Thái Nguyên: Đổi mới, minh bạch trong công tác thanh tra, kiểm tra

Việc ứng dụng công nghệ thông tin cũng được đẩy mạnh trong tất cả các khâu: từ xây dựng kế hoạch, tổ chức thực hiện đến theo dõi, đôn đốc, xử lý sau thanh tra. Đồng thời, Thanh tra tỉnh đã thực hiện công khai kết luận thanh tra theo đúng quy định, đảm bảo tính minh bạch, góp phần nâng cao niềm tin của người dân và doanh nghiệp.

Trong những năm qua, cùng với sự phát triển chung của tỉnh Thái Nguyên, đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức Thanh tra tỉnh không ngừng nỗ lực, vượt qua nhiều khó khăn, thách thức để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao. Những thành tích nổi bật trong công tác thanh tra, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực đã góp phần quan trọng vào công cuộc xây dựng chính quyền liêm chính, hành động, vì Nhân dân phục vụ.

Dấu ấn giai đoạn 5 năm

Trao đổi với Diễn đàn Doanh nghiệp, ông Trần Văn Hậu Chánh Thanh tra tỉnh Thái Nguyên cho biết, Thanh tra tỉnh Thái Nguyên đã khẳng định dấu ấn trong công tác tham mưu ban hành hàng loạt văn bản quan trọng. Giai đoạn 2020 - 2025, đơn vị đã tham mưu UBND tỉnh ban hành 50 kế hoạch và nhiều văn bản chỉ đạo để triển khai công tác thanh tra, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực. Ngoài ra, hơn 2.295 văn bản thẩm định và góp ý trong nhiều lĩnh vực đã thể hiện rõ sự sâu sát, trách nhiệm và chuyên môn cao của đội ngũ cán bộ thanh tra.

Giai đoạn 2020 – 2025, toàn ngành đã tiến hành 2.584 cuộc thanh tra, kiểm tra với gần 20.000 cơ quan, tổ chức, cá nhân được thanh tra, phát hiện 2.962 đơn vị vi phạm. Số tiền sai phạm, kiến nghị xử lý về kinh tế lên tới gần 86 tỷ đồng, trong đó hơn 30 tỷ đồng đã được thu hồi nộp ngân sách.

Riêng Thanh tra tỉnh đã trực tiếp thực hiện 102 cuộc thanh tra, ban hành 90 kết luận. Qua Thanh tra đã giúp chấn chỉnh kỷ cương, xử lý nghiêm các hành vi sai phạm, đồng thời kiến nghị kiểm điểm trách nhiệm đối với hàng trăm tập thể, cá nhân.

Trong 5 năm qua, các cơ quan hành chính toàn tỉnh đã tiếp hơn 32.000 lượt công dân, giải quyết dứt điểm hơn 400 đơn khiếu nại, tố cáo thuộc thẩm quyền. Riêng Thanh tra tỉnh đã tiếp hơn 360 lượt công dân, xử lý hơn 1.000 đơn thư. Đặc biệt, 91 vụ việc khiếu nại, tố cáo phức tạp, đông người được giao kiểm tra, rà soát đã được Thanh tra tỉnh xử lý dứt điểm, đúng quy định.

Trong lĩnh vực phòng, chống tham nhũng, Thanh tra tỉnh Thái Nguyên đã tham mưu ban hành 121 văn bản chỉ đạo, đồng thời triển khai đồng bộ nhiều biện pháp nhằm kiểm soát chặt chẽ tài sản, thu nhập của cán bộ, công chức. Giai đoạn 2020 - 2025, đơn vị đã tiếp nhận hơn 13.000 bản kê khai, tiến hành xác minh đối với 200 trường hợp. Kết quả cho thấy chưa phát hiện trường hợp kê khai không trung thực, nhưng qua đó đã kịp thời chấn chỉnh những thiếu sót trong quá trình thực hiện.

Công tác đánh giá phòng, chống tham nhũng cấp tỉnh do Thanh tra tỉnh chủ trì luôn được Thanh tra Chính phủ đánh giá cao, liên tục nằm trong top 10 địa phương có điểm số tốt trên cả nước.

Ông Hậu cho rằng, qua thanh tra không chỉ nhằm phát hiện sai phạm mà quan trọng hơn là ngăn ngừa, cảnh tỉnh, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước. Mỗi cuộc thanh tra là một cơ hội để chấn chỉnh, để hệ thống hoạt động minh bạch hơn”.

Thực hiện kế hoạch thanh tra chuyên đề đảm bảo minh bạch, công khai

Thực hiện kế hoạch thanh tra chuyên đề của Thanh tra Chính phủ, chỉ đạo của UBND tỉnh Thái Nguyên, Thanh tra tỉnh Thái Nguyên những tháng đầu năm 2025, Thanh tra tỉnh tiếp tục công bố 2 quyết định thanh tra đối với 8 công trình, dự án có khó khăn vướng mắc trên địa bàn tỉnh.

Ngày 1/8/2025, Thanh tra tỉnh Thái Nguyên tiến hành công bố Quyết định số 09/QĐ-TTr về thanh tra việc chấp hành quy định pháp luật về các lĩnh vực đầu tư, xây dựng, đất đai, môi trường, tài chính, thuế đối với 16 nhà đầu tư, 18 dự án có khó khăn, vướng mắc trên địa bàn tỉnh.

Thanh tra tỉnh Thái Nguyên công bố Quyết định số 10/QĐ-TTr về thanh tra việc chấp hành các quy định của pháp luật về đầu tư, đất đai, xây dựng, hoạt động chế biến khoáng sản, việc thực hiện nghĩa vụ đối với ngân sách Nhà nước của chủ đầu tư các công trình, dự án trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên.

Ngoài ra, Thanh tra tỉnh Thái Nguyên cũng công bố Quyết định số 20/QĐ-TTr thanh tra việc chấp hành quy định pháp luật về đầu tư, xây dựng, đất đai, môi trường và các nghĩa vụ tài chính với Nhà nước đối với 5 nhà đầu tư là chủ đầu tư của 6 công trình, dự án có khó khăn, vướng mắc trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên.

Chánh Thanh tra tỉnh Thái Nguyên Trần Văn Hậu nhấn mạnh, thời hạn thanh tra không nhiều nên các thành viên đoàn thanh tra, nhà đầu tư cần tập trung phối hợp để cuộc thanh tra chuyên đề triển khai nhanh chóng nhằm đáp ứng yêu cầu về chất lượng, nội dung, mục tiêu của cuộc thanh tra và đảm bảo theo quy định pháp luật.

Các cuộc thanh tra đều được triển khai trên cơ sở Kế hoạch số 1505/KH-TTCP ngày 22/7/2025 của Thanh tra Chính phủ về thanh tra chuyên đề các công trình, dự án có khó khăn, vướng mắc, chậm tiến độ, tồn đọng kéo dài, hiệu quả thấp, nguy cơ gây thất thoát, lãng phí và Văn bản số 949/UBND-NC ngày 25/7/2025 của UBND tỉnh Thái Nguyên về việc thực hiện Kế hoạch số 1505/KH-TTCP của Thanh tra Chính phủ.

Theo Kế hoạch số 1505/KH-TTCP của Thanh tra Chính phủ, mục đích của đợt thanh tra lần này là tiến hành thanh tra chuyên đề các công trình, dự án có khó khăn, vướng mắc, chậm tiến độ, tồn đọng, kéo dài, hiệu quả thấp, nguy cơ gây thất thoát, lãng phí nhằm xác định nguyên nhân khó khăn, vướng mắc của các công trình, dự án; phát hiện hạn chế, bất cập của chính sách, pháp luật để kiến nghị sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện; xác định trách nhiệm và kiến nghị xử lý hành vi vi phạm pháp luật (nếu có).

Trên cơ sở đó, báo cáo Thủ tướng Chính phủ kết quả thanh tra chuyên đề các công trình, dự án có khó khăn, vướng mắc làm cơ sở để cấp có thẩm quyền xem xét, xử lý, giải quyết, tránh thất thoát, lãng phí, góp phần khơi thông nguồn lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Ông Trần Văn Hậu Chánh Thanh tra tỉnh Thái Nguyên cho biết, việc tránh trùng lặp, chồng chéo trong hoạt động thanh tra, Thanh tra tỉnh đã chủ động phối hợp với các cơ quan kiểm tra, kiểm toán để rà soát, xây dựng kế hoạch thanh tra tổng thể, thống nhất ngay từ đầu năm. Ngoài ra, việc áp dụng hệ thống phần mềm quản lý thanh tra đã giúp đồng bộ thông tin, từ đó điều chỉnh kế hoạch một cách linh hoạt khi cần thiết, giảm thiểu sự chồng chéo giữa các cơ quan thanh tra và kiểm tra.

Việc xử lý sau thanh tra hiện nay được triển khai đảm bảo hiệu lực, hiệu quả. Chúng tôi rất coi trọng công tác theo dõi, đôn đốc và kiểm tra việc thực hiện kết luận thanh tra. Hàng quý, Thanh tra tỉnh đều tổng hợp, báo cáo và công bố kết quả thực hiện. Các cơ quan, đơn vị bị thanh tra buộc phải có giải trình cụ thể và thực hiện các kiến nghị trong thời hạn quy định. Những trường hợp chậm trễ hoặc không thực hiện sẽ bị kiến nghị xử lý trách nhiệm theo quy định của pháp luật.

Phòng, chống tiêu cực ngay trong chính hoạt động thanh tra

Chúng tôi xác định rõ rằng: muốn phòng, chống tham nhũng hiệu quả, thì chính đội ngũ thanh tra phải gương mẫu, trong sạch trước tiên. Thanh tra tỉnh đã xây dựng và thực hiện quy chế giám sát nội bộ, tăng cường kiểm tra chéo giữa các đoàn thanh tra, đồng thời xử lý nghiêm các cán bộ vi phạm quy tắc ứng xử.

Ngoài ra, việc tiếp nhận ý kiến phản ánh của người dân, doanh nghiệp trong và sau quá trình thanh tra cũng được thực hiện công khai, góp phần giám sát hoạt động thanh tra từ bên ngoài.

UBND tỉnh Thái Nguyên vừa có văn bản chỉ đạo các sở, ban, ngành và UBND xã, phường nâng cao vai trò, trách nhiệm người đứng đầu trong công tác quản lý khoáng sản, đồng thời tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm vi phạm trong lĩnh vực này.

Với việc Chỉ số PCI Chi phí không chính thức của tỉnh Thái Nguyên năm 2024 chỉ đạt 6,70 điểm, giảm 1 điểm so với năm trước, điều này phản ánh thực trạng rằng doanh nghiệp vẫn còn phải chi trả những khoản chi phí không chính thức khi thực hiện các hoạt động đầu tư, sản xuất – kinh doanh tại địa phương. Đây là một tín hiệu cần đặc biệt quan tâm vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến môi trường đầu tư, tính minh bạch và lòng tin của doanh nghiệp vào bộ máy chính quyền.

Ngành Thanh tra tỉnh Thái Nguyên tham mưu cho tỉnh một số giải pháp đột phá sau: Đẩy mạnh công khai, minh bạch trong hoạt động công vụ: Xây dựng và duy trì hệ thống tiếp nhận, xử lý phản ánh kiến nghị của doanh nghiệp và người dân liên quan đến hành vi tiêu cực, nhũng nhiễu. Công khai quy trình thủ tục hành chính, phí/lệ phí, thời hạn xử lý, cán bộ xử lý tại tất cả các cơ quan nhà nước. Tăng cường thanh tra, kiểm tra đột xuất tại các lĩnh vực nhạy cảm như cấp phép đầu tư, xây dựng, đất đai, thuế, môi trường, hải quan, PCCC...;

Tăng cường phối hợp giữa Thanh tra tỉnh và các sở, ngành trong theo dõi việc chấp hành quy định công khai, minh bạch; Tăng cường xử lý nghiêm và công khai các trường hợp nhũng nhiễu, vòi vĩnh. Khi có kết luận thanh tra phát hiện vi phạm, cần xử lý kỷ luật nghiêm khắc đối với cán bộ công chức sai phạm; Đẩy mạnh đối thoại và đồng hành cùng doanh nghiệp;

Số hóa thủ tục hành chính, giảm tiếp xúc trực tiếp: Tham mưu tỉnh đẩy nhanh chuyển đổi số trong giải quyết thủ tục hành chính, tăng tỉ lệ hồ sơ xử lý qua môi trường điện tử, tránh tiếp xúc trực tiếp – nguồn dễ phát sinh “Chi phí không chính thức;

Tham mưu thực hiện cơ chế phối hợp thanh tra, kiểm tra doanh nghiệp một lần/năm, trừ trường hợp có dấu hiệu vi phạm rõ ràng. Ứng dụng công nghệ để quản lý kế hoạch thanh tra tập trung, công khai, tránh việc doanh nghiệp bị kiểm tra trùng lặp nhiều lần.

Ông Hậu nhấn mạnh, Thanh tra tỉnh cần đóng vai trò chủ động, không chỉ là cơ quan kiểm tra, giám sát mà còn là "tai mắt" và "người gác cửa" cho môi trường đầu tư minh bạch. Tham mưu quyết liệt, trọng tâm và có trách nhiệm sẽ góp phần nâng cao chỉ số Chi phí không chính thức, cải thiện môi trường đầu tư, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội bền vững cho tỉnh Thái Nguyên.