Gửi bình luận
Với lợi thế địa chính trị và môi trường sản xuất, Thái Lan đang nổi lên là điểm đến mới cho các "ông lớn" Trung Quốc trong ngành bo mạch chủ (PCB).
Trong vòng chưa đầy 3 năm trở lại đây, gần 60 nhà sản xuất bo mạch chủ (PCB - printed circuit boards) đến từ Trung Quốc đã mở nhà máy mới tại Thái Lan. Trong đó không thể không kể đến nhiều tên tuổi lớn như Unimicron, Zhen Ding Tech, Shennan Circuits hoặc Victory Giant. Các thống kê cho thấy phần lớn trong số 30 nhà sản xuất hàng đầu thế giới về PCB đã có mặt tại Thái Lan, biến quốc gia Đông Nam Á này trở thành một trung tâm sản xuất PCB mới ngoài Trung Quốc.
Giới quan sát nhận định rằng xu hướng chuyển dịch này bắt đầu tăng tốc từ sau chuyến thăm đảo Đài Loan năm 2022 của bà Nancy Pelosi (khi đó là Chủ tịch Hạ Viện Mỹ) và Trung Quốc đáp trả bằng các cuộc tập trận quân sự xung quanh đảo Đài Loan. Sự kiện này khiến các tập đoàn toàn cầu lo lắng rằng căng thẳng Mỹ - Trung liên quan đến hòn đảo này - trung tâm sản xuất chip và các thiết bị điện tử quan trọng - sẽ khiến chuỗi cung ứng bị ảnh hưởng.
Không chỉ vậy, căng thẳng giữa hai cường quốc hàng đầu thế giới cũng thúc đẩy các "ông lớn" công nghệ như Microsoft, Amazon, Apple, HP hay Dell đa dạng hóa chuỗi cung ứng, tìm điểm lắp ráp và sản xuất linh kiện bên ngoài Trung Quốc.
Trong bối cảnh ấy, Thái Lan trở thành điểm đến cho các ông lớn này, đặc biệt trong mảng sản xuất bo mạch chủ.
Bo mạch chủ là thành phần có mặt trong hầu hết thiết bị điện tử, từ điện thoại, xe hơi, trung tâm dữ liệu đến hàng không và quốc phòng. Dù không hào nhoáng, không được chú ý như chip, song bo mạch chủ là một linh kiện thiết yếu để vận hành các thiết bị điện tử. Sự bùng nổ về trí tuệ nhân tạo (AI) càng khiến nhu cầu về bo mạch chủ tăng mạnh, đặc biệt là cho máy chủ và card đồ họa.
Nvidia, hãng chip AI lớn nhất thế giới, hiện đang có nhiều nhà cung cấp chuyển dịch dây chuyền sản xuất sang Thái Lan để bảo đảm chuỗi cung ứng.
Chẳng hạn, Victory Giant Technology (Trung Quốc), một trong những nhà cung cấp PCB cho Nvidia, đã mở rộng nhanh chóng tại Thái Lan với hai nhà máy bo mạch, gồm 1 nhà máy mua lại từ tập đoàn APCB của Đài Loan và 1 nhà máy mới xây đang trong giai đoạn nước rút. Công ty này hiện đạt vốn hóa hơn 32,6 tỷ USD, vượt qua cả Zhen Ding Tech - nhà sản xuất PCB lớn nhất thế giới tính theo doanh thu.
Hoặc Gold Circuit Electronics (Đài Loan), nhà cung cấp PCB lớn cho khay chuyển mạch (switch trays) của Nvidia, hiện đang vận hành nhà máy đầu tiên ở Thái Lan với công suất tối đa. Nhiều nhà sản xuất khác cũng nhanh chóng đặt nền móng tại quốc gia Đông Nam Á này để đón đầu nhu cầu PCB và AI.
Thái Lan đặt kỳ vọng lớn vào làn sóng đầu tư mới này, tìm cách nâng cấp các ngành công nghiệp liên quan nhằm phục vụ mục tiêu trở thành trung tâm sản xuất PCB lớn thứ hai thế giới sau Trung Quốc. Tuy chính quyền Tổng thống Trump đang áp mức thuế đối ứng 19% đối với hàng hóa Thái Lan, nhưng không ảnh hưởng nhiều đến ngành PCB. Bởi vì các linh kiện này thường được vận chuyển đến Ấn Độ và các nước khác để lắp ráp thành phẩm trước khi xuất khẩu sang Mỹ.
Thái Lan có quyền đặt kỳ vọng, khi các dự báo từ Trung tâm Chiến lược Quốc tế về Công nghiệp, Khoa học và Công nghệ (ISTI) của Đài Loan nhận định giá trị sản xuất PCB tại Thái Lan sẽ tăng từ 3,5 tỷ USD năm 2024 lên thành 5,62 tỷ USD năm 2030, với tốc độ tăng trưởng kép hằng năm 7,6%, nhanh hơn mức trung bình toàn cầu.
Các tập đoàn hàng đầu đã công bố kế hoạch mở rộng quy mô lớn. Chẳng hạn Zhen Ding Tech dành hơn 60 tỷ Đài tệ để đầu tư trong vòng 2 năm tới, trong đó Thái Lan là trọng điểm. Hoặc Unimicron cũng mua sẵn đất đủ để xây 5 nhà máy sản xuất PCB, máy chơi game, chip công nghệ cao,...
Sự xuất hiện ồ ạt của các nhà cung cấp PCB mới đang làm thay đổi cấu trúc kinh tế tại Thái Lan, thúc đẩy ngành PCB vốn còn nhỏ và nâng mức lương tối thiểu cho người dân. Tuy nhiên, điều này cũng đem đến nhiều thách thức cho Thái Lan trên con đường chinh phục mục tiêu trở thành trung tâm sản xuất PCB hàng đầu thế giới.
Đầu tiên là khác biệt văn hóa làm việc. Trong khi công nhân Thái Lan quen với nhịp làm việc cân bằng, thì các nhà sản xuất đến từ Trung Quốc thường có phong cách làm việc cấp tốc, gấp rút. Điều này đòi hỏi cả lao động Thái và công ty Trung Quốc phải có thời gian thích nghi, làm quen để có thể hợp tác hiệu quả.
Tiếp theo là thiếu hụt nhân tài. Ngành PCB của Thái Lan chưa có nguồn nhân lực ổn định, đặc biệt người biết tiếng Trung. Do đó, các công ty phải cạnh tranh để lôi kéo nhân tài. Lương quản lý dây chuyền giàu kinh nghiệm đã tăng gấp đôi trong vòng vài năm qua, lên mức 2.500 đến 3.100 USD. Chi phí nhân công tổng thể tại Thái Lan hiện đang cao gấp 3 lần so với Trung Quốc, nếu tính cả hiệu suất và phúc lợi.
Không thể không kể đến vấn đề cạnh tranh. Không phải công ty PCB nào cũng có lợi từ xu thế AI. Các nhà sản xuất PCB cho xe hơi, công nghiệp hay điện tử tiêu dùng vẫn gặp khó khăn vì nhu cầu mua chậm lại. Chỉ những doanh nghiệp đã có đầu ra ổn định như Victory Giant thì mới dễ thở hơn, còn những bên xây nhà máy trước rồi mới tìm khách hàng sẽ phải chật vật cạnh tranh.
Ngoài ra, hệ sinh thái PCB của Thái Lan vẫn còn non trẻ. Dù có gần 60 nhà máy mới, nhưng phần lớn thiết bị và nguyên vật liệu vẫn phải nhập khẩu. Sẽ phải mất nhiều năm nữa thì Thái Lan mới có thể hình thành chuỗi cung ứng nội địa ổn định cho ngành sản xuất PCB.
Bất chấp những thách thức này, các chuyên gia cho rằng Thái Lan vẫn đang đứng trước ngưỡng cửa hiếm có để trở thành một trong những quốc gia dẫn đầu mảng PCB. Mặc dù vậy, triển vọng vẫn chưa chắc chắn hoàn toàn, sẽ phụ thuộc nhiều vào kinh tế toàn cầu, chính sách thuế của Mỹ và chính tốc độ hoàn thiện hạ tầng, chuỗi cung ứng nội địa của Thái Lan. Nếu vượt chông gai thành công, kết hợp đầy đủ các yếu tố thiên thời địa lợi nhân hòa, Thái Lan sẽ có cơ hội trở thành điểm sáng trên bản đồ công nghiệp điện tử toàn cầu.
