Sửa Luật Báo chí: Cân nhắc quy định về hoạt động báo chí trên không gian mạng

Như đã thông tin, Dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV được xây dựng với bố cục gồm 4 Chương, 51 Điều (giảm 2 Chương, 10 Điều so với Luật Báo chí năm 2016). Nội dung của Dự thảo chỉ quy định những vấn đề khung, những vấn đề có tính nguyên tắc thuộc thẩm quyền của Quốc hội, những vấn đề thực tiễn thường xuyên biến động giao Chính phủ, bộ, ngành, địa phương quy định để bảo đảm tính linh hoạt, phù hợp với thực tiễn.

Bên cạnh nội dung về kinh tế báo chí, một trong những điểm đáng chú ý của Dự thảo Luật (sửa đổi) lần này là việc bổ sung quy định về mô hình hoạt động, quy định mở rộng không gian hoạt động của báo chí trên không gian mạng.

Theo đó, hoạt động trên không gian mạng của cơ quan báo chí phải tuân thủ quy định pháp luật về báo chí, an ninh mạng, tôn chỉ, mục đích và phù hợp với các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.

Bổ sung khái niệm “Xuất bản báo chí trên không gian mạng”, bao gồm đăng, phát thông tin lên kênh nội dung của cơ quan báo chí trên không gian mạng và nền tảng số báo chí quốc gia; bổ sung quy định nền tảng số báo chí quốc gia, kênh nội dung của cơ quan báo chí trên không gian mạng là sản phẩm báo chí.

Cơ quan báo chí thực hiện thông báo với cơ quan quản lý Nhà nước về báo chí khi mở các kênh nội dung trên không gian mạng và kết nối trực tuyến với hệ thống lưu chiểu của cơ quan quản lý Nhà nước về báo chí để phục vụ việc đo kiểm xu hướng thông tin trên không gian mạng.

Đánh giá cao các nội dung được đề xuất, tuy nhiên, để Dự thảo Luật (sửa đổi) được hoàn thiện, tham gia góp ý, không ít ý kiến cho rằng, các chính sách về hoạt động của báo chí trên không gian mạng cần có biện pháp quản lý đúng đắn và phù hợp, tránh khoảng trống pháp lý.

Tham gia góp ý, đại biểu Đoàn Thị Thanh Mai – Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Hưng Yên bày tỏ, Luật Báo chí là luật rất quan trọng, nhất là trong bối cảnh hiện nay truyền thông có tác động rất lớn đến đời sống xã hội. Việc sửa đổi Luật Báo chí đặt trong bối cảnh mới là phù hợp và rất cần thiết.

Tuy nhiên, theo đại biểu, trong Dự thảo Luật có 25 Điều giao Chính phủ, Bộ Văn hóa, Thể thao Du lịch quy định chi tiết, con số này là tương đối nhiều. Cơ quan soạn thảo cần nghiên cứu rà soát kỹ lưỡng, bảo đảm đúng thẩm quyền theo quy định và hoàn thiện các văn bản hướng dẫn thi hành đúng tiến độ.

“Thực tiễn cho thấy, hoạt động báo chí trên không gian mạng là một nội dung phức tạp, phạm vi rộng, khó kiểm soát và khó quản lý. Thông tin vô cùng nhiều chiều, nhiều mức độ và ở khắp nơi, thâm nhập vào mọi tầng lớp trong xã hội.

Với nội dung phức tạp và phạm vi rộng như vậy, tôi đề nghị, cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục nghiên cứu bổ sung các quy định chặt chẽ và đầy đủ hơn về hoạt động báo chí trên không gian mạng tại Mục 1, Chương III của Dự thảo Luật để bảo đảm thể hiện được tính bao quát, tính toàn diện”, đại biểu góp ý.

Đồng quan điểm, tham gia góp ý quy định về hoạt động báo chí trên không gian mạng, đại biểu Nguyễn Thị Tuyết Nga – Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Trị cũng cho rằng, Chương III dự thảo Luật mới chỉ mang tính nguyên tắc về tuân thủ quy định pháp luật về báo chí, về an ninh mạng, quy định về tôn chỉ, mục đích của cơ quan báo chí; về trách nhiệm của cơ quan báo chí khi mở kênh nội dung trên không gian mạng như chịu trách nhiệm về nội dung, bản quyền khi đăng, phát thông tin lên kênh nội dung trên không gian mạng, về lưu chiểu báo chí điện tử, về thực hiện thông báo với cơ quan quản lý Nhà nước (Điều 30, Điều 31).

Do đó, đại biểu đề nghị, nghiên cứu bổ sung các quy định nhằm thúc đẩy hoạt động của báo chí trên không gian mạng như: điều kiện hoạt động, cách thức tổ chức, các biện pháp quản lý của Nhà nước đối với hoạt động báo chí trên không gian mạng; trách nhiệm của các nền tảng xuyên biên giới trong việc phối hợp với các cơ quan báo chí ngăn chặn, gỡ bỏ các thông tin xấu, độc; vấn đề đào tạo, bồi dưỡng nhân lực báo chí để thực hiện xuất bản báo chí trên không gian mạng...

Liên quan đến vấn đề này, trước đó, Báo cáo thẩm tra Dự thảo Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội - Nguyễn Đắc Vinh cũng đề nghị, nghiên cứu, bổ sung các quy định nhằm thúc đẩy hoạt động của báo chí trên không gian mạng; bổ sung quy định về trách nhiệm pháp lý của các nền tảng mạng xã hội nước ngoài trong trường hợp kênh nội dung trên không gian mạng của cơ quan báo chí bị xâm nhập, sửa đổi thông tin có nội dung vi phạm pháp luật; xử lý đối với trường hợp để nội dung vi phạm xuất hiện trên kênh này.

Nghiên cứu có quy định nguyên tắc về cơ chế thực hiện thỏa thuận, trách nhiệm của cơ quan báo chí và cơ quan, tổ chức liên quan trong việc bảo đảm quyền tác giả, quyền liên quan đối với tác phẩm báo chí trên không gian mạng, tác phẩm báo chí có sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI).