Sửa Luật Chứng khoán: Vẫn còn đó không ít băn khoăn

Theo đó, Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chứng khoán, đang được Bộ Tài chính xây dựng, hoàn thiện với những tiêu chuẩn nâng cao, chuyên nghiệp nhằm lành mạnh hóa thị trường,...

Cụ thể, tại Điều 11 về nhà đầu tư chuyên nghiệp, Dự thảo quy định: Đối với tổ chức - Công ty có vốn điều lệ trên 100 tỷ đồng phải hoạt động ít nhất 2 năm; Đối với cá nhân - Cần thỏa mãn hai điều kiện: Có ít nhất 2 năm kinh nghiệm đầu tư và giao dịch tối thiểu 10 lần/quý trong 4 quý gần nhất; Có thu nhập tối thiểu 1 tỷ đồng/năm trong 2 năm gần nhất.

Bên cạnh đó, Dự thảo cũng bổ sung quy định nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp bao gồm cả tổ chức và cá nhân nước ngoài. Đặc biệt, nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp muốn giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ phải là tổ chức theo quy định tại khoản 1, Điều 11 Luật Chứng khoán.

Nhìn nhận về đề xuất đã nêu, các chuyên gia cho rằng, việc sửa đổi, bổ sung một số điều tại Luật Chứng khoán được đánh giá là cần thiết để bảo đảm cho thị trường chứng khoán hoạt động minh bạch, hiệu quả hơn, bảo đảm quyền lợi cho nhà đầu tư, ngăn chặn hành vi gian lận, tạo điều kiện cho thị trường chứng khoán phát triển.

Tuy nhiên, bên cạnh những điểm tích cực, không ít ý kiến cũng cho hay, yêu cầu giao dịch tối thiểu 10 lần/quý trong 4 quý gần nhất không phù hợp với những nhà đầu tư có xu hướng nắm giữ cổ phiếu lâu dài. Đồng thời, yêu cầu thu nhập tối thiểu 1 tỷ đồng/năm trong 2 năm gần nhất có thể khó đáp ứng đối với phần lớn người Việt Nam, làm thu hẹp số lượng nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp.

Theo chuyên gia kinh tế Đinh Trọng Thịnh, nên giữ nguyên các tiêu chí xác định nhà đầu tư chuyên nghiệp là cá nhân như quy định hiện hành, không nhất thiết phải quy định thêm điều kiện giao dịch chứng khoán tối thiểu 10 lần/quý trong 4 quý gần nhất hay như thu nhập tối thiểu 1 tỷ đồng/năm trong 2 năm gần nhất. Vì quy định như vậy sẽ hạn chế một lượng lớn các nhà đầu tư tham gia vào thị trường trái phiếu doanh nghiệp, làm mất đi một nguồn vốn lớn.

Bởi thực tế cho thấy, theo tính toán, nhà đầu tư cá nhân đang nắm gần 27% khối lượng trái phiếu, chỉ sau ngân hàng thương mại. Việc siết điều kiện nhà đầu tư cá nhân được tham gia thị trường trái phiếu doanh nghiệp sẽ hạn chế lực lượng vốn đang nắm giữ 1/4 khối lượng trái phiếu phát hành này tham gia thị trường trái phiếu. Trong khi, theo mục tiêu của Chính phủ đến năm 2025 và 2030, mỗi năm cần trên 800.000 tỷ đồng trái phiếu doanh nghiệp mới, việc thiếu nhà đầu tư cá nhân có thể dẫn đến sẽ không đủ người mua.

Đồng quan điểm, góp ý xây dựng và hoàn thiện chính sách, ông Phạm Văn Hùng - Ban Pháp chế, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cũng cho rằng, trái phiếu là một kênh quan trọng của doanh nghiệp, do đó việc sửa đổi quy định liên quan tới phát hành trái phiếu cần thận trọng, bảo đảm tính ổn định; tránh tình trạng thắt chặt trái phiếu riêng lẻ, gây ra đứt gãy nguồn vốn cho doanh nghiệp.

Trong khi đó, dưới góc độ doanh nghiệp, ông Đỗ Bảo Ngọc - Phó tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Chứng khoán Kiến thiết Việt Nam (CSI) cũng cho rằng, chính sách mới cần cụ thể hơn ở những góc độ như: hành vi thao túng dựa trên việc mua đi bán lại những cổ phiếu trong cùng một khoảng thời gian, xuất hiện các giao dịch chéo. Ngoài ra, bổ sung thêm các quy định liên quan đến việc các nhà đầu tư chứng khoán bắt buộc phải xác định định danh điện tử thông qua căn cước công dân gắn chip.

“Đây là yếu tố để chúng ta xác thực được từng tài khoản chứng khoán được lập ra bởi những nhà đầu tư thực tế, chứ không phải là những nhà đầu tư ảo để một nhóm nhà đầu tư khác sử dụng thao túng thị trường”, ông Đỗ Bảo Ngọc nhấn mạnh.

Còn theo Luật sư Trương Thanh Đức - Giám đốc Công ty Luật ANVI, việc siết chặt các quy định về nhà đầu tư cá nhân có thể khiến thị trường trái phiếu doanh nghiệp bị thu hẹp. Điều này sẽ làm giảm cơ hội huy động vốn của các doanh nghiệp, vì vậy, thay vì tăng cường các quy định, chúng ta nên tập trung vào việc nâng cao nhận thức của nhà đầu tư và tăng cường công tác giám sát để hạn chế các hành vi vi phạm pháp luật.

Liên quan đến nội dung đã nêu, tham gia góp ý xây dựng, hoàn thiện Dự thảo Luật (sửa đổi) không ít ý kiến cho hay, trái phiếu doanh nghiệp là sản phẩm đa dạng với các hình thức như: trái phiếu chuyển đổi, trái phiếu có lãi suất cố định hoặc biến đổi, trái phiếu kèm chứng quyền, trái phiếu có tài sản đảm bảo hoặc không có tài sản đảm bảo… việc đưa ra điều kiện bắt buộc như đề xuất sẽ hạn chế thị trường thậm chí là gây triệt tiêu, làm mất vai trò là kênh đầu tư của trái phiếu.