Sửa Luật Báo chí: Cần cụ thể cơ chế bảo vệ nhà báo

Với định hướng xây dựng nền báo chí chuyên nghiệp, nhân văn, hiện đại, Dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) đã mở rộng không gian hoạt động, cắt giảm thủ tục hành chính, đồng thời tạo hành lang pháp lý vững chắc để thúc đẩy kinh tế báo chí, nâng cao giá trị nghề nghiệp và bảo vệ quyền tác nghiệp hợp pháp của người làm báo…

Trong đó, bên cạnh các quy định về cơ chế phát triển kinh tế báo chí, về hoạt động báo chí trên không gian mạng,... một trong những vấn đề nhận được sự quan tâm, đó là về quyền và nghĩa vụ của nhà báo.

Đáng nói, để bảo đảm tính thực chất quyền “được pháp luật bảo hộ”, tham gia góp ý Dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi), không ít ý kiến cho rằng, cần cơ chế cụ thể hơn trong việc bảo vệ an toàn nghề nghiệp cho nhà báo.

Tham gia góp ý về nội dung này, đại biểu Huỳnh Thị Thanh Thúy – Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Tây Ninh cho rằng, mặc dù Dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi), điểm a khoản 2 Điều 28 tiếp tục khẳng định rằng “nhà báo được pháp luật bảo hộ trong hoạt động nghề nghiệp”. Tuy nhiên, quy định này vẫn chỉ mang tính nguyên tắc, chưa thiết lập được cơ chế bảo vệ cụ thể và khả thi cho nhà báo trong quá trình tác nghiệp.

“Thời gian qua có rất nhiều vụ việc nhà báo bị cản trở, hành hung, đe dọa hoặc bị yêu cầu tiết lộ nguồn tin khi thực hiện nhiệm vụ, nhưng việc xử lý và bảo vệ thường diễn ra chậm trễ, thiếu tính răn đe và chưa được điều phối thống nhất giữa các cơ quan có thẩm quyền”, đại biểu nêu thực tiễn.

Do đó, đại biểu cho rằng, để bảo đảm tính thực chất của quyền “được pháp luật bảo hộ”, Dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) cần cụ thể hóa nguyên tắc này thành các nghĩa vụ pháp lý rõ ràng, hướng tới việc thiết lập cơ chế bảo vệ an toàn nghề nghiệp cho nhà báo.

Theo đại biểu, khi nhà báo bị đe dọa, cản trở hoặc tấn công trong quá trình tác nghiệp hợp pháp, cơ quan công an và chính quyền địa phương nơi xảy ra vụ việc phải có trách nhiệm áp dụng biện pháp bảo vệ khẩn cấp, xử lý hành vi vi phạm và báo cáo kết quả cho cơ quan quản lý nhà nước về báo chí.

“Quy định này không chỉ bảo vệ cá nhân nhà báo mà còn góp phần bảo vệ quyền tự do báo chí - một quyền hiến định. Một số quốc gia (như Pháp, Đức, Philippines) đã thiết lập “Cơ chế bảo vệ nhà báo” dưới sự phối hợp của cơ quan quản lý báo chí, cảnh sát và tổ chức nghề nghiệp. Việt Nam có thể tham khảo mô hình này để bảo đảm tính thống nhất, chủ động và hiệu quả trong bảo vệ nhà báo”, đại biểu nhấn mạnh.

Đồng quan điểm, liên quan đến vấn đề này, tham gia góp ý, đại biểu Hoàng Thị Đôi – Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Sơn La cũng kiến nghị, cần bổ sung quy định về chính sách bảo vệ an toàn cho nhà báo khi tác nghiệp đúng pháp luật.

Theo đại biểu, quy định này không chỉ phù hợp với nguyên tắc bảo vệ quyền con người mà còn góp phần tạo môi trường làm việc an toàn và độc lập cho nhà báo.

Ngoài nội dung đã nêu, tham gia góp ý, đại biểu cũng đề nghị, cần quy định cụ thể về định mức kinh tế – kỹ thuật tại Điều 10 Dự thảo Luật nhằm tạo cơ sở pháp lý rõ ràng cho việc ký kết hợp đồng giữa cơ quan tổ chức với cơ quan báo chí.

“Điều này sẽ giúp tránh tình trạng áp dụng tùy tiện hoặc chồng chéo trong xác định chi phí và chất lượng sản phẩm báo chí”, đại biểu bày tỏ.

Về cơ chế bảo vệ nhà báo trong hoạt động nghề nghiệp, đại biểu Trần Thị Hoa Ry - Đoàn đại biểu Quối hội tỉnh Cà Mau cũng đề xuất, bổ sung chính sách bảo vệ an toàn cho nhà báo, đặc biệt là những người tác nghiệp trong lĩnh vực chống tiêu cực, tham nhũng; cần có bảo vệ pháp lý, sức khỏe và an toàn nghề nghiệp...

Xoay quanh nội dung này, tham gia góp ý, một số đại biểu cũng cho hay, Dự thảo Luật cần quy định về đầu mối tiếp nhận thông tin, khiếu nại hoặc yêu cầu hỗ trợ của nhà báo khi bị xâm hại quyền tác nghiệp. Cơ chế này nên được phối hợp với cơ quan công an để bảo đảm phản ứng kịp thời, minh bạch và có chế tài xử lý rõ ràng.

Bên cạnh đó, cơ quan báo chí cần được quy định trách nhiệm hỗ trợ và bảo vệ phóng viên trong quá trình tác nghiệp, bao gồm việc cung cấp hỗ trợ pháp lý, đào tạo kỹ năng an toàn nghề nghiệp, và thông báo kịp thời đến cơ quan có thẩm quyền khi phóng viên bị xâm hại.

Theo Chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, Dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) sẽ tiếp tục được đưa ra lấy ý kiến thảo luận và dự kiến sẽ được xem xét, thông qua tại Kỳ họp này.