Thúc đẩy nghiên cứu vaccine phòng COVID-19 thế hệ mới

Mặc dù hiện nay các loại vaccine đều có tác dụng làm giảm nguy cơ mắc bệnh nặng, nhập viện và tử vong do Covid-19, tuy nhiên khi biến chủng Delta xuất hiện, nhiều bằng chứng cho thấy các loại vaccine đã giảm hiệu quả trong việc ngăn chặn bệnh nhẹ hoặc không triệu chứng.

Theo Live Science, hiệu quả của vaccine trước biến thể Delta phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Jordi Ochando, nhà miễn dịch học tại Trường Y Icahn ở Mount Sinai, cho biết, rất khó để so sánh hiệu quả của vaccine trước biến thể Delta giữa các quốc gia. Các quốc gia khác nhau có tỷ lệ tiêm chủng và thời điểm tiêm khác nhau. Ngoài ra, độ tuổi và tình trạng bệnh nền của người dân ở các nước cũng khác nhau.

“Tải lượng virus ban đầu là như nhau ở những người đã tiêm chủng và chưa tiêm chủng nhiễm biến thể Delta, nhưng nó giảm nhanh hơn ở những người đã tiêm chủng và bắt đầu giảm mạnh vào ngày mắc bệnh thứ 5 hoặc thứ 6. Điều này có thể đồng nghĩa với việc tiêm chủng sẽ rút ngắn thời gian lây nhiễm. Tuy nhiên, cần có thêm xác nhận để thấy rằng kết quả nghiên cứu trên có bền vững hay không”, chuyên gia này nhận định.

Các nhà khoa học từ Trường Y Duke-NUS của Singapore và Trung tâm Quốc gia về Bệnh Truyền nhiễm (NCID) đã phát hiện ra rằng những người sống sót sau đợt bùng phát dịch Sars năm 2003 được tiêm vaccine mRNA Pfizer-BioNTech sẽ tạo ra kháng thể có thể đối phó với nhiều loại của coronavirus.

Sau khi tiêm hai liều vắc-xin mRNA của Pfizer, tất cả tình nguyện viên tham gia đều đạt mức kháng thể trung hòa cao, có thể đối phó với cả chủng virus Sars-Cov-2 và Sars-Cov-1. Quan trọng nhất, chỉ những người sống sót sau Sars mới đủ kháng thể mạnh mẽ để vô hiệu hóa không chỉ tất cả các biến thể đã biết của virus Sars-CoV-2 hiện tại, mà còn cả các chủng coronavirus có khả năng lây sang người khác.

Giáo sư David Lye, người đứng đầu nghiên cứu bệnh truyền nhiễm của NCID và là đồng tác giả của nghiên cứu, cho biết thêm, nghiên cứu đã cung cấp một chiến lược để giải quyết tình trạng né tránh miễn dịch được thể hiện bởi các biến thể đang nổi lên đáng lo ngại đối với vaccine thế hệ đầu tiên.

Đồng thời, Giáo sư Wang Linfa, thành viên nhóm nghên cứu nhận định, việc cố gắng nghiên cứu vaccine dành riêng cho biến thể Delta có thể sẽ chỉ giải quyết được vấn đề tạm thời. Đã có những cuộc nghiên cứu về việc cập nhật vaccine mRNA đối với một gai protein đặc trưng của biến thể Alpha. Giờ đây, biến thể Alpha đã suy giảm nhưng biến thể Delta với khả năng lây lan nhanh chóng đã xuất hiện.

“Vào thời điểm một loại vaccine mới có thể sẵn sàng ra mắt thì chúng ta lại đối mặt với biến thể mới. Chính vì vậy, một loại vaccine ngừa COVID-19 thế hệ mới sẽ không chỉ ngăn chặn mỗi biến thể Delta mà còn tất cả các chủng virus SARS-CoV là điều vô cùng cần thiết”, chuyên gia này cho biết.

Hiện tại, nhiều công ty dược đã bắt tay vào nghiên cứu loại vaccine thế hệ mới. Công ty công nghệ sinh học CureVac đang hợp tác bào chế cùng công ty dược phẩm GlaxoSmithKline của Anh để sản xuất ứng cử viên vaccine thế hệ thứ hai có tên gọi CV2CoV.

Các thử nghiệm ban đầu đã cho thấy phản ứng miễn dịch và hiệu quả bảo vệ tốt hơn trong các thử nghiệm tiền lâm sàng với khỉ khi đạt  khả năng trung hòa kháng thể mạnh hơn đối với các biến thể virus nghiên cứu (gồm cả biển thể Delta, Beta hay Lambda) so với thế hệ đầu tiên. Dự kiến, nghiên cứu lâm sàng đầu tiên với các tình nguyện viên sẽ bắt đầu vào quý IV năm nay. BioNTech/Pfizer và Moderna (cùng bào chế vaccine với công nghệ mRNA) cũng đã đẩy mạnh nghiên cứu các vaccine mới đạt được hiệu quả bảo vệ tốt hơn đáng kể.

Mặc dù vậy, lý do khiến các biến thể mới tiếp tục xuất hiện là tỷ lệ lây nhiễm trên toàn cầu vẫn chưa giảm xuống. Chính vì vậy, các chuyên gia khuyến cáo, điều khẩn cấp hiện tại là tiêm chủng cho những người chưa tiêm một liều vaccine nào, thay vì tiêm mũi tăng cường như nhiều quốc gia đang lên kế hoạch như hiện nay.