, bán chéo các loại bảo hiểm nếu được quản lý tốt sẽ giúp giảm chi phí xã hội trong đào tạo, cấp chứng chỉ, tổ chức mạng lưới và đáp ứng yêu cầu đa dạng của khách hàng. Người dân có thể được tư vấn tổng thể về bảo hiểm sức khỏe, tài sản, nhân thọ… trong một lần giao dịch”, đại biểu Hà Sỹ Huân phân tích.
Còn theo đại biểu Phạm Thị Kiều – Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Lâm Đồng, việc tạo khung pháp lý minh bạch, đồng bộ và hiệu lực cao hơn sẽ bảo vệ tốt hơn quyền lợi của bên mua bảo hiểm, nâng cao năng lực quản trị và cạnh tranh của các doanh nghiệp bảo hiểm, từ đó, thúc đẩy sự phát triển bền vững, lành mạnh của thị trường.
Được biết, việc thông qua Luật Kinh doanh bảo hiểm (sửa đổi) nhằm tháo gỡ các điểm nghẽn phát sinh trên thực tiễn, đặc biệt là yêu cầu thể chế hóa chủ trương lớn tại Nghị quyết số 68-NQ/TW để tạo môi trường kinh doanh minh bạch, ổn định, khả thi và giảm tối đa chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp.