Thể chế hoá chủ trương, đường lối của Đảng về báo chí

Trình bày Tờ trình Dự thảo Luật (sửa đổi) tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch – Nguyễn Văn Hùng cho biết, Luật Báo chí được Quốc hội khóa XIII thông qua tại Kỳ họp thứ 11 ngày 05/4/2016, có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2017.

Tại thời điểm ban hành, Luật Báo chí và các văn bản hướng dẫn thi hành đã tạo hành lang pháp lý để hoạt động báo chí và các hoạt động liên quan đến báo chí phát triển, quyền tự do báo chí, tự do ngôn luận được bảo đảm và phát huy trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật; từng bước nâng cao hiệu lực, hiệu quả của công tác quản lý nhà nước về báo chí trong giai đoạn vừa qua.

Tuy nhiên sau hơn 8 năm thi hành, một số quy định của Luật Báo chí 2016 đã bộc lộ một số hạn chế, bất cập, chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn của hoạt động báo chí và sự phát triển của khoa học, công nghệ, truyền thông.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng, mục đích ban hành Luật Báo chí (sửa đổi) nhằm thể chế hoá chủ trương, đường lối của Đảng về báo chí, đặc biệt là định hướng của Đại hội XIII của Đảng: “Xây dựng nền báo chí, truyền thông chuyên nghiệp, nhân văn và hiện đại” và quy định của Hiến pháp năm 2013.

Bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật, luật hoá những vấn đề đã rõ, đã được thực tế kiểm nghiệm; rà soát, xác định rõ phạm vi những vấn đề cần sửa đổi, bổ sung để khắc phục những tồn tại, hạn chế, vướng mắc phát sinh.

Cũng theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng, Dự án Luật Báo chí (sửa đổi) chỉ quy định những vấn đề thuộc thẩm quyền Quốc hội, quy định nguyên tắc quản lý. Trên cơ sở đó, bố cục của Dự án Luật (sửa đổi) gồm 4 Chương 51 Điều (giảm 2 Chương, 10 Điều so với Luật Báo chí năm 2016), cụ thể:

Chương I, quy định chung (gồm 13 Điều, từ Điều 1 đến Điều 13) - Chương này kế thừa, có sửa đổi, bổ sung quy định tại Chương I của Luật hiện hành; đưa 4 Điều tại Chương II của Luật hiện hành về Chương này.

Chương II, tổ chức báo chí (gồm 3 Mục, 16 Điều, từ Điều 14 đến Điều 29), quy định về Cơ quan chủ quản báo chí (2 Điều, từ Điều 14 đến Điều 15); về Cơ quan báo chí (12 Điều, từ Điều 16 đến Điều 27); về Nhà báo (2 Điều, Điều 28 và Điều 29) - Chương này kế thừa, có sửa đổi, bổ sung quy định tại Chương III của Luật hiện hành; đưa 2 Điều tại Chương IV của Luật hiện hành về Chương này; bổ sung quy định về Cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện, Cơ quan báo và phát thanh, truyền hình (Điều 16 dự án Luật) và quy định về thu hồi giấy phép (Điều 20 dự án Luật).

Chương III, hoạt động báo chí (gồm 5 Mục, 20 Điều, từ Điều 30 đến Điều 49), quy định về Hoạt động báo chí trên không gian mạng (2 Điều, Điều 30 và Điều 31); về Thông tin trên báo chí (10 Điều, từ Điều 32 đến Điều 41); về In, phát hành và cung cấp dịch vụ phát thanh, truyền hình (4 Điều, từ Điều 42 đến Điều 45); về Xuất khẩu, nhập khẩu báo chí và hoạt động báo chí của nước ngoài tại Việt Nam (2 Điều, Điều 46 và Điều 47); về Bản tin, đặc san (2 Điều, Điều 48 và Điều 49) - Chương này kế thừa, có sửa đổi, bổ sung quy định tại Chương IV của Luật hiện hành; bổ sung Mục 1 có 2 Điều (Điều 30, Điều 31 dự án Luật) quy định về hoạt động báo chí trên không gian mạng.

Chương IV, điều khoản thi hành (gồm 2 Điều, Điều 50, Điều 51) quy định thời điểm có hiệu lực của Luật và quy định chuyển tiếp.

So với Luật Báo chí năm 2016, Dự án Luật Báo chí (sửa đổi) giữ nguyên nội dung của 6 Điều; sửa đổi nội dung của 41 Điều; bổ sung 4 Điều mới, lược bỏ 6 Điều (kèm theo Bảng so sánh).

“Nội dung cơ bản của Dự án Luật Báo chí (sửa đổi) quy định những vấn đề khung, những vấn đề có tính nguyên tắc thuộc thẩm quyền của Quốc hội, những vấn đề thực tiễn thường xuyên biến động giao Chính phủ, bộ, ngành, địa phương quy định để bảo đảm tính linh hoạt, phù hợp với thực tiễn”, Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng chia sẻ.

Thẩm tra Dự thảo Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội – Nguyễn Đắc Vinh cho biết, Ủy ban Văn hóa và Xã hội tán thành với sự cần thiết sửa đổi toàn diện Luật Báo chí; cơ bản nhất trí với phạm vi, đối tượng điều chỉnh của Dự thảo Luật. Việc sửa đổi Luật nhằm tiếp tục thể chế hoá chủ trương, đường lối của Đảng về xây dựng nền báo chí, truyền thông chuyên nghiệp, nhân văn và hiện đại, khắc phục những hạn chế, bất cập của Luật hiện hành và trong công tác báo chí thời gian qua.

Tuy nhiên, cơ quan thẩm tra đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc, xem xét một số nội dung lớn về các loại hình báo chí (các khoản 3, 4, 5, 6 Điều 3); về cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện (khoản 6 Điều 16); về đối tượng được đề nghị cấp giấy phép hoạt động báo chí (khoản 1 Điều 17); về hoạt động báo chí trên không gian mạng (mục 1, Chương III); về chuyển đổi số trong lĩnh vực báo chí; các nội dung liên quan đến “kinh tế báo chí”; quy định về tạp chí khoa học (khoản 16 Điều 3; khoản 3, 5 Điều 16 và khoản 2 Điều 21).