Sân bay Ninh Bình: Nhân tố kiến tạo không gian phát triển cho Đồng bằng sông Hồng

Đây là dự án hạ tầng then chốt, mang ý nghĩa chiến lược nhằm mở rộng không gian phát triển kinh tế, du lịch, giao thương và giảm áp lực cho các sân bay khu vực Hà Nội.

Nhân tố mở rộng không gian phát triển

Mới đây, UBND tỉnh Ninh Bình đã tổ chức hội nghị nghe báo cáo Đề án nghiên cứu khả năng hình thành cảng hàng không. Đây là một trong những định hướng hạ tầng trọng điểm, gắn với quy hoạch tổng thể hệ thống sân bay quốc gia giai đoạn 2021–2030, tầm nhìn đến 2050.

Đề án nêu rõ, sau sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, Ninh Bình sở hữu vị trí chiến lược quan trọng, nằm ở giao điểm, kết nối trung chuyển của ba vùng kinh tế lớn là Đồng bằng Sông Hồng, Bắc Trung Bộ và duyên hải Miền Trung, cùng vùng trung du và miền núi phía Bắc (khu vực Tây Bắc). Hiện tại Ninh Bình đã có mạng lưới đường bộ, đường thủy hoàn chỉnh nhưng thiếu đầu mối hàng không, khiến việc kết nối các vùng trung tâm và quốc tế còn hạn chế.

Theo thống kê, năm 2024, Ninh Bình đã đón 12 triệu lượt khách du lịch và đặt mục tiêu đầy tham vọng là đạt 20 triệu lượt vào năm 2025. Tuy nhiên, bất chấp lượng khách và tiềm năng kinh tế dồi dào, tỉnh vẫn thiếu một đầu mối hàng không chiến lược. Điều này buộc du khách và các doanh nghiệp phải di chuyển quãng đường dài (khoảng 80km) để đến Cảng Hàng không Quốc tế Nội Bài hoặc các sân bay lân cận. Thực trạng này không chỉ làm gia tăng đáng kể chi phí logistics và kéo dài thời gian di chuyển, mà còn tạo áp lực nặng nề lên hệ thống giao thông Thủ đô Hà Nội. Hạn chế về kết nối hàng không đang trực tiếp làm giảm sức hấp dẫn về đầu tư và hạn chế đà tăng trưởng của ngành du lịch tại Ninh Bình.

Theo đó, ông Nguyễn Văn Trường - Giám đốc Doanh nghiệp xây dựng Xuân Trường – đơn vị đề xuất dự án và là nhà đầu tư lớn nhất cho các công trình du lịch trọng điểm như Quần thể Tràng An – Bái Đính khẳng định, việc thành lập Cảng hàng không là điều vô cùng cần thiết để hiện thực hóa tầm nhìn đưa tỉnh Ninh Bình mới trở thành trung tâm văn hóa và du lịch của Việt Nam trong tương lai.

Với sự kiện sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh, Ninh Bình sở hữu vị trí chiến lược đặc biệt, là nơi hội tụ của hai ngôi chùa lớn hàng đầu thế giới (Bái Đính và Tam Chúc), cùng với Di sản thế giới Tràng An, tạo nên một trung tâm Phật giáo, tôn giáo và du lịch độc đáo. Với lưu lượng khách du lịch trong nước và quốc tế đạt 12 triệu lượt trong năm 2024 và mục tiêu 20 triệu lượt vào năm 2025, việc không có sân bay là một rào cản lớn. Khách du lịch phải đi quãng đường xa đến Nội Bài, làm tăng chi phí và giảm thời gian trải nghiệm tại Ninh Bình.

Chính vì lý do đó, Doanh nghiệp Xuân Trường đã đề xuất đầu tư, kêu gọi xây dựng Cảng hàng không Quốc tế Ninh Bình theo hình thức huy động vốn từ ngân sách tỉnh mới và vốn xã hội hóa của doanh nghiệp, cam kết không sử dụng vốn ngân sách Trung ương – ông Nguyễn Xuân Trường cho biết.

Đơn vị tư vấn cho biết, cảng hàng không Ninh Bình có vùng phục vụ rộng, bao gồm Ninh Bình (sau sáp nhập), Nam Định, Hà Nam, phía Nam Hà Nội, một phần Hòa Bình, Thanh Hóa, Hưng Yên và Thái Bình. Công trình được dự báo đón khoảng 4,5 triệu lượt hành khách vào năm 2030 và đạt 10 triệu lượt vào năm 2050. Dự án không chỉ phục vụ phát triển kinh tế – du lịch mà còn có ý nghĩa trong bảo đảm quốc phòng và an ninh vùng.

Theo đề xuất gửi Bộ Xây dựng trước đó, UBND tỉnh Ninh Bình dự kiến xây dựng Cảng hàng không quốc tế Ninh Bình tại phường Liêm Tuyền, đạt tiêu chuẩn cấp 4E, có 2 đường cất - hạ cánh, khai thác được các dòng máy bay lớn như Boeing 787, Boeing 777, Airbus 350. Tổng diện tích quy hoạch dự kiến của Cảng là 720ha, công suất thiết kế ban đầu khoảng 10 triệu hành khách/năm.

Hoàn thiện đề án với mục tiêu khả thi

Tại hội nghị, nhiều ý kiến thống nhất về sự cần thiết của dự án nhưng đồng thời yêu cầu hoàn thiện đề án theo hướng khả thi hơn. Trọng tâm là làm rõ phương án đầu tư, phân tích các kịch bản tài chính và kỹ thuật, bảo đảm công trình có thể vận hành ổn định, hiệu quả dài hạn.

Vấn đề lựa chọn vị trí quy hoạch nhận được sự quan tâm lớn. Vị trí đề xuất xây sân bay Ninh Bình có lợi thế về kết nối khi chỉ cách ga Phủ Lý (đường sắt cao tốc Bắc - Nam) 5km. Tuy nhiên, các ý kiến nhấn mạnh cần đánh giá kỹ các phương án, bảo đảm vị trí được chọn có khả năng kết nối với vùng Thủ đô và các địa phương lân cận, có điều kiện phát triển mở rộng trong tương lai. Các yếu tố về môi trường, cảnh quan và văn hóa – tín ngưỡng cũng cần được xem xét cẩn trọng, do công tác giải phóng mặt bằng dự kiến liên quan tới 1.080 hộ dân, 15 nghĩa trang, 2 cơ sở tôn giáo và 4 trường học.

Ông Phạm Quang Ngọc - Chủ tịch UBND tỉnh Ninh Bình khẳng định, Ninh Bình thống nhất chủ trương nghiên cứu, quy hoạch và xây dựng cảng hàng không với quyết tâm cao nhất, đảm bảo phù hợp với Quy hoạch chung tỉnh và Quy hoạch Cảng hàng không Quốc gia.

Tuy nhiên, ông Ngọc cũng cho rằng, dự án cần được trình bày thuyết phục, tiếp thu đầy đủ các ý kiến góp ý, bổ sung căn cứ pháp lý và chuyên môn, làm rõ ý nghĩa chiến lược của công trình không chỉ đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh mà còn phục vụ sự phát triển chung của vùng phía Nam đồng bằng Sông Hồng, cùng với hạ tầng giao thông đường bộ, đường thủy, cảng biển sẽ góp phần kiến tạo sự phát triển vượt bậc cho cả vùng.

Về lựa chọn vị trí sân bay, ông Ngọc lưu ý phải dựa trên cơ sở so sánh kỹ lưỡng giữa các phương án, phân tích sâu về vùng hấp dẫn, không gian phát triển lâu dài, khả năng tiếp cận vùng Thủ đô Hà Nội, đồng thời xin ý kiến tham vấn của các Bộ, ngành trung ương và bảo đảm tính đồng bộ với quy hoạch chung của tỉnh, cũng như quy hoạch sân bay quốc gia.

Đồng thời đề nghị các sở, ngành chức năng phối hợp với đơn vị tư vấn khẩn trương bổ sung, điều chỉnh, hoàn thiện dự thảo Đề án, báo cáo UBND tỉnh để trình xin ý kiến của Thường trực Tỉnh ủy về quan điểm xây dựng Cảng hàng không Ninh Bình. Việc hình thành Cảng hàng không Ninh Bình được kỳ vọng là bước đi chiến lược quan trọng, giúp tỉnh mở rộng không gian phát triển sau sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, đồng thời khai thác triệt để lợi thế vị trí kết nối của địa phương – Chủ tịch tỉnh Ninh Bình nhấn mạnh.