Thị trường Việt Nam dưới góc nhìn của doanh nghiệp Mỹ

Mặc dù đã có những tín hiệu phục hồi tích cực ở một số ngành, song tâm thế “lạc quan thận trọng” vẫn là gam màu chủ đạo phản ánh tâm lý của nhà đầu tư nước ngoài tại Việt Nam.

Theo khảo sát, có tới 18% doanh nghiệp Mỹ đạt kết quả vượt kỳ vọng, tập trung vào các lĩnh vực logistics, một số phân khúc sản xuất và nhóm F&B quy mô lớn. Đây là các lĩnh vực có mức độ linh hoạt cao, năng lực phục hồi nhanh và khả năng thích ứng tốt với thị trường biến động.

Ngược lại, 29% doanh nghiệp phản ánh hiệu suất kinh doanh dưới kỳ vọng, 12% thậm chí ghi nhận kết quả kém rõ rệt. Các ngành chịu ảnh hưởng nặng nề nhất là dịch vụ chuyên môn quy mô nhỏ, cơ sở giáo dục và bất động sản, những lĩnh vực nhạy cảm trước thay đổi chính sách và chịu sức ép lớn từ xu hướng tiết giảm chi tiêu.

Sự phân hóa hiệu suất cho thấy bài toán tái cơ cấu doanh nghiệp và đổi mới mô hình kinh doanh không còn là lựa chọn, mà đã trở thành yêu cầu tất yếu nếu doanh nghiệp muốn trụ vững trong bối cảnh biến động kéo dài.

Dù hiệu suất kinh doanh ngắn hạn còn chưa đồng đều, đáng chú ý là có đến 61% doanh nghiệp Mỹ tại Việt Nam vẫn giữ nguyên hoặc tăng số lượng nhân viên, cho thấy sự kỳ vọng vào thị trường Việt Nam vẫn đang hiện hữu trong chiến lược dài hạn của các nhà đầu tư.

Về doanh thu, hơn một nửa doanh nghiệp ghi nhận tăng trưởng so với cùng kỳ, chủ yếu nhờ sự phục hồi của xuất khẩu. Tuy vậy, gần 30% doanh nghiệp vẫn chứng kiến mức giảm, cho thấy ảnh hưởng từ chi phí đầu vào tăng, biến động chuỗi cung ứng và chính sách thuế chưa thực sự ổn định vẫn đang là lực cản không nhỏ.

37% doanh nghiệp đánh giá môi trường kinh doanh Việt Nam là “tương đối tích cực”, song bên cạnh những cải tiến về cải cách hành chính và chuyển đổi số, vẫn tồn tại các bất cập lớn, đặc biệt là việc thực thi chính sách thiếu đồng bộ và khoảng cách trong phối hợp giữa các cấp chính quyền địa phương.

Đây chính là những “nút thắt thể chế” mà nếu không được tháo gỡ sẽ làm lu mờ những nỗ lực cải thiện môi trường đầu tư, đồng thời làm xói mòn niềm tin của nhà đầu tư nước ngoài, một trong những yếu tố then chốt đối với dòng vốn FDI dài hạn.

Một vấn đề đáng quan ngại là ảnh hưởng từ chính sách thuế đối ứng của Mỹ. 36% doanh nghiệp cho biết “vô cùng lo ngại”, 41% “tương đối lo ngại”, đặc biệt trong nhóm doanh nghiệp sản xuất và xuất khẩu, những ngành chủ lực tạo giá trị gia tăng và việc làm tại Việt Nam.

Không ít doanh nghiệp chia sẻ rằng kế hoạch mở rộng đầu tư thời gian tới sẽ phụ thuộc rất lớn vào mức độ ổn định của quan hệ thương mại song phương. Điều này đặt ra yêu cầu cho Việt Nam trong việc chủ động đối thoại, dự báo chính sách và nâng cao năng lực điều hành vĩ mô, từ đó giữ vững vị thế trong bản đồ đầu tư khu vực.

Trong bức tranh toàn cầu đang tái cấu trúc chuỗi cung ứng, Việt Nam nổi lên như một mắt xích chiến lược trong xu hướng “Trung Quốc +1”, nhờ lợi thế địa chính trị, hạ tầng logistics cải thiện và lực lượng lao động trẻ, chi phí cạnh tranh.

Điều này cũng được phản ánh rõ trong đánh giá của AmCham, khi nhiều doanh nghiệp nhấn mạnh vai trò ngày càng tăng của Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu, đồng thời ghi nhận sự phát triển nhanh chóng của kinh tế số và tăng trưởng tiêu dùng nội địa là hai động lực mới hỗ trợ tăng trưởng trong dài hạn.

Từ kết quả khảo sát, có thể thấy rõ một thông điệp xuyên suốt: niềm tin của doanh nghiệp là tài sản quan trọng nhất mà Việt Nam cần duy trì và củng cố. Trong bối cảnh cạnh tranh thu hút FDI ngày càng gay gắt, môi trường kinh doanh ổn định, thể chế minh bạch và chính sách nhất quán không còn là lợi thế cạnh tranh – đó là điều kiện tối thiểu để giữ chân doanh nghiệp.

Do đó, bên cạnh việc tiếp tục cải cách hành chính và chuyển đổi số, Việt Nam cần chuẩn hóa quy trình thực thi, tăng cường đối thoại công - tư, đặc biệt là nâng cao năng lực phản ứng chính sách để ứng phó với biến động toàn cầu.

Chỉ khi doanh nghiệp được bảo vệ bằng pháp luật nhất quán và chính sách công bằng, họ mới sẵn sàng đi đường dài không chỉ với vai trò là nhà đầu tư, mà còn là đối tác phát triển cùng Chính phủ kiến tạo và doanh nghiệp bản địa.