Thi công đập thủy lợi, nhà thầu đổ đất thải “bức tử” suối Khoàng Khọ ở Lai Châu

MINH MINH• 03/04/2021 12:55

San bạt núi để làm đập thủy lợi, nhà thầu thi công gạt luôn đất đá xuống khe suối, khiến hàng trăm người dân xã Ma Quai (Sìn Hồ, Lai Châu) khổ sở vì mất nước sinh hoạt, tiềm ẩn nguy cơ sạt lở cao.

Đổ hết đất thải xuống suối?

Ma Quai là xã nghèo vùng sâu biệt lập và cách xa trung tâm huyện miền núi Sìn Hồ tới hơn 70km. Người dân nơi đây hầu hết là đồng bào dân tộc thiểu số, 100% sống phụ thuộc vào kinh tế rừng và một phần ít ỏi từ đồng ruộng 1 vụ do thiếu nước.

Hàng nghìn mét khối bị nhà thầu đổ trực tiếp xuống suối Khoàng Khọ khiến người dân bức xúc

Hàng nghìn mét khối đất thải bị nhà thầu đổ trực tiếp xuống suối Khoàng Khọ khiến người dân bức xúc

Vì vậy, việc hồ thủy lợi Phìn Hồ được đầu tư xây dựng là niềm vui chung của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân xã Ma Quai, hứa hẹn sẽ đảm bảo đủ nước tưới tiêu cho hàng chục hecta đất ruộng từ 1 vụ và đất ruộng khô trồng cây màu khác. Qua đó phát triển kinh tế, góp phần giảm bớt cái nghèo ở mảnh đất vùng cao này.

Tuy nhiên theo phản ánh của bà con xã Ma Quai, quá trình thi công dự án đập thủy lợi Phìn Hồ nhà thầu đã tự ý đổ đất, đá không đúng thiết kế đổ thải. Đặc biệt, đơn vị thi công ngang nhiên đổ đất, đá lấp dòng suối Khoàng Khọ, gây ách tắc, biến dạng dòng chảy, ô nhiễm nguồn nước, khiến hàng trăm người dân khốn khổ vì không có nước để sinh hoạt.

Theo chân người dân bản Phìn Hồ, dễ dàng quan sát thấy các điểm đất, đá thải tràn xuống triền núi, chảy thẳng xuống suối. Nhiều điểm suối bị bồi lấp hơn 2/3 diện tích lòng suối khoàng Khọ và kéo dài hàng trăm mét, thậm chí có những đoạn lòng suối bị thu hẹp chỉ còn chưa đầy vài bước chân. Sát mép tuyến đường dù đã được thi công xong nhưng nhiều vị trí vẫn xuất hiện các đống đất, đá thải mới do sạt lở từ trên núi xuống. Dưới suối Khoàng Khọ, dòng nước đã chuyển màu đỏ quạch. Nghiêm trọng hơn, bên dãy núi nhà thầu không làm ta luy, để nham nhở tiềm ẩn nguy cơ sạt lở cao.

Chị Tào Thị Xi trú tại bản Phìn Hồ, xã Ma Quai, bức xúc: Không hiểu vì lý do gì mà đơn vị thi công lại đổ hết đất, đá thải xuống triền núi và suối Khoàng Khọ, bồi lấp dòng suối khiến nguồn nước sinh hoạt của người dân bị ô nhiễm, đục ngầu không thể sử dụng được. Suối Khoàng Khọ nằm trên địa hình dốc, hàng năm cứ mưa to là có lũ ống nên nếu dòng chảy suối Khoàng Khọ bị “bóp” nghẽn như thế này thì hệ quả sẽ khó lường. Hơn nữa, đây là dòng suối cung cấp nước sinh hoạt, tưới tiêu cho rất nhiều hộ dân thế nhưng bây giờ lúc nào cũng chuyển màu đỏ quạch khiến người dân không khỏi lo lắng, bất an.

Kể từ khi đập thủy lợi Phìn Hồ thi công, nguồn nước sinh hoạt của bà con bị ô nhiễm, nguy cơ sạt trượt cao khiến người dân bất an

“Từ lúc công trình thi công đến nay bà con không còn nước để sinh hoạt nữa vì nước lúc nào cũng đục ngầu. Khu rừng cấm mà bà con chúng tôi giữ gìn lâu nay cũng bị đào nham nhở, đất đá thì đổ hết xuống suối. Cứ trận mưa xong là bà con không ai dám đi qua đây vì lo sạt lở đất”, chị Xi lo lắng.

Ngoài việc đổ đất đá thải xuống suối, theo quan sát của PV, nhiều điểm trên bề mặt của tuyến đập thủy lợi Phìn Hồ đã bị bong tróc, từng tảng bê tông bị bong trên mặt đập, thân đập xuất hiện nhiều vết nứt của bê tông.

Ông V.V.T, một người dân sống gần đập thủy lợi này cho biết: “Lúc bà con mới biết nhà nước sẽ làm đập thủy lợi ở đây bà con mừng lắm, hy vọng sẽ có nước để làm ruộng. Nhưng đập thủy lợi mới làm xong mà đã có dấu hiệu hư hỏng rồi, chỉ cần một vài trận mưa lũ thôi chắc chẳng còn gì đâu. Giờ suối thì tắc, nước sinh hoạt thì bị ô nhiễm, mưa thì lo sạt lở, giờ dân bản chúng tôi sống trong bất an lắm”.

Chính quyền không biết chủ đầu tư dự án là ai?

Trước những lo lắng bất an của người dân, PV đã đến liên hệ với chủ tịch xã Ma Quai để nắm thông tin về dự án. Nhưng một điều lạ là Chủ tịch xã này không biết rõ dự án này chủ đầu tư là ai?

Nhiều đọa của suối Khoàng Khọ bị biến dạng bởi khối lượng đất đá đổ xuống quá lớn

“Dự án này tôi tưởng là của xã làm chủ đầu tư nhưng tôi kiểm tra chỗ anh em thì không phải, chắc là của phòng Nông nghiệp huyện làm chủ đầu tư thôi. Tôi cũng không biết nó nằm ở đâu, vì tôi cũng chưa lên, chưa nghe thấy bà con phản ánh gì đến xã cả”, ông Lò Văn Ướng, Chủ tịch xã Ma Quai cho biết.

Tiếp tục, PV lên liên hệ với ông Hà Quý Trọng, Chánh văn phòng huyện Sìn Hồ thì được giới thiệu sang làm việc với phòng Nông nghiệp của huyện này. Tuy nhiên, khi trao đổi với lãnh đạo phòng nông nghiệp thì vị này cho hay đây không phải là dự án của phòng mình làm.

“Nhìn qua ảnh thì em thấy quy mô dự án này lớn nên không phải của chúng em, dự án của phòng làm thì toàn dưới 1 tỷ đồng thôi. Các chị hỏi lại xem đây là dự án của ai làm chủ đầu tư giúp em, nêu đúng là của em thì mời các chị quay lại em trao đổi tiếp ạ. Chứ giờ em cũng không biết chắc chắn nó có phải của phòng em không?”, vị lãnh đạo phòng Nông nghiệp nói.

Một dự án thủy lợi lớn, đang gây ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống của người dân nhưng một điều khó hiểu là lãnh đạo, chính quyền địa phương nơi đây không hề hay biết đơn vị, cơ quan nào là chủ đầu tư của dự án này.

Dòng suối Khoàng Khọ nhiều đoạn bị thu hẹp, tắc nghẽn sẽ gây nguy hiểm vào mùa mưa

Bằng nguồn tin riêng của Diễn đàn Doanh nghiệp, PV tìm đến Ban dân tộc tỉnh Lai Châu thì được biết đây là dự án của Ban này làm chủ đầu tư. Tại đây, ông Trần Hữu Chí, trưởng Ban Dân tộc tỉnh Lai Châu cho biết: “Đây là dự án nằm trong chương trình của chính phủ nhằm hỗ trợ đồng bào dân tộc thiểu số, ít người. Chúng tôi chưa nhận được phản ánh của bà con nhưng nếu báo chí phản ánh chúng tôi sẽ đi kiểm tra và trả lời. Dự án cũng đã làm xong chưa đi bàn giao. Về hồ sơ của dự án, thông tin dự án chúng tôi sẽ cung cấp sau vì cán bộ đi vắng hết rồi”.

Phải khẳng định rằng, việc đầu tư làm đập thủy lợi Phìn Hồ, xã Ma Quai có tầm quan trọng đặc biệt, mang lại nhiều lợi ích cho đồng bào dân tộc Lự, thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương. Trong lợi ích chung đó không thể tách rời những lợi ích mà chính người dân nơi đây sẽ được hưởng khi dự án hoàn thành. Tuy nhiên, trong quá trình thi công Đập thủy lợi Phìn Hồ mà san lấp đất đá, xả thải, làm biến dạng dòng sông, suối, ảnh hưởng đến môi trường sinh thái là hành vi vi phạm các quy định của pháp luật.

Thiết nghĩ, cơ quan chức năng tỉnh Lai Châu cần khẩn trương vào cuộc làm rõ trách nhiệm tập thể, cá nhân trong việc "bức tử" dòng suối. Đồng thời, yêu cầu đơn vị thi công khắc phục nguyên trạng dòng suối, đảm bảo đời sống dân sinh.

Diễn đàn Doanh nghiệp sẽ tiếp tục thông tin vụ việc đến bạn đọc.