Thuế TNDN 2025: Doanh nghiệp chờ hướng dẫn để ưu đãi đi vào thực tế

Thuế suất mới và ưu đãi xanh

Từ ngày 1/10/2025, Luật Thuế Thu nhập doanh nghiệp (TNDN) sửa đổi chính thức có hiệu lực. Đây là một trong những cải cách quan trọng nhằm tạo động lực mới cho sản xuất kinh doanh, đồng thời thúc đẩy mục tiêu phát triển xanh và đổi mới sáng tạo.

Điểm nổi bật là việc bổ sung hai mức thuế suất ưu đãi mới. Doanh nghiệp có doanh thu hằng năm không quá 3 tỉ đồng sẽ áp dụng thuế suất 15%, trong khi doanh nghiệp có doanh thu từ trên 3 tỉ đến 50 tỉ đồng sẽ áp dụng mức 17%. Thuế suất phổ thông vẫn giữ nguyên ở mức 20%. Việc “chia tầng” này được kỳ vọng sẽ giúp doanh nghiệp siêu nhỏ và nhỏ có thêm nguồn lực phát triển, nhất là trong bối cảnh nhiều lĩnh vực còn khó khăn.

Bên cạnh đó, phạm vi chi phí được trừ cũng được mở rộng. Các khoản chi cho hoạt động giảm phát thải, đổi mới công nghệ sạch, thực hiện cam kết Net Zero được coi là chi phí hợp lý. Đặc biệt, chi cho nghiên cứu và phát triển (R&D) có thể được tính gấp đôi khi xác định thu nhập chịu thuế. Đây là điểm đột phá thể hiện định hướng khuyến khích doanh nghiệp đầu tư cho khoa học – công nghệ và nâng cao năng lực cạnh tranh dài hạn.

Ngoài ra, luật còn bổ sung quy định về hoạt động kinh tế số, lần đầu tiên làm rõ khái niệm “cơ sở thường trú số” để quản lý hoạt động của các tập đoàn xuyên biên giới. Một số giao dịch chuyển nhượng vốn của nhà đầu tư nước ngoài cũng sẽ áp dụng thuế suất 2%. Những nội dung này nhằm chống thất thu và tạo môi trường kinh doanh công bằng hơn.

Vướng mắc từ chứng từ và kinh tế số

Theo phản ánh của một số doanh nghiệp, điều khiến họ lo lắng nhất là chứng từ cho chi phí xanh và R&D. Họ được phép khấu trừ gấp đôi chi phí, nhưng lại chưa có hướng dẫn rõ ràng về hồ sơ hợp lệ.

Trao đổi với Diễn đàn Doanh nghiệp, ông Nguyễn Duy Phương – Chủ tịch HĐQT Heaway Việt Nam cho biết, doanh nghiệp không biết liệu báo cáo thử nghiệm, biên bản nghiệm thu hay hợp đồng nghiên cứu có đủ điều kiện để được chấp nhận. “Nếu thiếu hướng dẫn, nguy cơ bị xuất toán khi quyết toán là rất cao”, ông Phương nói.

Một số chuyên gia thuế cũng cảnh báo bất cập trong tiêu chí xác định doanh nghiệp nhỏ. Chính sách ưu đãi 15% và 17% hiện chỉ dựa vào doanh thu, trong khi Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa lại căn cứ vào nhiều tiêu chí khác. Theo các chuyên gia, sự thiếu đồng bộ này có thể khiến doanh nghiệp rơi vào tình cảnh “luật này bảo nhỏ, luật kia bảo lớn”, gây khó cho cả cơ quan quản lý lẫn doanh nghiệp, đồng thời tạo ra nguy cơ lách luật để được hưởng ưu đãi.

Đối với hoạt động kinh tế số, lo ngại được nhiều ý kiến nêu ra là nguy cơ đánh thuế trùng. Việc áp thuế 2% cho một số giao dịch chuyển nhượng vốn và quy định về cơ sở thường trú số được đánh giá là cần thiết, nhưng nếu thiếu cơ chế khấu trừ thuế đã nộp ở nước ngoài hoặc các thỏa thuận song phương, nhà đầu tư có thể phải chịu gánh nặng kép. Điều này không chỉ làm giảm sức hấp dẫn của môi trường đầu tư mà còn ảnh hưởng tới sự phát triển của nền kinh tế số trong nước.

Theo luật sư Lê Thị Nhung - Giám đốc Công ty Luật L&A Legal Experts nhận định, Luật Thuế TNDN 2025 mang nhiều điểm tiến bộ nhưng thành công hay thất bại phụ thuộc hoàn toàn vào nghị định hướng dẫn.

“Ưu đãi cho chi phí Net Zero hay R&D là động lực lớn, nhưng nếu không có quy định rõ ràng về hồ sơ, doanh nghiệp sẽ rất rủi ro. Không ai dám mạnh tay đầu tư khi lo ngại khoản chi hợp lý hôm nay có thể bị xuất toán ngày mai”, bà phân tích.

Theo bà Nhung, cần sớm ban hành bộ tiêu chuẩn hồ sơ mẫu cho chi phí xanh và R&D, bao gồm báo cáo kỹ thuật, chuẩn đo lường phát thải và biên bản nghiệm thu được công nhận. Bà cũng nhấn mạnh rằng mức thuế suất 15% và 17% phải được đồng bộ với Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, tránh mâu thuẫn pháp lý gây khó cho cả doanh nghiệp lẫn cơ quan thuế.

Đối với kinh tế số, luật sư lưu ý nguy cơ đánh thuế trùng. Việt Nam cần nhanh chóng hoàn thiện cơ chế khấu trừ thuế đã nộp ở nước ngoài và ký kết các thỏa thuận tránh đánh thuế hai lần. Chỉ khi đó, quy định mới vừa chống thất thu, vừa đảm bảo công bằng cho nhà đầu tư.

“Luật Thuế TNDN 2025 là minh chứng cho quyết tâm cải cách chính sách thuế, hướng tới một nền kinh tế xanh và sáng tạo. Nhưng để luật thực sự phát huy tác dụng, các quy định hướng dẫn cần cụ thể, minh bạch và dễ áp dụng. Khi những nút thắt về chứng từ, tiêu chí và thuế quốc tế được tháo gỡ, cộng đồng doanh nghiệp mới thực sự hưởng lợi từ chính sách, từ đó yên tâm đầu tư lâu dài và đóng góp nhiều hơn cho tăng trưởng bền vững”, luật sư Lê Thị Nhung chia sẻ.