Gửi bình luận
Mexico dự định áp thuế tới 50% lên ô tô và nhiều sản phẩm châu Á, đẩy ngành công nghiệp ô tô Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc vào vòng xoáy mới của thương chiến.
Ngày 12/9, Bộ Thương mại Trung Quốc ra tuyên bố kêu gọi Mexico “nghĩ thật kỹ” trước khi áp thuế lên tới 50% với ô tô và nhiều mặt hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, Hàn Quốc, Ấn Độ và một số quốc gia châu Á khác. Bắc Kinh coi động thái này như một sự nhượng bộ của Mexico trước sức ép của Washington.
Tổng thống Mỹ Donald Trump đã tăng cường thúc giục các đối tác thương mại, đặc biệt là Mexico, phải siết nhập khẩu hàng hóa Trung Quốc, theo Bloomberg. Mexico, trong bối cảnh đang chuẩn bị bước vào vòng đàm phán mới của hiệp định USMCA với Mỹ và Canada, đã công bố kế hoạch dựng hàng rào thuế quan để bảo vệ ngành sản xuất trong nước.
Chính phủ của nữ Tổng thống Claudia Sheinbaum khẳng định không muốn đối đầu với Trung Quốc, song cũng không thể đứng ngoài cuộc khi hàng loạt nhà sản xuất trong nước chịu áp lực từ dòng xe giá rẻ đến từ châu Á.
Theo số liệu hải quan Trung Quốc, thặng dư thương mại của Bắc Kinh với Mexico năm 2024 lên tới 71 tỷ USD. Xuất khẩu từ Trung Quốc sang Mexico đã gần gấp đôi kể từ năm 2016 – thời điểm ông Trump bắt đầu nhiệm kỳ đầu tiên. Một phần nguyên nhân là nhiều doanh nghiệp Trung Quốc chọn Mexico làm “cửa ngõ” để né thuế khi vào Mỹ.
Bloomberg Economics nhận định Bắc Kinh nhiều khả năng sẽ đáp trả bằng thuế quan tương ứng, nhưng điều này sẽ khiến Trung Quốc rơi vào thế khó khi cần đồng minh. Về lâu dài, các công ty có thể buộc phải bản địa hóa sản xuất.
Danh mục chịu thuế mới của Mexico bao gồm hơn 1.400 dòng sản phẩm, trong đó ô tô, linh kiện, thép, màn hình và các mặt hàng công nghiệp là nhóm chịu ảnh hưởng nặng nề nhất. Trung Quốc, Hàn Quốc và Ấn Độ sẽ bị đánh trực diện vì không có hiệp định thương mại tự do với Mexico. Trong khi đó, Nhật Bản lại “thoát hiểm” khi đã ký FTA với Mexico từ năm 2005, giúp Toyota, Honda và Nissan duy trì lợi thế chi phí so với Hyundai và Kia.
Theo ông Chang Sang-sik, Viện Nghiên cứu Hiệp hội Thương mại Quốc tế Hàn Quốc, thuế quan sẽ là cú đánh mạnh với Trung Quốc nhưng cũng khiến Hàn Quốc thêm khó khăn khi phải cạnh tranh trực tiếp với Nhật Bản. Seoul vốn đã mất ưu thế thuế quan tại Bắc Mỹ sau các vòng đàm phán thương mại gần đây.
Trước khi cuộc chiến thương mại bùng nổ, xe Hàn vào Mỹ qua Mexico được hưởng thuế 0%, trong khi xe Nhật chịu thuế 2,5%. Nay, cả hai đều chịu mức thuế 15% cho ô tô và phụ tùng, khiến Hàn Quốc bị coi là “thua thiệt trong đàm phán”.
Điểm sáng hiếm hoi với Hàn Quốc là một số tập đoàn có nhà máy ngay tại Mexico, như Kia ở Nuevo Leon với công suất 400.000 xe mỗi năm. Sản xuất nội địa giúp các hãng này tránh được hàng rào thuế mới, nhưng kế hoạch mở rộng thêm đầu tư để tận dụng lợi thế Mexico làm cầu nối sang Mỹ sẽ phải tính toán lại.
Về phía Trung Quốc, thuế quan sẽ khiến nhiều hãng như BYD, Chery hay SAIC khó duy trì lợi thế giá rẻ khi thâm nhập thị trường Mỹ qua Mexico. Tuy vậy, một số chuyên gia cho rằng xe Trung Quốc vẫn có thể rẻ hơn nhờ chi phí sản xuất tối ưu và trợ cấp trong nước.
Ấn Độ cũng nằm trong nhóm chịu tác động, đặc biệt ở lĩnh vực xuất khẩu linh kiện và thép, nhưng mức độ phụ thuộc vào Mexico thấp hơn so với Trung Quốc và Hàn Quốc.
Mexico từ lâu được coi là “Detroit của châu Mỹ Latinh” và là một mắt xích chiến lược trong chuỗi cung ứng ô tô toàn cầu. Vị trí địa lý sát Mỹ giúp Mexico hưởng lợi lớn từ hiệp định USMCA, cho phép xe sản xuất tại đây được xuất khẩu sang Mỹ và Canada với mức thuế ưu đãi. Đây là yếu tố then chốt khiến các tập đoàn xe hơi toàn cầu coi Mexico là điểm trung chuyển quan trọng.
Không chỉ có lợi thế địa lý, Mexico còn là nhà sản xuất ô tô lớn thứ bảy thế giới, với phần lớn sản lượng phục vụ xuất khẩu. Khoảng 90% lượng xe lắp ráp tại Mexico được đưa ra nước ngoài, trong đó 80% chảy vào thị trường Mỹ. Các ông lớn như GM, Ford, Stellantis, Toyota, Volkswagen hay Kia đều có nhà máy quy mô lớn tại quốc gia này.
Mức lương công nhân tại Mexico thấp hơn đáng kể so với Mỹ và nhiều nền kinh tế phát triển khác, giúp nước này trở thành cứ điểm sản xuất hấp dẫn cho cả xe truyền thống và xe điện.
Đối với nhiều quốc gia châu Á, Mexico là bàn đạp để tiếp cận thị trường Bắc Mỹ mà không phải gánh chi phí sản xuất đắt đỏ tại Mỹ. Trong bối cảnh Washington áp thuế cao với xe Trung Quốc và hạn chế linh kiện từ châu Á, vai trò trung chuyển của Mexico càng trở nên thiết yếu.
Chính vì vậy, việc Mexico nâng thuế không chỉ ảnh hưởng đến quan hệ thương mại song phương với Trung Quốc mà còn làm rung chuyển toàn bộ chiến lược toàn cầu của các nhà sản xuất ô tô châu Á.
Động thái của Mexico có thể tạo ra một hiệu ứng dây chuyền trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Trung Quốc nhiều khả năng sẽ đáp trả bằng thuế với đồng hoặc khoáng sản nhập từ Mexico. Tuy nhiên, Mexico – nhà cung cấp 5% quặng đồng cho Trung Quốc – có thể dễ dàng tìm khách hàng khác nhờ nhu cầu tăng vọt từ ngành năng lượng tái tạo.
Hàn Quốc có thể tận dụng cú sốc này để thúc đẩy lại đàm phán FTA với Mexico, vốn khởi động từ 2007 nhưng liên tục bị đình trệ. Nếu đạt được thỏa thuận, Seoul sẽ lấy lại thế cân bằng với Tokyo tại thị trường Bắc Mỹ. Đồng thời, xu hướng bản địa hóa sản xuất chắc chắn sẽ tăng tốc. Các hãng xe châu Á buộc phải mở rộng nhà máy tại Mexico nếu muốn duy trì lợi thế cạnh tranh ở Mỹ, song điều đó đồng nghĩa với chi phí đầu tư cao hơn và sản lượng trong nước có thể bị ảnh hưởng.
Rõ ràng, Mexico đang trở thành “chốt chặn mới” trong cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung. Với ngành công nghiệp ô tô châu Á, đây không chỉ là cú sốc ngắn hạn mà còn định hình lại chiến lược dài hạn trong việc tiếp cận thị trường Bắc Mỹ.
