Sửa Luật Quản lý thuế: Quan ngại quy định về trách nhiệm của sàn TMĐT

Theo đó, tại Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung Luật Quản lý thuế đang được lấy ý kiến, cơ quan soạn thảo đề xuất sửa đổi, bổ sung khoản 4 Điều 42 quy định các sàn giao dịch TMĐT có trách nhiệm khai thuế thay, nộp thuế thay cho các hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh trên sàn TMĐT…

Lý giải cho đề xuất đã nêu, cơ quan soạn thảo cho biết, đối với việc trực tiếp khai thuế của các hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có phát sinh hoạt động kinh doanh TMĐT, pháp luật hiện hành chưa có quy định riêng mà áp dụng chung như đối với hộ, cá nhân kinh doanh truyền thống. Do đó, cần bổ sung quy định về các trường hợp khai thuế thay, nộp thuế thay cho hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có phát sinh hoạt động kinh doanh TMĐT và việc trực tiếp khai thuế để cải cách thủ tục hành chính, tập trung đầu mối, đáp ứng việc kê khai, nộp thuế phù hợp với đặc thù của hoạt động kinh doanh TMĐT; đồng thời mở rộng nguồn thu, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Góp ý đề xuất này, một số ý kiến cho hay, quy định như đề xuất là chưa phù hợp thực tế, tạo gánh nặng cho các đối tượng liên quan.

Tham gia góp ý Dự thảo mới đây, Hiệp hội thương mại điện tử Việt Nam (VECOM) cho rằng, quyền và nghĩa vụ kê khai, nộp thuế của từng chủ thể là vấn đề cơ bản, cốt lõi, đối với từng sắc thuế cần phải được quy định ở các luật thuế chuyên ngành tương ứng, không thể quy định về việc kê khai, nộp thay mọi loại thuế của đối tượng nộp thuế cho một chủ thể khác như quy định tại điều khoản Dự thảo sửa đổi khoản 4 Điều 42 Luật Quản lý thuế.

Theo VECOM, quy định tại Dự thảo có những mâu thuẫn với Luật Thuế thu nhập cá nhân và Luật Thuế Giá trị Gia tăng, bởi theo quy định tại Nghị định 52/2013/NĐ-CP của Chính phủ, sàn TMĐT là “website/ứng dụng thương mại điện tử cho phép các thương nhân, tổ chức, cá nhân không phải chủ sở hữu website có thể tiến hành một phần hoặc toàn bộ quy trình mua bán hàng hóa, dịch vụ trên đó”.

Do đó, khoản 4 Điều 42 trái với Luật Thuế thu nhập cá nhân, do sàn TMĐT không phải đối tượng thuộc 05 trường hợp tổ chức, cá nhân chi trả thu nhập cho cá nhân quy định tại Điều 11, Điều 12, Điều 15, Điều 16, Điều 17 của Luật này. Việc buộc trách nhiệm cho các sàn TMĐT phải kê khai thay, nộp thuế thay cho các hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh trên sàn TMĐT cũng không phù hợp với quy định tại Điều 24 Luật Thuế thu nhập cá nhân, khi việc nộp thuế của tổ chức chi trả thu nhập phải dựa trên cơ sở khấu trừ thu nhập mà họ chi trả cho đối tượng nộp thuế, khác hoàn toàn về bản chất với việc kê khai thay, nộp thuế thay.

Còn Luật Thuế giá trị gia tăng quy định rõ người nộp thuế giá trị gia tăng (GTGT) là tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ chịu thuế GTGT và tổ chức, cá nhân nhập khẩu hàng hóa chịu thuế giá trị gia tăng (Điều 4). Ngoài ra, Luật này chưa cho phép áp dụng cơ chế khấu trừ, quyết toán, hoàn thuế GTGT đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh.

Như vậy, quy định tại khoản 4 Điều 42 mâu thuẫn với Luật Thuế giá trị gia tăng và không khả thi, đặc biệt sẽ dẫn đến thiệt thòi cho hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh trong trường hợp nộp thừa thuế.

“Chúng tôi ủng hộ nguyên tắc người kinh doanh phải nộp thuế, tuy nhiên, nếu không có nghiên cứu cụ thể và thấu đáo, quy định này có thể tạo ra những bất bình đẳng và gánh nặng cho hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh, vốn là những đối tượng yếu thế và dễ tổn thương trong nền kinh tế”, VECOM nhấn mạnh.

Cũng theo VECOM, việc yêu cầu các sàn TMĐT kê khai thay, nộp thay thuế thu nhập cá nhân cho người bán là chưa có tiền lệ ở trong các nước trong khu vực, cũng như trên toàn thế giới.

“Các quốc gia trong khu vực Thái Lan, Indonesia, Singapore, Malaysia, Philippines, hay các nước như Trung Quốc, Hoa Kỳ, Đài Loan đều không có quy định yêu cầu các sàn TMĐT phải kê khai thay, nộp thuế thay (đặc biệt là thuế thu nhập cá nhân) cho người bán, người bán tự chịu trách nhiệm đối với các nghĩa vụ về thuế của mình”, VECOM viện dẫn.

Đồng thời khẳng định, khoản 4 Điều 42 như Dự thảo đang đi ngược với thông lệ quốc tế.

Thực tế, đề xuất các sàn giao dịch TMĐT có trách nhiệm khai thuế thay, nộp thuế thay cho các hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh trên sàn TMĐT không phải mới, trước đó, tại Dự thảo Nghị định sửa đổi Nghị định 126/2020/NĐ-CP, Nghị định 123/2020/NĐ-CP, Nghị định 15/2022/NĐ-CP, Bộ Tài chính cũng đã đề xuất đưa nội dung đã nêu vào chính sách. Tuy nhiên, đề xuất này ngay lập tức đã vấp phải sự phản đối với lý do sàn TMĐT giống như “chợ”, là trung gian kết nối nên không thể bắt chủ “chợ” nộp thay hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh.

Ngoài ra, giao dịch thanh toán hàng vẫn chủ yếu bằng tiền mặt nên sàn chỉ nắm được doanh thu còn dòng tiền chưa chắc về sàn...

Do đó, việc yêu cầu các sàn TMĐT kê khai, nộp thuế thay cho hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh sẽ tạo ra áp lực rất lớn tài chính cho sàn khi phải ứng trước một khoản tiền thuế hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh phải đóng và áp lực về hoạt động khi phải thực hiện việc thu lại số tiền thuế đã đóng. Đáng nói, trong nhiều trường hợp, sàn TMĐT không có đủ công cụ cũng như quyền lực để thực thi yêu cầu hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh trả lại tiền thuế mà sàn đã đóng thay. Điều này sẽ gây khó khăn rất lớn cho hoạt động của sàn TMĐT.