Sao lại “ép” khách vay mua bảo hiểm?

>> Xử lý nghiêm ngân hàng ép khách hàng mua bảo hiểm

Để đảm bảo kế hoạch lợi nhuận đặt ra cho cả năm, ngân hàng cũng tích cực phát triển các dịch vụ phụ mà trong đó có việc tham gia bán bảo hiểm. Ảnh minh họa

Văn bản được ban hành trong bối cảnh một số phương tiện thông tin đại chúng tiếp tục phản ánh hiện tượng một số tổ chức tín dụng “ép” khách hàng mua bảo hiểm khi vay vốn, tăng lãi suất/“ép” khách hàng tất toán khoản vay nếu hủy hợp đồng bảo hiểm. Bên cạnh đó, có tình trạng cung cấp thông tin chưa đầy đủ, rõ ràng về sản phẩm bảo hiểm, chuyển từ tiền tiết kiệm tại ngân hàng của khách hàng sang mua bảo hiểm nhân thọ...

Trước đó, ngày 15/2, NHNN đã ban hành công văn chỉ đạo các tổ chức tín dụng nghiêm túc chấp hành các quy định pháp luật và chỉ đạo của NHNN về hoạt động kinh doanh, đại lý bảo hiểm. "Khẩn trương rà soát, nghiêm túc chấn chỉnh hoạt động cung ứng dịch vụ liên quan đến bảo hiểm trên toàn hệ thống, không để xảy ra trường hợp cán bộ/đơn vị kinh doanh 'ép' khách hàng mua bảo hiểm dưới mọi hình thức", NHNN chỉ đạo.

Đồng thời xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm quy định nội bộ, quy định pháp luật liên quan đến lĩnh vực bảo hiểm. NHNN sẽ có biện pháp xử lý nghiêm trong trường hợp phát hiện nhân viên/đơn vị kinh doanh “ép” khách hàng mua bảo hiểm và tổ chức tín dụng chịu hoàn toàn trách nhiệm trước pháp luật đối với hành vi này. Cơ quan thanh tra, giám sát ngân hàng phối hợp với Cục Quản lý giám sát bảo hiểm (Bộ Tài chính) tiến hành thanh tra, xử lý các vi phạm trong hoạt động đại lý bảo hiểm của tổ chức tín dụng.

NHNN cũng công bố đường dây nóng để nắm bắt và xử lý kịp thời mọi phản ánh, kiến nghị liên quan đến hoạt động cung ứng dịch vụ bảo hiểm của tổ chức tín dụng (trong giờ hành chính).

Liên quan đến vấn đề này, ngày 20/2, Bộ Tài chính đã chỉ đạo lập đường dây nóng, thanh tra hãng bảo hiểm để không tiếp tục xảy ra tình trạng ép khách mua bảo hiểm kèm khoản vay. Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc yêu cầu tiếp tục “thanh tra các hãng bảo hiểm, gồm cả đại lý và môi giới, không để tiếp tục xảy ra tình trạng doanh nghiệp bảo hiểm liên kết với ngân hàng ép buộc khách hàng phải mua bảo hiểm mới được vay vốn hoặc giới thiệu người gửi tiền đầu tư vào các sản phẩm bảo hiểm liên kết trái quy định".

Từ năm 2020 đến nay, dư luận đã đồng loạt lên tiếng về hiện tượng các ngân hàng thương mại yêu cầu khách vay phải mua bảo hiểm mới được vay, hay được giải ngân khoản vay sớm. Ảnh minh họa

>> Cân nhắc bãi bỏ quy định bắt buộc mua bảo hiểm trách nhiệm dân sự đối với chủ xe máy

Thực tế, đây không phải lần đầu NHNN siết vụ ngân hàng 'ép' khách vay vốn mua bảo hiểm. Trước đó, hồi tháng 8-11/2022, 12/2021... cơ quan quản lý đã nhiều lần yêu cầu xử lý nghiêm các trường hợp ép buộc khách hàng mua bảo hiểm khi cấp tín dụng, song tình trạng này vẫn chưa có dấu hiệu giảm.

Đặc biệt giai đoạn gần cuối năm 2022, với lý do ngân hàng "cạn room tín dụng", nhiều khách vay cho biết bị ngân hàng ép vào đường cùng khi điều kiện cần để giải ngân là mua gói bảo hiểm tương đương 3-4% giá trị khoản vay. Thậm chí, một số khách hàng đáo hạn khoản vay cũng bị yêu cầu mua kèm bảo hiểm mới được giải ngân.

Bộ Tài chính cho biết, Luật Kinh doanh bảo hiểm số 08/2022/QH15 đã bổ sung một số quy định nhằm tăng cường chất lượng của kênh phân phối sản phẩm bảo hiểm qua ngân hàng, bao gồm bổ sung điều kiện đối với các đại lý tổ chức.

Theo đó, ngoài các điều kiện như trước đây, đại lý tổ chức phải đáp ứng các điều kiện về nhân sự và các điều kiện khác theo quy định của Chính phủ; giao Bộ Tài chính quy định chi tiết về trách nhiệm của tổ chức đại lý trong việc tư vấn, giới thiệu, chào bán sản phẩm bảo hiểm cho khách hàng.

Cùng với đó, các văn bản hướng dẫn Luật Kinh doanh bảo hiểm (hiện đang trình Chính phủ để xem xét, thông qua), Bộ Tài chính cũng đã bổ sung các quy định nhằm đảm bảo quản lý chặt chẽ hơn đối với kênh phân phối này như: Bổ sung nhóm quy định liên quan đến các điều kiện đối với đại lý bảo hiểm là ngân hàng.  

Bổ sung nhóm các quy định về nguyên tắc khai thác bảo hiểm qua ngân hàng đối với doanh nghiệp buộc khách hàng tới giao dịch phải mua bảo hiểm mới cho vay vốn bảo hiểm; Bổ sung nhóm quy định về trách nhiệm của tổ chức đại lý là ngân hàng trong việc phân phối sản phẩm bảo hiểm; Bổ sung các yêu cầu đối với các tài liệu minh họa bán hàng và tài liệu giới thiệu sản phẩm, cần thể hiện rõ các quyền lợi bảo hiểm mà sản phẩm mang lại, tránh cách diễn đạt không rõ ràng, gây kỳ vọng sai hoặc hiểu lầm về những quyền lợi của sản phẩm bảo hiểm.

Đối với các tài liệu minh họa bán hàng của các sản phẩm bảo hiểm phân phối qua tổ chức hoạt động đại lý, tài liệu minh họa bán hàng phải có thêm những thông tin tối thiểu sau đây: tên, địa chỉ của tổ chức; nội dung được ủy quyền theo hợp đồng đại lý; tên, số chứng chỉ đào tạo đại lý của nhân viên trong tổ chức thực hiện hoạt động đại lý; đồng thời phải thể hiện rõ đây là sản phẩm bảo hiểm, không phải là sản phẩm của các tổ chức hoạt động đại lý. Tăng cường thanh tra, kiểm tra; chuyển cơ quan điều tra khi phát hiện dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự

Bộ Tài chính cho biết, trong năm 2022 Bộ Tài chính đã thực hiện thanh tra chuyên đề về phân phối bảo hiểm qua ngân hàng đối với 4 doanh nghiệp bảo hiểm và đang trong quá trình hoàn thiện kết luận thanh tra. Nếu có vi phạm, Bộ sẽ xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật.

Năm 2023, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra; phối hợp với Ngân hàng Nhà nước (NHNN) thực hiện thanh tra, kiểm tra đối với hoạt động phân phối bảo hiểm qua ngân hàng. Việc thanh tra, kiểm tra dự kiến sẽ được thực hiện tại cả doanh nghiệp bảo hiểm và các ngân hàng đối tác phân phối sản phẩm bảo hiểm.

Hy vọng, với sự vào cuộc quyết liệt và có sự phối hợp giữa Bộ Tài chính và Ngân hàng Nhà nước, ép khách hàng mua bảo hiểm dưới mọi hình thức sẽ chấm dứt.