.png "Châu Á chịu tác động thế nào từ thuế quan Mỹ áp lên Ấn Độ?")
Gửi bình luận
Tập đoàn Gazprom (Nga) vừa ký thỏa thuận xây dựng đường ống khí đốt “Sức mạnh Siberia 2” lớn nhất thế giới sang Trung Quốc qua Mông Cổ.
Thỏa thuận được công bố trong khuôn khổ hội nghị Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) đang diễn ra tại Thiên Tân (Trung Quốc) được xem là một thắng lợi chiến lược cho Moscow trong bối cảnh Nga tìm kiếm đầu ra mới để bù đắp cho thị trường châu Âu đã bị thu hẹp do trừng phạt bởi Mỹ và phương Tây.
Tập đoàn năng lượng quốc doanh Nga cho biết tuyến đường ống mới sẽ cho phép vận chuyển tối đa 50 tỷ mét khối khí mỗi năm trong vòng 30 năm, cung cấp từ các mỏ khí từng phục vụ khách hàng châu Âu.
Giám đốc điều hành Gazprom Alexey Miller cho biết giá bán sẽ thấp hơn mức hiện tại dành cho thị trường EU, song không tiết lộ chi tiết tài chính.
Theo hãng thông tấn Tân Hoa Xã (Trung Quốc) đưa tin, hai nước đã ký hơn 20 thỏa thuận hợp tác, bao gồm các lĩnh vực năng lượng, thương mại và đầu tư trong khuôn khổ hội nghị thượng đỉnh này.
Kể từ năm 2022, Nga đã chủ động chuyển trục năng lượng sang phương Đông sau khi bị phương Tây trừng phạt, với Trung Quốc và Ấn Độ nổi lên như hai khách hàng quan trọng nhất.
Theo Trung tâm Nghiên cứu Năng lượng và Không khí Sạch (CREA), Trung – Ấn đã chiếm hơn 50% tổng xuất khẩu năng lượng của Nga kể từ đầu năm 2023.
Trong tam giác hợp tác này, khí đốt là điểm tựa giữa Nga và Trung Quốc, trong khi dầu thô là điểm giao nhau giữa cả ba nước. Mối quan hệ này được duy trì bất chấp sự phản đối và trừng phạt ngày càng cứng rắn từ Mỹ, đặc biệt dưới thời chính quyền Trump.
Tuyến đường ống “Sức mạnh Siberia 1” – kết nối Đông Siberia với miền Đông Trung Quốc – hiện vận hành ở mức 38 tỷ m³/năm, và sẽ được bổ sung thêm 6 tỷ m³ theo thỏa thuận mới vừa đạt được giữa Gazprom và Trung Quốc.
Một tuyến khác ở khu vực Viễn Đông, dự kiến đi vào hoạt động năm 2027, cũng được nâng công suất lên trên 10 tỷ m³/năm.
Trong bối cảnh đó, “Sức mạnh Siberia 2” được xem là quân bài địa chính trị tối quan trọng của Nga, không chỉ nhằm đa dạng hóa thị trường mà còn thể hiện chiều sâu chiến lược với Trung Quốc. Nếu hoàn tất, tuyến ống này sẽ chạy 2.600 km từ bán đảo Yamal, vượt qua vùng thảo nguyên Nga và Mông Cổ để tới miền Bắc Trung Quốc, giúp Nga bù lại khoảng 1/3 lượng khí đã mất tại thị trường châu Âu.
Dù vậy, thái độ phản ứng của hai quốc gia có sự khác biệt. Trong khi Nga đã nhiều lần công bố “đạt đồng thuận” với Trung Quốc về dự án này trước đây, phản ứng từ phía Bắc Kinh là khá thận trọng.
Các thông cáo chính thức của Trung Quốc thường không đề cập cụ thể đến dự án này – điều được giới phân tích đánh giá là chiến lược “chưa cam kết” nhằm giữ thế mặc cả về giá và điều kiện vận hành.
“Tôi không nghĩ Trung Quốc đã sẵn sàng ký ‘Sức mạnh Siberia 2’, nhưng họ có thể thay đổi nếu được giảm giá và đảm bảo an ninh nguồn cung,” bà Erica Downs, chuyên gia tại Trung tâm Chính sách Năng lượng Toàn cầu (Columbia University), nhận định.
Trung Quốc hiện không còn nhu cầu nhập khẩu khí đốt lớn như giai đoạn 2010–2020. Sản lượng nội địa đang tăng, cùng với sự bùng nổ của năng lượng tái tạo và điện than, khiến nhu cầu nhập khẩu khí giảm tốc.
Tổng nhập khẩu khí đốt năm 2024 của Trung Quốc thậm chí thấp hơn cả năm 2021, theo dữ liệu từ BloombergNEF.
Quan trọng hơn, sự phát triển của thị trường LNG quốc tế mang lại cho Bắc Kinh nhiều lựa chọn linh hoạt hơn thay vì gắn bó hàng thập kỷ với một tuyến ống duy nhất từ Nga. Trung Quốc không muốn rơi vào tình huống phụ thuộc quá sâu vào một nhà cung cấp – nhất là trong bối cảnh địa chính trị nhạy cảm.
Trong khi Trung Quốc vẫn cân nhắc trong hợp tác năng lượng với Nga, Ấn Độ lại đối mặt trực tiếp với Mỹ trong vấn đề này.
Kể từ đầu năm 2025, chính quyền Donald Trump đã chỉ trích việc New Delhi mua dầu thô giá rẻ từ Nga. Đỉnh điểm là mức thuế 50% đánh vào hàng hóa Ấn Độ, có hiệu lực từ đầu tháng 9/2025. Bất chấp điều đó, Ấn Độ khẳng định nguồn dầu mỏ của Nga là không thể thiếu với sự phát triển của quốc gia đông dân nhất thế giới.
Ấn Độ hiện nhập gần 1/3 lượng dầu từ Nga, dù đã giảm từ mức trung bình 1,8 triệu thùng/ngày xuống còn khoảng 1,4–1,6 triệu thùng từ tháng 10. Việc cắt giảm này đồng nghĩa với việc các nhà máy lọc dầu Ấn Độ mất khoản tiết kiệm gần 10 USD/thùng so với mua từ Saudi Arabia.
Mối quan hệ năng lượng giữa Nga và Ấn Độ giờ đây không chỉ mang tính thương mại, mà đã trở thành lựa chọn chiến lược trong thế giới đa cực, nhất là khi New Delhi cố gắng giữ cân bằng giữa quan hệ với Washington và Moscow.
Trong lúc thế giới bất an với chính sách thuế của Mỹ, thỏa thuận mới giữa Nga và Trung Quốc không chỉ đánh dấu bước tiến lớn của dự án “Sức mạnh Siberia 2”, mà còn nhấn mạnh vai trò trung tâm của năng lượng trong quan hệ địa chiến lược giữa hai cường quốc. Trong bối cảnh trật tự toàn cầu đang phân cực và các liên minh truyền thống bị thử thách, năng lượng nổi lên như một công cụ vừa mang tính thương mại, vừa là đòn bẩy chính trị.
