Việc thành lập Quỹ nhà ở quốc gia không chỉ nhằm giải quyết nhu cầu nhà ở trước mắt mà còn được coi là bước đi dài hạn, tạo nền tảng an sinh xã hội và ổn định thị trường bất động sản.
Theo Nghị định 302/2025 vừa được Chính phủ ban hành,Quỹ nhà ở quốc gia là một quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách, có tư cách pháp nhân và được giao nhiệm vụ đầu tư phát triển nhà ở xã hội, tăng nguồn cung và hỗ trợ ổn định thị trường bất động sản. Quỹ được tổ chức ở hai cấp: Trung ương do Bộ Xây dựng quản lý và địa phương do UBND các tỉnh, thành lập và vận hành.

Theo đề xuất, quỹ nhà ở quốc gia sẽ đầu tư xây dựng hoặc mua lại quỹ căn hộ giá rẻ, nhà thuê xã hội, ký túc xá, nhà công vụ; chỉ cho thuê, không cho phép chuyển nhượng, không thương mại hóa; quản lý theo cơ chế phi lợi nhuận, bảo toàn vốn, quay vòng đầu tư; tập trung phục vụ nhóm thu nhập thấp, công nhân, người trẻ mới lập nghiệp, cán bộ công chức, lực lượng vũ trang, lao động nhập cư.
Bà Tống Thị Hạnh - Cục trưởng Quản lý nhà và Thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng) cho biết, việc hình thành quỹ nhà ở sẽ giúp tháo gỡ thách thức lớn nhất hiện nay về quỹ đất và nguồn vốn cho phát triển nhà ở xã hội. Việt Nam đang triển khai quyết liệt đề án xây dựng 1 triệu căn nhà ở xã hội và thách thức lớn nhất là phải mở rộng nguồn cung nhưng vẫn tiết kiệm quỹ đất, đồng thời bảo đảm nhà ở đến đúng người thật sự có nhu cầu.
Việc ưu tiên phát triển quỹ nhà ở xã hội cho thuê sẽ tạo ra vòng quay sử dụng hiệu quả hơn. Khi người thuê đã đủ điều kiện mua nhà thương mại, họ sẽ trả lại căn hộ để người khác tiếp tục sử dụng. Cơ chế luân chuyển này giúp tối ưu nguồn lực, mở rộng cơ hội tiếp cận nhà ở và góp phần củng cố nền tảng an sinh xã hội bền vững.
Ông Nguyễn Văn Đính - Phó Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Việt Nam nhận định, trong bối cảnh thị trường đang thiếu hụt nghiêm trọng nhà ở giá rẻ và nhà ở xã hội, việc thành lập Quỹ nhà ở quốc gia là giải pháp then chốt, góp phần cân bằng cung – cầu, hỗ trợ người thu nhập thấp và tạo điều kiện để người dân sớm an cư lạc nghiệp. Đồng thời, quỹ còn thúc đẩy phát triển kinh tế, đặc biệt là tại các khu công nghiệp, đô thị lớn và khắc phục tình trạng lệch pha cung - cầu, đảm bảo tính bền vững của thị trường bất động sản.

Còn theo bà Đỗ Thu Hằng - Giám đốc Cấp cao Bộ phận Nghiên cứu & Tư vấn của Savills Hà Nội, để phát huy hiệu quả Quỹ nhà ở quốc gia, cần xác định mục tiêu rõ ràng, đa dạng hóa nguồn vốn và tăng cường quản lý minh bạch.
Thực tế, nhiều người lao động có thu nhập trung bình thấp không đủ điều kiện để mua nhà ở xã hội nhưng cũng không thể đạt đến ngưỡng sở hữu nhà ở thương mại, đặc biệt tại các đô thị lớn. Vì vậy, quỹ cần ưu tiên hỗ trợ tài chính, cho vay ưu đãi hoặc giảm giá thuê đối với nhóm này để đảm bảo công bằng trong tiếp cận nhà ở.
Đồng quan điểm, ông Đính nhấn mạnh rằng để đảm bảo quỹ nhà ở quốc gia hiệu quả lâu dài, cần có thiết kế phù hợp với đặc thù thị trường và nguồn lực tài chính trong nước. Trước hết, Nhà nước cần có quy hoạch và quỹ đất rõ ràng để phát triển quỹ nhà ở này. Việc sử dụng hiệu quả quỹ đất công, kết hợp với các chính sách ưu đãi sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc xây dựng các dự án nhà ở phù hợp với nhu cầu người dân.
Bên cạnh nguồn lực từ Nhà nước, quỹ cũng cần có sự chung tay của người lao động thông qua việc đóng góp một phần nhỏ từ tiền lương vào quỹ nhà ở quốc gia. Đây là giải pháp mang tính xã hội hóa cao, thể hiện trách nhiệm của mỗi cá nhân đối với cộng đồng. Các doanh nghiệp bất động sản cũng cần có trách nhiệm trong việc phát triển nhà ở xã hội. Việc trích một phần lợi nhuận từ các dự án nhà ở thương mại để xây dựng nhà ở xã hội hoặc nhà ở cho thuê sẽ góp phần giải quyết vấn đề nhà ở cho người lao động có thu nhập thấp.