Đề xuất đánh thuế 25% lên chip nhập khẩu của Tổng thống Mỹ Donald Trump đang chứng kiến sự phản đối dữ dội từ cả Thung lũng Silicon lẫn Detroit - thủ phủ ô tô của nước Mỹ.
Đề xuất thuế lên tới 25% đối với chip bán dẫn nhập khẩu của Tổng thống Mỹ Donald Trump đang vấp phải làn sóng phản đối dữ dội từ các ngành công nghiệp ô tô, công nghệ cao, đến các đối tác thương mại như Đài Loan, Trung Quốc, Nhật Bản.
Tổng cộng có hơn 150 ý kiến phản hồi công khai gửi đến Bộ Thương mại Mỹ trong quá trình đánh giá theo Mục 232 (Section 232) của Luật Thương mại – quy định cho phép chính quyền áp thuế nếu nhập khẩu bị cho là đe dọa an ninh quốc gia, theo Bloomberg.
Các tên tuổi lớn như Tesla, General Motors, Ford, đến Intel, TSMC, cùng hàng loạt hiệp hội ngành nghề ở Mỹ như Hiệp hội sản xuất thuyền, Hội đồng tiền điện tử... đều đồng loạt lên tiếng cảnh báo những hệ lụy nghiêm trọng.
“Đánh thuế vào chip là đánh vào trái tim của mọi chuỗi cung ứng hiện đại,” JoAnne Feeney – chuyên gia từ Advisors Capital Management nhận định.
Ngành công nghệ lập luận rằng chip bán dẫn không chỉ được dùng trong điện thoại và máy tính mà còn hiện diện ở mọi thiết bị – từ cảm biến áp suất lốp xe, hệ thống định vị, cho đến... bồn cầu điện tử.
Hiệp hội ngành thuyền quốc gia Mỹ cho rằng, với hơn 1.300 nhà sản xuất nội địa phụ thuộc vào linh kiện như hệ thống định vị và động cơ nhập khẩu, việc tăng thuế sẽ làm tăng chi phí sản xuất, ảnh hưởng đến an toàn vận hành, mà phần lớn các linh kiện lại không có phiên bản thay thế tại Mỹ.
Trong khi đó, các công ty công nghệ như Intel và TSMC khẳng định rằng mức thuế cao sẽ ảnh hưởng đến tiến độ đầu tư mở rộng tại Mỹ – đặc biệt là những dự án hàng tỷ USD đang xây dựng nhà máy chip tại Arizona.
Một trong những mối lo lớn nhất chính là giá thiết bị sản xuất chip nhập khẩu sẽ bị đẩy lên rất cao. Một máy khắc tia cực tím (EUV) do ASML sản xuất – thiết bị cốt lõi trong ngành – có giá gần 400 triệu USD, và nếu bị đánh thuế, sẽ đội chi phí xây nhà máy lên mức khó kiểm soát.
Trước đó vào ngày 18/2, tại một buổi họp báo, Tổng thống Trump thông báo rằng các mặt hàng như ô tô, dược phẩm và bán dẫn sẽ chịu mức thuế “khoảng 25%”, viện dẫn lý do an ninh quốc gia và bảo vệ các ngành công nghiệp trong nước.
Về mặt chiến lược, chính quyền Trump lập luận rằng các khoản thuế nhằm ép buộc doanh nghiệp mang sản xuất trở lại Mỹ – từ đó tạo việc làm, phục hồi ngành công nghiệp chế tạo, và tăng tính độc lập trong các lĩnh vực “nhạy cảm” như trí tuệ nhân tạo, quốc phòng, và điện toán đám mây.
Phát ngôn viên Nhà Trắng Kush Desai nhấn mạnh: “Tổng thống Trump cam kết tái thiết chuỗi cung ứng chiến lược, mở rộng khai thác khoáng sản trong nước, và thúc đẩy các chính sách tăng trường nội địa.” Động thái này cũng được coi là một phần trong nỗ lực cạnh tranh với Trung Quốc và bảo vệ an ninh công nghệ Mỹ.
Tuy nhiên, nhiều chuyên gia và doanh nghiệp phản bác rằng việc xây dựng năng lực sản xuất chip không thể “bấm nút là có”. Một nhà máy sản xuất chip đòi hỏi hàng tỷ USD đầu tư, mất 5–7 năm để hoàn thành, chưa kể sự phức tạp trong quy trình và chuỗi cung ứng toàn cầu vốn đã hình thành từ nhiều thập kỷ qua.
Intel – hiện đang triển khai kế hoạch mở rộng hơn 100 tỷ USD – cảnh báo việc đánh thuế vào chip, kể cả những con chip sản xuất bằng công nghệ Mỹ tại nước ngoài, sẽ khiến các đối tác thương mại có thể trả đũa, loại trừ sản phẩm Mỹ khỏi thị trường. Điều này sẽ đi ngược lại mục tiêu nâng cao năng lực cạnh tranh của Mỹ.
TSMC, công ty sản xuất chip lớn nhất thế giới, đang xây 6 nhà máy tại Arizona với tổng đầu tư 165 tỷ USD, khẳng định rằng việc đánh thuế sẽ làm chậm tiến độ, giảm hiệu quả tài chính và có thể ảnh hưởng đến cam kết đầu tư. Quan trọng hơn, TSMC cảnh báo rằng những khoản thuế này sẽ giảm lợi nhuận, tăng giá bán, giảm đầu tư vào nghiên cứu phát triển và đổi mới của các công ty Mỹ.
Về phía các đối tác thương mại, Đài Loan – nơi sản xuất gần 90% chip tiên tiến toàn cầu – phản đối gay gắt, cho rằng bất kỳ thuế quan nào áp lên chip từ Đài Loan sẽ làm gián đoạn khả năng đáp ứng của họ đối với các công ty Mỹ như Nvidia, AMD, gây hệ lụy lan rộng.
Cũng cần nhấn mạnh rằng việc tăng thuế lên chip có thể ảnh hưởng đến cả các công ty sản xuất thiết bị và phần mềm Mỹ, khi chi phí đầu vào tăng khiến các sản phẩm mất sức cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Trong bối cảnh cuộc đua toàn cầu về AI, năng lượng tái tạo và công nghệ quốc phòng đang nóng lên, một bước đi sai lầm trong chính sách chip có thể làm chậm đáng kể vị thế của Mỹ.