.png "\"Lộ diện\" hướng dẫn thuế quan đối ứng mới của Mỹ sau lệnh hoãn của ông Trump")
Gửi bình luận
Chính sách thuế quan của Tổng thống Mỹ Donald Trump đã và đang gây chấn động kinh tế toàn cầu, đặc biệt trong lĩnh vực ô tô.
Bất luận thế nào, chuỗi cung ứng toàn cầu sẽ bị xáo trộn và đứt gãy trước khi có một số thay đổi theo hướng dịch chuyển về Mỹ.
Những người chơi bị ảnh hưởng từ luật thuế quan này của ông Trump gồm cả các nước đối tác thương mại nước ngoài và cả các công ty Mỹ sản xuất ở nước ngoài rồi xuất khẩu sang Mỹ. Mức độ tác động đến từng đối tác sẽ khác nhau tùy thuộc vào mức độ phụ thuộc và/hay mức xuất khẩu ô tô vào thị trường Mỹ.
Thứ nhất, đối với các đối tác nước ngoài, năm 2024, các đối tác xuất khẩu ô tô nhiều nhất vào Mỹ gồm Mexico 49,98 tỷ USD, chiếm 22,8%; Nhật Bản 40,76 tỷ USD, chiếm 18,6%; Hàn Quốc 38,2 tỷ USD, chiếm 17,3%; Canada 28,04 tỷ USD, chiếm 12,9%; Anh Quốc 9,81 tỷ USD, chiếm 4,5%; Trung Quốc với 3,82 tỷ USD, chiếm 1,7%...
Thứ hai, các công ty ô tô của Mỹ cũng bị ảnh hưởng ít nhất trong ngắn hạn bởi vì hầu hết họ đều phân bố chuỗi cung ứng ra ngoài nước Mỹ, đặc biệt kể từ khi NAFTA được ký năm 1993 và có hiệu lực một năm sau đó.
Thứ ba, người tiêu dùng Mỹ sẽ phải chịu giá xe sẽ tăng từ 15% đến 20%, theo một số tính toán. Các mẫu xe giá rẻ có thể biến mất, số vụ vỡ nợ vay mua xe trả góp tăng khoảng 6,6%.
Nghiệp đoàn và lao động trong lĩnh vực sản xuất ô tô Mỹ sẽ được hưởng lợi. Số việc làm trong ngành ô tô Mỹ năm 2024 là 2,075 triệu người tính đến tháng 5/2024. Giá xe như dự báo sẽ tăng giúp các nhà sản xuất trong nước gia tăng doanh thu và sản lượng. Điều này đến lượt nó sẽ dẫn đến nhu cầu mở rộng qui mô và tăng việc làm.
Thêm vào đó, Mỹ được xem là đang ở trong tình trạng thiếu lao động có kỹ năng cao, đặc biệt là trong lĩnh vực ô tô điện. Do đó, tiền lương trong lĩnh vực này được dự báo sẽ tăng nhanh hơn trong thời gian tới.
Bên cạnh đó, Chính phủ Mỹ sẽ thu được khoản thuế từ 500 – 1.000 tỷ USD trong 2 năm tới. Nhưng theo tính toán của chuyên gia phụ trách Nhà Trắng thì mức thu thuế kể trên chỉ vào khoảng 100 tỷ USD.
Sắc lệnh thuế của ông Trump có thể đem lại một số hiệu ứng ban đầu. Chẳng hạn, Huyndai đã tuyên bố sẽ mở một nhà máy trị giá 20 tỷ USD ở Mỹ. Tuy nhiên, giấc mơ trở lại thời hoàng kinh của ô tô Mỹ vẫn chưa có gì chắc chắn vì nó phải đối mặt với nhiều thách thức.
Thứ nhất, trình độ công nghệ sản xuất ô tô hiện nay là rất ngang ngửa giữa các đối thủ, như Nhật Bản, Hàn Quốc, và nay là Trung Quốc vốn chưa xuất hiện trong thời hoàng kim Mỹ thì này thậm chí còn vượt cả Mỹ trong một số lĩnh vực.
Thứ hai, ngành sản xuất ô tô sau vài thập kỷ toàn cầu hóa đã hình thành các chuỗi cung ứng phân bố rộng lớn nhất trên toàn cầu. Việc thu gom các chuỗi này trở về Mỹ là rất tốn kém và gần như là không thể về mặt kỹ thuật.
Thứ ba, sự xuất hiện của Internet, cùng với việc Robot và AI đang được ứng dụng ngày càng tăng trong sản xuất ô tô giúp công việc trở nên dễ dàng hơn nhiều. Do đó, không nhất thiết phải tạo ra một “thủ đô” kiểu Detroit như những ngày hoàng kim của ngành ô tô Mỹ.
Thứ tư, về mặt kinh tế học, mức thất nghiệp ở Mỹ hiện đang ở mức thấp nhất trong lịch sử 4,1%. Thậm chí, Mỹ đang thiếu lao động kỹ năng cao trong ngành này. Tồi tệ hơn, ông Trump lại đang tích cực trục xuất khoảng 5% lực lượng lao động nhập cư trái phép. Vậy lấy đâu ra lao động để đáp ứng nhu cầu tăng từ lĩnh vực ô tô?
Thứ năm, sự phát triển của lĩnh vực công nghiệp chế tạo không phải là con đường phát triển của một nền kinh tế phát triển, mà là dấu hiệu của một nền kinh tế đang phát triển và mới nổi. Vậy rất khó hiểu tại sao Mỹ không tập trung phát triển những lĩnh vực công nghệ cao và sạch như chip, AI, hàng không, vũ trụ, y học…
Thứ sáu, chi phí lao động ở Mỹ cao sẽ khiến giá thành sản xuất xe ở Mỹ cao, nghĩa là sức cạnh tranh sẽ suy giảm. Vậy bằng cách nào xe sản xuất ở Mỹ có thể cạnh tranh với xe sản xuất ở nơi khác?
Thứ bảy, một điều kiện khác đảm bảo cho chính sách thuế quan của ông Trump thành công là nó phải dựa trên giả định rằng tất cả các đối tác của Mỹ không trả đũa. Điều này là hoàn toàn không thực tế.
Phần lớn các doanh nghiệp ô tô Việt Nam tập trung sản xuất để phục vụ thị trường nội địa và chủ yếu xuất khẩu sang một số quốc gia Đông Nam Á. Vì vậy, chính sách thuế của Mỹ không gây tác động đáng kể đến các doanh nghiệp ô tô tại Việt Nam.
Dù không chịu tác động trực tiếp, nhưng chính sách thuế của Mỹ có thể ảnh hưởng gián tiếp thông qua chuỗi cung ứng toàn cầu, trong đó có Việt Nam. Khi thuế nhập khẩu của Mỹ tăng cao, lượng xe nhập khẩu vào Mỹ có thể sẽ giảm, buộc các nhà sản xuất ô tô toàn cầu phải chuyển hướng xuất khẩu sang những thị trường khác, trong đó có thể là Việt Nam.
Nếu Việt Nam không có chính sách kiểm soát chặt chẽ, ngành ô tô trong nước có nguy cơ gặp nhiều thách thức, nhất là áp lực cạnh tranh lớn, khi có sự dịch chuyển dòng xe nhập khẩu do thay đổi thuế quan.
