Kinh tế

Việt Nam lần đầu tiên ghi nhận một nhóm hàng xuất khẩu đạt kim ngạch trên 100 tỷ USD là một cột mốc về quy mô, phản ánh sự dịch chuyển quan trọng trong cấu trúc nền kinh tế và vị thế của Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Theo số liệu thống kê mới nhất của Cục Hải quan, tổng kim ngạch xuất khẩu các sản phẩm máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện của nước ta tính đến trung tuần tháng 12/2025 đạt gần 102 tỷ USD, con số chưa từng có trong lịch sử xuất khẩu Việt Nam.

Trong bối cảnh kinh tế thế giới năm 2025 vẫn tiềm ẩn nhiều bất ổn, nhu cầu tiêu dùng toàn cầu phục hồi chưa đồng đều, kết quả này càng trở nên đáng chú ý. Riêng trong nửa đầu tháng 12/2025, xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam đạt trên 20 tỷ USD, đưa tổng kim ngạch xuất khẩu từ đầu năm đến hết ngày 15/12 đạt trên 451 tỷ USD, tăng 16,93% so với cùng kỳ năm ngoái, tương đương mức tăng tuyệt đối 65,33 tỷ USD. Trong bức tranh chung đó, nhóm máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện nổi lên như điểm sáng lớn nhất, giữ vai trò “đầu tàu” kéo tăng trưởng xuất khẩu.

Chỉ trong nửa đầu tháng 12, xuất khẩu của nhóm hàng này đã đạt gần 5 tỷ USD. Lũy kế từ đầu năm đến ngày 15/12, kim ngạch xuất khẩu mang về gần 102 tỷ USD, chính thức đánh dấu lần đầu tiên Việt Nam có một nhóm hàng vượt ngưỡng 100 tỷ USD. Thành tích này không chỉ giúp nhóm hàng tiếp tục giữ vị trí xuất khẩu chủ lực, chiếm tỷ trọng cao nhất trong cơ cấu xuất khẩu, mà còn tạo khoảng cách ngày càng rõ rệt với các nhóm hàng truyền thống khác.

So với cùng kỳ năm 2024, kim ngạch xuất khẩu máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện đã tăng trên 33,4 tỷ USD, mức tăng mang tính đột phá. Đáng chú ý, nếu so với cả năm 2024 (72,6 tỷ USD), kim ngạch xuất khẩu của nhóm hàng này hiện đã tăng thêm gần 30 tỷ USD chỉ trong vòng chưa đầy một năm. Đây là tốc độ tăng trưởng hiếm thấy, phản ánh sự mở rộng mạnh mẽ về năng lực sản xuất, quy mô đầu tư cũng như nhu cầu thị trường quốc tế.

Mức tăng kỷ lục này đóng góp quan trọng vào tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước trong năm 2025, dự kiến cán mốc trên 470 tỷ USD. Riêng nhóm máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện được dự báo sẽ về đích với kim ngạch từ 105,5 đến 106,8 tỷ USD. Với quy mô đã vượt trăm tỷ USD và triển vọng tiếp tục tăng trưởng, nhóm hàng này đang tái định hình “bản đồ” xuất khẩu của Việt Nam theo hướng công nghiệp công nghệ cao.

Đằng sau con số ấn tượng đó là làn sóng đầu tư mạnh mẽ và liên tục mở rộng của khu vực doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI). Thực tế, khu vực FDI hiện đóng góp khoảng 96% tổng kim ngạch xuất khẩu của nhóm hàng này, với sự hiện diện của nhiều tập đoàn công nghệ lớn như Samsung, LG, Intel, Canon, Panasonic, Foxconn, Fukang Technology… Các dự án đầu tư mới và đầu tư mở rộng không chỉ gia tăng sản lượng, mà còn đưa Việt Nam ngày càng tiến sâu hơn vào chuỗi sản xuất toàn cầu, đặc biệt trong lĩnh vực điện tử, bán dẫn và linh kiện công nghệ cao.

Cùng với đó, các thị trường xuất khẩu chủ yếu của nhóm hàng máy vi tính, điện tử và linh kiện vẫn là những thị trường lớn và có yêu cầu cao như Mỹ, Trung Quốc, EU, Nhật Bản, Hàn Quốc. Việc duy trì được tốc độ tăng trưởng mạnh tại các thị trường này cho thấy năng lực đáp ứng tiêu chuẩn kỹ thuật, chất lượng và chuỗi cung ứng của Việt Nam ngày càng được củng cố.

Sau nhiều năm duy trì vị trí top 2 trong số các nhóm hàng xuất khẩu lớn nhất, từ giữa năm 2023, máy vi tính, điện tử và linh kiện đã chính thức vượt qua điện thoại và linh kiện để vươn lên dẫn đầu, đồng thời giữ vững vị trí này cho tới nay. Tính đến ngày 15/12/2025, kim ngạch xuất khẩu điện thoại và linh kiện đạt 54,6 tỷ USD, chỉ bằng gần một nửa so với nhóm máy vi tính, điện tử và linh kiện. Sự đảo chiều thứ hạng này phản ánh rõ xu hướng dịch chuyển trong cấu trúc sản xuất công nghiệp, khi các sản phẩm điện tử, linh kiện, thiết bị công nghệ ngày càng chiếm ưu thế.

Tuy nhiên, bên cạnh những tín hiệu tích cực, kết quả xuất khẩu kỷ lục này cũng đặt ra không ít vấn đề cần suy ngẫm. Việc khu vực FDI chiếm tới 96% kim ngạch cho thấy mức độ phụ thuộc lớn vào doanh nghiệp nước ngoài, trong khi sự tham gia của doanh nghiệp trong nước vào chuỗi giá trị vẫn còn hạn chế. Đây là thách thức không nhỏ nếu Việt Nam muốn nâng cao giá trị gia tăng, làm chủ công nghệ và phát triển bền vững trong dài hạn.

Dẫu vậy, không thể phủ nhận rằng việc lần đầu tiên có nhóm hàng xuất khẩu vượt 100 tỷ USD là dấu mốc lịch sử quan trọng. Thành tựu này khẳng định vai trò ngày càng rõ nét của Việt Nam như một trung tâm sản xuất và xuất khẩu máy tính, linh kiện điện tử lớn trong khu vực và trên thế giới, đồng thời mở ra dư địa mới cho tăng trưởng xuất khẩu trong những năm tới. Vấn đề còn lại là làm thế nào để tận dụng “đòn bẩy” này, từng bước nâng tầm doanh nghiệp nội địa, gia tăng hàm lượng công nghệ và giá trị gia tăng, để thành công hôm nay trở thành nền tảng vững chắc cho phát triển dài hạn.

Bảo Lam