Gửi bình luận
Để những cải cách trong Dự thảo Luật Xây dựng sửa đổi đi vào thực tiễn, theo chuyên gia, cần đồng bộ cơ chế giám sát nhằm minh bạch quản lý và hạn chế tiêu cực.
Trong bối cảnh nhu cầu đầu tư xây dựng ngày càng gia tăng, thủ tục hành chính rườm rà, kéo dài nhiều năm qua đã trở thành rào cản lớn cho doanh nghiệp và người dân. Dự thảo Luật Xây dựng sửa đổi (Dự thảo) được Bộ Xây dựng đưa ra lấy ý kiến lần này được kỳ vọng sẽ tạo đột phá khi cắt giảm tối đa thủ tục, rút ngắn thời gian cấp phép và chuyển hẳn từ “tiền kiểm” sang “hậu kiểm”. Những đổi mới này vừa mở ra cơ hội giảm gánh nặng thủ tục, vừa đặt ra yêu cầu cấp thiết về nâng cao năng lực giám sát, bảo đảm an toàn công trình và phòng ngừa tiêu cực.
Nêu quan điểm về vấn đề này, bà Trịnh Thị Tú Anh, đại biểu Quốc hội tỉnh Lâm Đồng nhận định, việc cắt giảm và đơn giản hóa thủ tục hành chính, chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm trong Dự thảo là một bước tiến quan trọng nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, giảm gánh nặng hành chính cho doanh nghiệp và người dân.
Tuy nhiên, đại biểu Trịnh Thị Tú Anh nhấn mạnh, để kiểm soát rủi ro trong các lĩnh vực nhạy cảm như an toàn công trình, phòng cháy chữa cháy và phòng chống tham nhũng, cần có những biện pháp đồng bộ và chặt chẽ. Trước hết, việc hậu kiểm chỉ hiệu quả khi năng lực giám sát và chế tài xử lý của các cơ quan quản lý Nhà nước được tăng cường, đặc biệt ở cấp địa phương. Bên cạnh nguồn lực nhân sự chất lượng cao, cần đầu tư vào công cụ giám sát hiện đại, cơ chế phối hợp và hệ thống kiểm tra định kỳ, đột xuất để đảm bảo chủ đầu tư tuân thủ nghiêm ngặt.
Để phòng ngừa tham nhũng, bà Tú Anh đề xuất phải xây dựng cơ chế giám sát chéo, công khai thông tin và tăng cường trách nhiệm giải trình. Việc ứng dụng nền tảng số trong quản lý hồ sơ, cấp phép và giám sát dự án sẽ giúp hạn chế tiêu cực, đồng thời mở rộng sự tham gia giám sát của người dân và xã hội. Song, để khả thi, luật cần bổ sung quy định rõ ràng về trách nhiệm, chế tài và cơ chế chuyển tiếp để tránh khoảng trống pháp lý khi chuyển đổi.
Ngoài ra, đại biểu này cũng đặc biệt nhấn mạnh định hướng chiến lược về chuyển đổi số, tăng trưởng xanh, kinh tế tuần hoàn và phát triển vật liệu thân thiện môi trường. Muốn các quy định đi vào thực tiễn, phải có hạ tầng công nghệ thông tin đủ mạnh, chính sách khuyến khích doanh nghiệp áp dụng công nghệ mới và hệ thống tiêu chuẩn kỹ thuật cụ thể cho vật liệu xanh, đi kèm hỗ trợ nghiên cứu, phát triển.
Ở góc nhìn pháp lý, luật sư Phạm Thanh Tuấn, Đoàn Luật sư TP Hà Nội, chuyên gia pháp lý bất động sản đánh giá cao cải cách mạnh mẽ của Dự thảo.
Ông Tuấn kỳ vọng, những điểm đổi mới trong Luật Xây dựng (sửa đổi) sẽ tạo ra chuyển biến mạnh mẽ trong cải cách thủ tục hành chính và nâng cao môi trường đầu tư xây dựng. Việc đơn giản hoá tối đa về điều kiện, trình tự, thủ tục cấp phép xây dựng theo hướng tất cả các đối tượng công trình đủ điều kiện để thực hiện thủ tục trực tuyến toàn trình, đơn giản hoá về hồ sơ và điều kiện phải phù hợp với quy hoạch và mục đích sử dụng đất, nâng cao trách nhiệm của tư vấn thiết kế về đảm bảo an toàn công trình, cơ quan cấp phép chỉ thực hiện kiểm tra kết quả thực hiện của tư vấn; giảm tối đa thời gian thực hiện cấp giấy phép sẽ giúp giảm đáng kể gánh nặng thủ tục, tiết kiệm thời gian và chi phí cho doanh nghiệp, người dân, hạn chế tình trạng “xin – cho” vốn dễ phát sinh tiêu cực.
“Đây là bước tiến quan trọng trong nâng cao chỉ số cạnh tranh quốc gia và cải thiện hình ảnh môi trường đầu tư của Việt Nam. Đặc biệt, Dự thảo sẽ tạo nền tảng chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm, xác định rõ trách nhiệm của chủ đầu tư, đơn vị tư vấn thiết kế và cơ quan quản lý”, luật sư Phạm Thanh Tuấn cho hay.
Song song với đó, theo ông Tuấn, việc rút ngắn thời gian cấp giấy phép xuống tối đa 7 ngày, giảm một nửa so với hiện hành, là bước tiến lớn giúp giảm tải áp lực hành chính, tiết kiệm chi phí cho doanh nghiệp và người dân.
Tuy nhiên, cải cách này chỉ bền vững nếu quy trình cấp phép được tinh gọn và xử lý song song, áp dụng cơ chế một cửa liên thông, chuẩn hóa hồ sơ và tích hợp dữ liệu quy hoạch, đất đai ngay từ đầu. Đặc biệt, cần phân loại công trình theo mức độ rủi ro để xử lý nhanh với các công trình đơn giản, còn công trình phức tạp cần có khung thời gian riêng.
Luật sư Tuấn nhấn mạnh vai trò của số hóa trong toàn bộ quy trình từ nộp hồ sơ, thẩm định đến cấp phép điện tử. Công nghệ không chỉ giúp minh bạch hóa thông tin, kiểm tra bản vẽ tự động mà còn công khai tiến độ, tỷ lệ hồ sơ đúng hạn, sai phạm hậu kiểm để người dân và doanh nghiệp giám sát. Cùng đó, đội ngũ cán bộ xử lý hồ sơ phải được đào tạo chuyên sâu, gắn trách nhiệm cá nhân và có thời hạn xử lý rõ ràng.
“Khi được triển khai đồng bộ, những đổi mới này không chỉ giúp giảm ách tắc pháp lý, đẩy nhanh tiến độ khởi công mà còn góp phần xây dựng môi trường đầu tư minh bạch, hiện đại, bền vững hơn cho người dân và doanh nghiệp”, ông Tuấn chia sẻ.
