Quy định mới của NHNN tác động thế nào đến mặt bằng lãi suất?

Vì sao lại lùi?

Theo quy định của Thông tư 08, thời hạn áp dụng tỷ lệ tối đa của nguồn vốn ngắn hạn được sử dụng để cho vay trung- dài hạn của các ngân hàng sẽ được lùi 1 năm so với quy định của Thông tư 22. Cụ thể, tỷ lệ 37% sẽ được áp dụng từ ngày 1/10/2021 thay vì từ 1/10/2020; tương tự thời hạn áp dụng tỷ lệ 34% cũng được đẩy lui 1 năm đến ngày 1/10/2022 và thời hạn áp dụng tỷ lệ 30% được lùi đến ngày 1/10/2023.

Mặc dù theo số liệu thống kê của NHNN, hiện tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung- dài hạn của toàn hệ thống chỉ ở mức 25,52%, trong đó khối NHTM Nhà nước là 28,92% và khối NHTMCP là 28,7%, đều thấp hơn nhiều so với mức 37%. Thế nhưng, nhà điều hành vẫn đẩy lui việc áp dụng tỷ lệ này với thời hạn dài nhất trong 2 kịch bản được đưa ra lựa chọn đã phần nào cho thấy sự quan trọng của vấn đề.

Quả vậy theo NHNN, việc giảm tỷ lệ tối đa nguồn vốn ngắn hạn được sử dụng để cho vay trung- dài hạn từ mức 40% về 37% kể từ ngày 01/10/2020 theo lộ trình tại Thông tư 22/2019/TT-NHNN có thể dẫn đến phương án cơ cấu nguồn vốn của các ngân hàng gặp khó khăn. Bên cạnh đó, do áp lực của dịch COVID-19 đến hoạt động sản xuất kinh doanh, lượng tiền gửi của khách hàng tại các ngân hàng dự kiến sẽ còn giảm.

Do đó, để đảm bảo thực hiện các chính sách ưu đãi lãi suất, duy trì dư nợ trung- dài hạn ổn định cho khách hàng, NHNN quyết định lùi lộ trình áp dụng tỷ lệ tối đa nguồn vốn ngắn hạn được sử dụng để cho vay trung- dài hạn. “Việc lùi lộ trình đối với tỷ lệ nguồn vốn ngắn hạn được sử dụng để cho vay trung, dài hạn là cần thiết, để tạo điều kiện cho các ngân hàng hỗ trợ tốt hơn cho khách hàng vay vốn phục hồi sản xuất, kinh doanh sau dịch”, NHNN Việt Nam nhấn mạnh.

Nhiều hiệu ứng tích cực

Đánh giá cao động thái này của NHNN, giới chuyên gia cho rằng, việc giãn lộ trình giảm tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung- dài hạn sẽ mang lại nhiều hiệu ứng tích cực cho cả các ngân hàng và doanh nghiệp.

Với các ngân hàng, quyết định này của NHNN sẽ giúp họ giảm bớt áp lực huy động vốn trong bối cảnh nguồn tiền gửi cũng đang tăng trưởng rất chậm do thu nhập của người dân, doanh nghiệp sụt giảm vì dịch bệnh. Quả vậy, theo số liệu thống kê của NHNN Việt Nam, tính đến ngày 28/7, nguồn vốn huy động của các nhà băng chỉ tăng 3,51%, thấp nhất trong nhiều năm trở lại đây.

Còn với các doanh nghiệp, mặc dù nhu cầu vay vốn hiện nay là khá yếu do ảnh hưởng bởi đại dịch COVID-19, nhưng được dự báo sẽ tăng nhanh trở lại khi dịch bệnh qua đi, trong đó có không ít doanh nghiệp muốn vay vốn trung- dài hạn để cơ cấu lại hoạt động sản xuất kinh doanh cho phù hợp với tình hình mới. Bởi vậy, nếu lộ trình giảm tỷ lệ vốn ngắn hạn để cho vay trung- dài hạn vẫn được giữ nguyên, chắc chắn sẽ ảnh hưởng tới khả năng cung ứng vốn của các ngân hàng, đặc biệt là nguồn vốn trung- dài hạn khi mà nguồn vốn huy động cũng tăng trưởng yếu ớt.

Ngoài ra còn một hiệu ứng tích cực nữa cũng được một chuyên gia ngân hàng chỉ ra, đó là quyết định này sẽ giúp ổn định mặt bằng lãi suất; thậm chí giảm lãi suất huy động và qua đó là lãi suất cho vay sẽ có cơ hội giảm thêm.

“Việc giãn lộ trình giảm tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung- dài hạn sẽ làm giảm áp lực huy động vốn cho các ngân hàng. Trong khi đó, hiện thanh khoản ngân hàng lại đang dư thừa khá lớn do tín dụng tăng trưởng chậm. Điều đó có thể khiến các ngân hàng giảm thêm lãi suất huy động, từ đó giảm lãi suất cho vay để khuyến khích nhu cầu vay vốn”, vị chuyên gia này cho biết và nhấn mạnh dư địa giảm lãi suất không còn nhiều.