“Sứ giả” mới của du lịch và kinh tế văn hóa Việt Nam

Kỷ lục Guinness và bước đệm chiến lược cho “quyền lực mềm” ẩm thực Việt

Ngày 7/5/2025 (mùng 10 tháng 4 âm lịch), tại đền Dữu Lâu – Việt Trì – Phú Thọ, sự kiện dâng 200 mâm lễ vật nhân ngày Giỗ Tổ nghề Bếp – Vua Lang Liêu do Liên chi hội Đầu bếp Việt Nam (VCF) thực hiện đã chính thức xác lập kỷ lục Guinness cho “mâm lễ vật có nhiều món ăn đặc sản vùng miền nhất”.

Không dừng lại ở việc xác lập một con số ấn tượng, sự kiện còn là bước đi mang tính chiến lược trong hành trình xây dựng thương hiệu quốc gia thông qua ẩm thực, điều mà Nhật Bản, Hàn Quốc, Thái Lan đã làm thành công.

Ông Hoàng Thái Tuấn Anh – Phó Viện trưởng Viện Kỷ lục Việt Nam, Trưởng đại diện Miền Bắc Tổ chức Kỷ lục Việt Nam chia sẻ: “Việc xác lập kỷ lục mâm cỗ dâng cúng Tổ nghề - Hoàng tử Lang Liêu (Hùng Chiêu Vương - Vua Hùng thứ VII) với nhiều món đặc sản vùng miền do các nghệ nhân, đầu bếp cả nước thực hiện không chỉ thể hiện lòng thành kính, tri ân đối với tổ nghề mà còn là dịp tôn vinh văn hóa ẩm thực phong phú của dân tộc ta. Mỗi món ăn là một câu chuyện, một dấu ấn đặc trưng của từng vùng miền, được các nghệ nhân, đầu bếp trên cả nước chuẩn bị một cách công phu, tỉ mỉ và đầy tâm huyết để dâng lên Tổ nghề. Chúng tôi không xác lập mâm cỗ lớn nhất mà đi sâu vào việc xác lập giá trị nội dung Kỷ lục đó là các món ăn đặc sản của các vùng miền. Qua đó góp phần khẳng định bản sắc văn hóa ẩm thực của Việt Nam, đồng thời quảng bá hình ảnh đất nước, con người Việt Nam đến bạn bè trong và ngoài nước. Đây cũng là cách để kết nối cộng đồng, gắn kết những người làm nghề qua các thế hệ, hun đúc thêm niềm tự hào và trách nhiệm giữ gìn, phát triển nền ẩm thực đa dạng, phong phú của nước ta”.

Việc xác lập kỷ lục Guinness mâm lễ 200 món là một “Bản đồ hương vị”, chiến lược gắn ẩm thực với du lịch bản địa. Mỗi món ăn trong 200 mâm lễ là một mảnh ghép trong bức tranh ẩm thực Việt Nam: từ bánh cuốn Thanh Trì, phở bò Hà Nội, bánh hỏi Bình Định, cá kho miền Tây, xôi ngũ sắc Tây Bắc… Mỗi hương vị mang trong mình câu chuyện văn hóa, thổ nhưỡng, tập tục.

Đây là mô hình điển hình cho chiến lược phát triển sản phẩm du lịch gắn với ẩm thực bản địa, điều mà các địa phương đang cần để xây dựng lợi thế cạnh tranh phi truyền thống.

Kỷ lục Guinness cho mâm lễ vật 200 món không chỉ là một thành tựu tôn vinh nghề bếp, mà là bước khởi đầu cho một hành trình dài, nơi mỗi món ăn trở thành “sứ giả quốc gia”, và mỗi đầu bếp là một “nhà ngoại giao văn hóa”.

Việt Nam đã có tài nguyên. Điều cần lúc này là tầm nhìn, chiến lược và sự chung tay giữa nhà nước, doanh nghiệp, cộng đồng để ẩm thực không chỉ “nổi tiếng”, mà còn giàu có và bền vững.

Chị Nguyễn Thị Kim Luyến, bếp trưởng điều hành khách sạn Gold Plaza Đà Nẵng hân hoan: “Lần đầu tiên tôi được tham gia một sự kiện lớn và trọng đại của nghề như thế này. Tôi thấy rất xúc động và may mắn khi đã lựa chọn theo đuổi nghề này”.

Kinh tế ẩm thực: Từ nghệ nhân đến ngành công nghiệp triệu đô

Sự kiện này cũng là dấu mốc quan trọng thúc đẩy ẩm thực Việt chuyển mình từ hoạt động nghề thủ công sang kinh tế sáng tạo. Nghề bếp không chỉ là “nghề phụ trợ” mà đang từng bước trở thành ngành công nghiệp giá trị cao, đóng góp vào GDP thông qua du lịch, xuất khẩu thực phẩm, nguyên liệu và dịch vụ liên quan.

Góc nhìn kinh tế từ việc xác lập kỷ lục này đã kích thích đổi mới sáng tạo và đầu tư vào ngành F&B. Kỷ lục này tạo ra cú hích truyền thông mạnh mẽ, thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư vào lĩnh vực F&B, dịch vụ ẩm thực, nhà hàng cao cấp. Khuyến khích các địa phương đầu tư vào chuỗi nhà hàng đặc sản vùng miền, nhấn mạnh bản sắc và mô hình hóa sản phẩm phục vụ du khách quốc tế.

Ngoài ra còn góp phần làm tăng nhu cầu đào tạo chuyên nghiệp cho ngành đầu bếp, mở ra thị trường giáo dục nghề ẩm thực giá trị cao. Tạo ra nền tảng phát triển “kinh tế lễ hội, kinh tế sự kiện”. Việc tổ chức một sự kiện hoành tráng, được quốc tế công nhận như Guinness góp phần hình thành chuỗi sự kiện văn hóa, kinh tế gắn với ẩm thực.

Điều này góp phần hình thành ngành “kinh tế lễ hội” mới, thu hút tài trợ, bán bản quyền truyền thông, quảng bá vùng đất tổ Phú Thọ và các địa phương liên quan. Có thể nhân rộng mô hình sang các lĩnh vực khác (lễ hội chè, cà phê, bánh chưng, hương sắc Tết...) để tạo giá trị kinh tế trên nền tảng văn hóa.

Sự kiện này là đòn bẩy xuất khẩu sản phẩm ẩm thực, thực phẩm chế biến. Tăng độ nhận diện cho các món ăn vùng miền có thể thúc đẩy xuất khẩu thực phẩm đóng gói, món ăn chế biến sẵn, gia vị truyền thống. Các món đặc sản trong mâm cỗ được định danh, bảo vệ thương hiệu, có thể trở thành chỉ dẫn địa lý hoặc hàng hóa đặc biệt (ví dụ: chả mực Hạ Long, nem Phùng...).

Đặc biệt là một xu thế rất thích họp với sự phát triển của các doanh nghiệp trong xu thế này là kích hoạt kinh tế truyền thông và quảng bá hình ảnh quốc gia. Truyền thông toàn cầu về sự kiện kỷ lục Guinness là cơ hội vàng để quảng bá hình ảnh Việt Nam một cách tích cực và hấp dẫn. Thu hút sự chú ý từ báo chí quốc tế, mạng xã hội, các nền tảng video (YouTube, TikTok...), tạo hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ cho thương hiệu quốc gia.

Ông Mai Quang Văn - Nguyên Chủ tịch Hội Đầu bếp chuyên nghiệp Hải Phòng, chia sẻ: “Sau 5 năm, chúng ta đã được Nhà nước chính thức công nhận vua Lang Liêu là Tổ nghề bếp Việt. Đây là thành quả cho một hành trình dài khẳng định nghề bếp như một di sản và là một ngành đáng tự hào. Thông qua việc xác lập kỷ lục khẳng định một lần nữa nghề bếp đã sang một trang mới và có vai trò mới trong xã hội”. Phát biểu này thể hiện niềm tự hào và sự trân trọng đối với truyền thống nghề bếp, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tổ chức lễ Giỗ Tổ như một dịp để tôn vinh và gìn giữ bản sắc văn hóa ẩm thực Việt Nam.