Sửa Luật Thủ đô: Băn khoăn quy định thúc đẩy liên kết, phát triển Vùng Thủ đô

Bài: GIA NGUYỄN - Ảnh: QUỐC TUẤN• 18/09/2023 04:00

Việc sửa đổi Luật Thủ đô được kỳ vọng đem tới nhiều đột phá, tuy nhiên, góp ý Dự thảo Luật (sửa đổi) không ít ý kiến vẫn còn băn khoăn về các quy định thúc đẩy liên kết, phát triển Vùng Thủ đô…

>> Sửa Luật Thủ đô: Cần cơ chế mạnh hơn trong phân cấp, phân quyền

Theo đó, qua 10 năm thực hiện, Luật Thủ đô và các văn bản quy định chi tiết được cho đã đã góp phần tạo chuyển biến trong nhận thức của chính quyền các cấp và nhân dân về vị trí, vai trò, nhiệm vụ xây dựng, phát triển Thủ đô; các chính sách, cơ chế quy định trong Luật đã góp phần giúp Thành phố đạt được một số kết quả trên nhiều lĩnh vực.

Tuy nhiên, qua quá trình thực hiện Luật Thủ đô hiện hành, các tiềm năng, thế mạnh của Thủ đô chưa được khai thác hiệu quả, bộc lộ một số tồn tại. Đặc biệt là việc thúc đẩy liên kết, phát triển Vùng Thủ đô, do đó, Luật Thủ đô (sửa đổi) được kỳ vọng sẽ tạo khuôn khổ pháp lý phù hợp, đột phá giúp Thủ đô phát huy tối đa tiềm năng, thế mạnh, sử dụng có hiệu quả cao nhất các nguồn lực để phát triển.

là việc thúc đẩy liên kết, phát triển Vùng Thủ đô, do đó, việc sửa đổi Luật Thủ đô được kỳ vọng sẽ tạo khuôn khổ pháp lý phù hợp, đột phá giúp Thủ đô phát huy tối đa tiềm năng, thế mạnh - Ảnh minh họa

Việc thúc đẩy liên kết, phát triển Vùng Thủ đô, do đó, Luật Thủ đô (sửa đổi) được kỳ vọng sẽ tạo khuôn khổ pháp lý phù hợp, đột phá giúp Thủ đô phát huy tối đa tiềm năng, thế mạnh - Ảnh minh họa

Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) đã nhiều điều khoản quy định trực tiếp hoặc liên quan tới Vùng Thủ đô. Cụ thể, về định nghĩa Vùng Thủ đô, khác với Luật Thủ đô năm 2012, Dự thảo đã quy định một cách ngắn gọn Vùng thủ đô gồm Thủ đô Hà Nội và các tỉnh Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Thái Nguyên, Bắc Giang Bắc Ninh Hưng Yên Hải Dương Hà Nam và Hòa Bình. Quy định trách nhiệm phối hợp và liên kết các chính quyền địa phương trong Vùng Thủ đô để bảo đảm phát triển kinh tế, xã hội của vùng, trong đó Thủ đô Hà Nội có vai trò trung tâm điều phối và có một số thẩm quyền để thực hiện việc điều phối.

Dự thảo Luật (sửa đổi) cũng đưa ra các nguyên tắc phối hợp giữa các cấp các ngành, các lĩnh vực phối hợp của Vùng Thủ đô; trong đó có hầu hết các lĩnh vực của đời sống xã hội ngoại trừ lĩnh vực an ninh trật tự an toàn xã hội và quốc phòng và đối ngoại.

Đặc biệt, về chính sách ưu tiên đầu tư phát triển Vùng Thủ đô, Dự thảo cũng đưa ra các chính sách ưu tiên gồm: Ngân sách trung ương hỗ trợ một phần cho các tỉnh, thành phố thuộc Vùng Thủ đô để thực hiện công tác bồi thường giải phóng mặt bằng, tái định cư cho các công trình, dự án trọng điểm của Vùng; Ưu tiên huy động nguồn vốn hỗ trợ phát triển chính thức, vốn vay ưu đãi của các nhà tài trợ nước ngoài để thực hiện các công trình, dự án trọng điểm của Vùng Thủ đô…

Liên quan đến nội dung đã nêu, không ít ý kiến còn tỏ ra băn khoăn về các đề xuất đã được đưa vào Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi).

>> Sửa Luật Thủ đô: Cần quy định cụ thể việc cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư cũ

không ít ý kiến còn tỏ ra băn khoăn về các đề xuất đã được đưa vào Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) - Ảnh minh họa

Không ít ý kiến còn tỏ ra băn khoăn về các đề xuất về thúc đẩy liên kết, phát triển Vùng Thủ đô được đưa vào Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) - Ảnh minh họa

Góp ý hoàn thiện nội dung này, PGS.TS Tô Văn Hòa - Phó Hiệu trưởng trường Đại học Luật Hà Nội cho rằng, quy định về khái niệm Vùng Thủ đô cần phải tính đến không chỉ là mục tiêu phát triển của Thủ đô mà cần phải tính đến nhiều yếu tố khác như: Vùng Thủ đô phải nhằm mục đích không chỉ phục vụ sự phát triển của Thủ đô mà phải là sự phát triển bền vững của cả khu vực xung quanh Thủ đô.

Bên cạnh đó, quy định rõ về mục đích thiết lập Vùng Thủ đô phải có nội dung phù hợp để khuyến khích và thu hút được sự phối hợp chủ động của các tỉnh ở Thành phố trực thuộc Trung ương xung quanh Thủ đô để họ nhận thấy rằng, việc tham gia phối hợp để thúc đẩy kinh tế - xã hội của Vùng Thủ đô là lợi ích của bản thân mỗi địa phương chứ không phải chỉ vì sự phát triển của Thủ đô. Khoản 1 Điều 42 Dự thảo hiện tại cũng đã có quy định về trách nhiệm liên kết các địa phương trong Vùng Thủ đô vì sự phát triển của vùng. Song, vẫn chưa tạo ra được cơ sở đủ để thúc đẩy sự chủ động phối hợp của các địa phương trong Vùng Thủ đô.

Tại khoản 13 Điều 3 quy định Vùng Thủ đô… mang tính liệt kê nên chưa nêu bật được khái niệm về Vùng Thủ đô, mục đích thành lập Vùng Thủ đô, chức năng của Vùng Thủ đô; không đủ để tạo ra động lực thúc đẩy phối hợp vùng giữa các địa phương trong Vùng Thủ đô.

Vì vậy, vị chuyên gia này đề xuất, có thể sửa đổi khoản 13 Điều 3 như: “Vùng Thủ đô là một khu vực địa lý bao gồm Hà Nội và một số tỉnh TP trực thuộc Trung ương xung quanh Hà Nội được thiết lập nhằm mục đích sự phát triển kinh tế - xã hội của các vùng và từng địa phương trên cơ sở lợi thế riêng biệt của Hà Nội và các tỉnh Thành phố lân cận”. Không nhất thiết liệt kê các địa phương trong Vùng Thủ đô vào luật, bởi điều đó vừa mang tính liệt kê vừa dẫn tới thủ tục khó khăn khi cần sửa đổi, bổ sung địa phương. Các địa phương nào nằm trong phạm vi Vùng Thủ đô sẽ do Thủ tướng Chính phủ quyết định.

Cùng với góp ý đã nêu, PGS.TS Tô Văn Hòa cùng đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc lại quy định về Hội đồng điều phối Vùng Thủ đô và quy định về thành phần của Hội đồng điều phối Vùng Thủ đô trong Dự thảo.

Còn theo PGS.TS Bùi Anh Tuấn - Hiệu trưởng Trường Đại học Ngoại thương, chúng ta cần xác định rõ mối quan hệ giữa Thủ đô với các tỉnh, thành phố của cả nước, nhất là đối với Vùng Thủ đô. Thực tiễn hiện nay chưa có cơ chế liên kết, quản lý và phát triển mối quan hệ này, vai trò, cơ chế, trách nhiệm của Thủ đô đối với Vùng Thủ đô nói chung và các tỉnh, thành phố khác nằm trong Vùng Thủ đô cần phải được làm rõ trong Luật Thủ đô.

Dự thảo Luật Thủ đô cần xây dựng cơ chế đặc thù cho các lĩnh vực ưu tiên trong phát triển Vùng Thủ đô như giao thông liên vùng, đô thị xanh, đô thị tuần hoàn, đô thị số, đô thị thông minh... Ngoài ra, cũng cần tạo cơ chế đặc thù để Thủ đô và Vùng Thủ đô được tăng cường đầu tư cơ sở hạ tầng, đặc biệt là nâng công suất của nhà ga Nội Bài và các tuyến đường vành đai từ Hà Nội đi các thành phố/tỉnh vệ tinh như Bắc Ninh, Phú Thọ, Thái Nguyên...