Thuế quan mới có thể khiến ngành dược châu Âu thiệt hại hàng tỷ USD

Theo thỏa thuận thương mại giữa Mỹ và Liên minh châu Âu (EU), Mỹ sẽ áp thuế 15% đối với thuốc nhập khẩu từ châu Âu. Các hãng dược sản xuất nhiều loại thuốc nổi tiếng và doanh thu lớn tại đây, bao gồm Botox, thuốc điều trị ung thư Keytruda và các loại thuốc giảm cân phổ biến như Ozempic.

Mức thuế này thấp hơn nhiều so với mức thuế lên tới 200% mà Tổng thống Trump từng đe dọa. Tuy nhiên, mức thuế quan mới này sẽ làm giảm nhu cầu tiêu thụ thuốc châu Âu ở Mỹ, khiến ngành dược châu Âu bị thiệt hại hàng tỷ USD.

Theo một quan chức Nhà Trắng và các quan chức cấp cao của Ủy ban châu Âu, mức thuế 15% này là cuối cùng và sẽ không bị ảnh hưởng bởi các loại thuế liên quan đến an ninh quốc gia mà ông Trump dự kiến áp dụng đối với dược phẩm sản xuất ở những nơi khác trên thế giới.

Kết quả này được xem như một thắng lợi cho ngành dược phẩm, vốn lo ngại thuốc từ châu Âu sẽ bị đánh thuế cao vì lý do an ninh quốc gia. Cả hai loại thuế dược phẩm được cho là sẽ cùng có hiệu lực vào khoảng tháng tới.

Hiện ngành dược phẩm phụ thuộc vào chuỗi cung ứng toàn cầu phức tạp. Việc sản xuất hầu hết các loại thuốc diễn ra ở nhiều quốc gia, với các nhà máy trên khắp thế giới đảm nhiệm các công đoạn khác nhau. Châu Âu có lẽ là mắt xích quan trọng nhất trong mạng lưới toàn cầu sản xuất các loại thuốc biệt dược, những thuốc được bảo hộ bằng sáng chế, có giá cao và lợi nhuận lớn.

Sản phẩm dược phẩm cũng là mặt hàng xuất khẩu số 1 của châu Âu sang Hoa Kỳ. Các quan chức châu Âu trong những tháng gần đây đã bày tỏ lo ngại rằng thuế dược phẩm có thể khiến các hãng dược cắt giảm đầu tư, gây thiệt hại cho việc làm, nhà máy và nguồn thu thuế.

Đặc biệt, Ireland đã trở thành trung tâm sản xuất dược phẩm, một phần vì môi trường kinh doanh ở đây giúp các công ty dược giảm hóa đơn thuế tổng thể. Gần như tất cả các hãng dược lớn đều có nhà máy tại Ireland. Năm ngoái, Ireland đã xuất sang Mỹ số lượng thuốc trị giá 50 tỷ USD, hầu hết được sản xuất bởi các tập đoàn dược đa quốc gia.

Theo U.S. Pharmacopeia, một tổ chức phi lợi nhuận theo dõi chuỗi cung ứng dược phẩm, châu Âu sản xuất 43% hoạt chất trong các loại thuốc biệt dược tiêu thụ tại Hoa Kỳ. Không khu vực nào khác sản xuất tỷ lệ lớn hơn.

Châu Âu cũng sản xuất hoạt chất cho 18% thuốc generic (thuốc gốc) sử dụng tại Mỹ, loại thuốc có giá thấp hơn và chiếm phần lớn trong đơn thuốc của người Mỹ.

Bà Ursula von der Leyen, Chủ tịch Ủy ban châu Âu cho biết, một số thuốc generic sản xuất tại châu Âu sẽ được miễn thuế mới. Tuy nhiên, Nhà Trắng và Ủy ban châu Âu chưa đưa ra bình luận về loại thuốc generic nào sẽ được miễn thuế.

Ông Mark Peterson, chuyên gia chính sách y tế tại Viện Brookings, cho rằng: “Việc đánh thuế nhập khẩu thuốc từ châu Âu dù ở mức thấp hơn dự kiến vẫn tạo tiền lệ đáng chú ý. Điều này buộc các hãng dược cân nhắc lại chiến lược sản xuất và đầu tư, đồng thời khiến các quốc gia cung ứng khác lo ngại họ sẽ là mục tiêu kế tiếp.”

Thuế mới sẽ do các hãng dược chi trả khi nhập khẩu sản phẩm hoàn thiện hoặc nguyên liệu vào Hoa Kỳ. Nhiều hãng dự kiến sẽ chuyển ít nhất một phần chi phí này sang các doanh nghiệp và các chương trình của chính phủ như Medicare, những đơn vị chi trả phần lớn chi phí thuốc kê đơn cho người dân Mỹ.

Ngành dược phẩm đã vận động hành lang quyết liệt chống lại các loại thuế này, cho rằng điều đó có thể khiến các hãng dược chi ít hơn cho nghiên cứu và sản xuất tại Mỹ. “Thuế quan không phải là câu trả lời cho việc thúc đẩy sản xuất nội địa các sản phẩm này,” nhóm vận động chính của ngành dược PhRMA tuyên bố hồi tháng Năm.

Trong nhiều tháng qua, ông Trump liên tục hứa sẽ áp các mức thuế mạnh tay với dược phẩm nhập khẩu. Ông nói mục tiêu của mình là đưa nhiều hoạt động sản xuất trở lại Hoa Kỳ.

Về lâu dài, chính sách này có thể thúc đẩy các hãng dược tái cấu trúc chuỗi cung ứng, tăng cường cơ sở sản xuất tại Mỹ hoặc tìm điểm sản xuất thay thế ngoài châu Âu để tối ưu thuế. Tuy nhiên, với vị thế then chốt của châu Âu trong chuỗi sản xuất dược phẩm toàn cầu, đặc biệt ở phân khúc thuốc biệt dược, sự dịch chuyển này không hề dễ dàng và có thể làm gia tăng bất ổn trong ngành dược toàn cầu trong những năm tới.