Sửa Luật Báo chí: Nên giảm tải "giấy phép con" trong cấp thẻ nhà báo

Như đã thông tin, việc sửa đổi Luật Báo chí nhằm hoàn thiện quy định pháp luật để thể chế hoá chủ trương, chính sách của Đảng về báo chí; điều chỉnh, quản lý hoạt động báo chí kịp thời, phù hợp trong bối cảnh sự phát triển mạnh mẽ, nhanh chóng của khoa học, công nghệ, truyền thông hiện đại; khắc phục những hạn chế, bất cập trong quy định pháp luật về báo chí hiện hành.

Bên cạnh các quy định nguyên tắc về mô hình hoạt động, kinh tế báo chí, mở rộng không gian hoạt động của báo chí để phát triển trong bối cảnh sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị. Dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) còn bổ sung quy định về thẻ nhà báo.

Theo đó, bỏ quy định về kỳ hạn thẻ nhà báo. Quy định thời hạn sử dụng thẻ nhà báo là 5 năm tính từ ngày cấp thẻ và được ghi trên thẻ. Hết thời hạn sử dụng thẻ nhà báo, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xét cấp đổi thẻ nhà báo.

Đồng thời bổ sung điều kiện xét cấp thẻ nhà báo lần đầu phải qua lớp bồi dưỡng nghiệp vụ báo chí, đạo đức nghề nghiệp do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp với Hội Nhà báo Việt Nam tổ chức (đối với lãnh đạo các cơ quan báo chí đã được Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch có văn bản đồng ý bổ nhiệm không áp dụng điều kiện này). Giao Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch quy định chương trình và yêu cầu lớp bồi dưỡng nghiệp vụ báo chí, đạo đức nghề nghiệp.

Bổ sung quy định những đối tượng được xét cấp thẻ nhà báo không bao gồm những người làm việc tại cơ quan tạp chí khoa học trực thuộc cơ sở giáo dục đại học, tổ chức khoa học và công nghệ, bệnh viện cấp tỉnh hoặc tương đương trở lên.

Bổ sung quy định phóng viên, biên tập viên chưa được cấp thẻ nhà báo phải thực hiện quyền và nghĩa vụ như đối với nhà báo khi hoạt động báo chí; phải xuất trình giấy giới thiệu do cơ quan báo chí nơi công tác cấp khi đến cơ quan, tổ chức để hoạt động nghiệp vụ báo chí. Giao Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch quy định mẫu giấy giới thiệu…

Đánh giá cao liên quan đến công tác quản lý cấp thẻ nhà báo, tuy nhiên, không ít ý kiến cho hay, quy định này cần tiếp tục được cân nhắc để giảm tải "giấy phép con" trong cấp thẻ nhà báo.

Tham gia góp ý về nội dung này, đại biểu Tạ Thị Yên – Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Điện Biên cho rằng, Dự thảo Luật quy định, người được cấp thẻ lần đầu phải có thời gian công tác liên tục từ 2 năm trở lên và "đã qua lớp bồi dưỡng nghiệp vụ báo chí, đạo đức nghề nghiệp" do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp với Hội Nhà báo Việt Nam tổ chức, là chưa thật sự phù hợp.

Theo đại biểu, mục tiêu của quy định nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ người làm báo là đúng, nhưng xét về cải cách thủ tục hành chính và chủ trương cắt giảm “giấy phép con, chứng chỉ” của Chính phủ thì quy định này chưa thật sự cần thiết.

"Hiện nay, việc xét cấp thẻ nhà báo đã có hệ thống tiêu chí khá chặt chẽ. Người được xét phải có thời gian công tác báo chí và được cơ quan báo chí công tác đề nghị, có trình độ chuyên môn phù hợp và cơ quan chủ quản xác nhận. Các điều kiện đầu vào của người làm báo cũng đã được kiểm soát thông qua tiêu chuẩn tuyển dụng, bằng cấp, có quá trình đào tạo chuyên ngành. Nếu bổ sung thêm yêu cầu bắt buộc phải qua lớp bồi dưỡng nghiệp vụ và đạo đức nghề nghiệp mới được xét cấp thẻ nhà báo, tạo thêm lớp thủ tục hành chính mới, không khác một loại 'giấy phép con', làm phát sinh chi phí, thời gian, thủ tục cho người làm báo", đại biểu bày tỏ.

Đồng thời cho hay, từ năm 2021 đến nay, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Nội vụ rà soát, cắt bỏ các chứng chỉ không cần thiết nhằm giảm các gánh nặng hành chính cũng như tiết kiệm nguồn lực xã hội. Trong bối cảnh đó, việc bổ sung thêm 1 loại chứng chỉ mới - dù là bồi dưỡng, cũng khó nhận được sự đồng thuận từ thực tiễn.

Do đó, đại biểu đề nghị, Cơ quan soạn thảo nghiên cứu xem xét lại, không quy định bắt buộc nội dung này, thay vào đó là cập nhật kiến thức, đạo đức nghề nghiệp thông qua các buổi tọa đàm, sinh hoạt chuyên đề...

Tham gia góp ý, đại biểu Trương Thị Ngọc Ánh - Đoàn đại biểu Quốc hội TP Cần Thơ cũng bày tỏ băn khoăn với quy định cấp thẻ nhà báo cho các nhà báo chuyển sang công tác quản lý, giảng dạy hoặc công tác hội.

Do đó, đại biểu đề nghị, cơ quan soạn thảo cân nhắc kỹ để quy định chặt chẽ hơn, theo hướng thẻ nhà báo nên dành cho người tác nghiệp trực tiếp; việc cấp cho lĩnh vực khác có thể dẫn đến lợi dụng thẻ và không phù hợp với quy định về hoạt động báo chí.

Được biết, theo Chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, Dự án Luật Báo chí (sửa đổi) sẽ được trình Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp này.