Các chứng chỉ này không chỉ là giấy thông hành tới những thị trường xuất khẩu lớn như Mỹ, Châu Âu…mà còn giúp bảo tồn vùng nguyên liệu nghêu và tre bền vững, hạn chế tối đa các tác động môi trường.
>>Xuất khẩu thủy sản: Kỳ vọng khởi sắc trong quý 2
Đây là một trong những nội dung được tập trung làm rõ tại hội thảo Tổng kết Dự án “Phát triển Bền vững và Toàn diện Chuỗi giá trị nghêu và tre tại Việt Nam” được tổ chức sáng ngày 23/3/2023 tại Thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An có sự tham dự của hơn 150 đại biểu từ các tổ nhóm sản xuất, HTX và doanh nghiệp chế biến và xuất khẩu ngành nghêu và tre tại 5 tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An, Tiền Giang, Bến Tre và Trà Vinh. Hội thảo còn có sự tham dư của các Hiệp hội, các Viện nghiên cứu, trường đại học…
Thúc đẩy kinh doanh bao trùm, kinh doanh tạo tác động
Phát biểu tại hội thảo, ông Hoàng Quang Phòng – Phó Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) khẳng định như vậy khi phân tích về chuỗi giá trị kinh tế của nghêu, tre trong bối cảnh hiện nay.
Hơn nữa, dự án đã góp phần rất lớn trong viêc hỗ trợ người sản xuất nông nghiệp quy mô nhỏ nâng cao thu nhập và vị thế của họ thông qua phát triển chuỗi giá trị toàn diện, thực hành các tiêu chuẩn sản xuất bền vững là phương pháp tiếp cận hiệu quả và cần được nhân rộng.
“Dự án đã thúc đẩy các doanh nghiệp kinh doanh bao trùm, kinh doanh tạo tác động. Đây là một xu hướng trên thế giới, đòi hỏi sự phát triển của doanh nghiệp cần kết hợp hài hoà với các bên liên quan khác nhằm thúc đẩy phát triển của cả chuỗi giá trị và ngành bền vững. Mô hình này đi đôi với các tiêu chuẩn sản xuất bền vững sẽ giúp mở rộng cánh cửa vào các thị trường xuất khẩu khó tính” – ông Hoàng Quang Phòng chia sẻ.
Được biết, dự án “Phát triển bền vững và toàn diện chuỗi giá trị nghêu và tre tại Việt Nam” (SCBV) trị giá 4,3 triệu EURO do Liên minh Châu Âu tài trợ triển khai tại năm tỉnh Nghệ An, Thanh Hóa, Tiền Giang, Trà Vinh và Bến Tre được triển khai thực hiện từ năm 2018 đến nay.
Dự án do tổ chức Oxfam tại Việt Nam phối hợp triển khai cùng Trung tâm Nghiên cứu lâm sản ngoài gỗ (thuộc Viện Khoa học Lâm nghiệp - Bộ Nông nghiệp & Phát triển nông thôn), Trung tâm Hợp tác Quốc tế Nuôi trồng và Khai thác thủy sản bền vững (thuộc Hội Thủy sản Việt Nam), Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) triển khai thực hiện.
>>Doanh nghiệp ứng phó sụt giảm đơn hàng xuất khẩu
Đây là một sáng kiến nằm trong nỗ lực của Liên minh Châu Âu cùng làm việc với các tổ chức xã hội tại Việt Nam nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống của tất cả mọi người và đạt được các Mục tiêu Phát triển Thiên niên kỷ vào năm 2030.
Đến nay, đã có hơn 34 nghìn người có thu nhập bền vững hơn từ sản xuất nghêu và tre; 125 nhóm sản xuất được tổ chức tốt hơn; 63 doanh nghiệp cải thiện sản xuất kinh doanh, nâng cao giá trị gia tăng và có chính sách kinh doanh bao trùm; hơn 4000 việc làm mới được tạo ra; góp phần tăng xuất khẩu nghêu của Việt Nam sang Châu Âu từ 38 đến 40%, xuất khẩu tre tăng 42%; đóng góp xây dựng chính sách quốc gia và định hướng phát triển vùng nghêu/tre cấp tỉnh.
Tìm giấy “thông hành” cho nghêu, tre Việt ra thế giới
Theo đánh giá của dự án vào năm 2018, khoảng 1,5 triệu người sản xuất quy mô nhỏ tại Việt Nam có nguồn thu nhập từ sản xuất, chế biến nghêu và tre. Tuy nhiên, họ phải đối mặt với nhiều khó khăn và thách thức hơn so với các tác nhân khác trong chuỗi giá trị. Bởi phần lớn người sản xuất nhỏ có thu nhập thấp và vẫn là hộ nghèo và cận nghèo.
Trong khi đó, vùng nguyên liệu tre bị nghèo kiệt do thoái hóa, khai thác quá mức và thiếu chăm sóc. Các bãi nghêu tại ba tỉnh Trà Vinh, Tiền Giang và Bến Tre đang bị thu hẹp và có xu hướng phân bố xa bờ hơn. Các doanh nghiệp chế biến vừa và nhỏ gặp nhiều khó khăn do hạn chế về quy mô, công nghệ, khả năng thu mua nguyên liệu và thiếu thị trường tiêu thụ sản phẩm. Nhiều công ty lớn là cầu nối xuất khẩu lại thiếu kết nối trực tiếp với các vùng sản xuất nên nguồn nguyên liệu đầu vào không ổn định cả về chất lượng và sản lượng.
>>Rộng mở cơ hội xuất khẩu công nghệ số
Lấy các tiêu chuẩn bền vững làm định hướng phát triển sản xuất, dự án đã phối hợp cùng các địa phương cải tiến kỹ thuật cho nông dân nhằm đạt các chứng chỉ quốc tế như MSC (Marine Stewardship Council) và ASC (Aquaculture Stewardship Council) dành cho nghêu, FSC (Forest Stewardship Council) dành cho tre. Các chứng chỉ này không chỉ là giấy thông hành tới những thị trường xuất khẩu lớn như Mỹ, Châu Âu, Nhật…mà còn giúp bảo tồn vùng nguyên liệu nghêu và tre bền vững, hạn chế tối đa các tác động về môi trường và xã hội.
Ông Phan Văn Thắng, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Lâm sản ngoài gỗ cho biết: “Trước đây, rừng tre khi chưa được giao cho cộng đồng, hộ gia đình quản lý, chưa áp dụng các biện pháp kỹ thuật chăm sóc, nuôi dưỡng, phục tráng và khai thác bền vững theo yêu cầu về quản lý rừng bền vững, rừng tre thường sinh trưởng kém, thân cây nhỏ và bị suy thoái.
Năm 2019, huyện Quan Hóa (Thanh Hóa) là địa phương đầu tiên trong cả nước đạt chứng chỉ FSC cho Tre, kế tiếp đến các huyện Quế Phong (Nghệ An) và huyện Quan Sơn (Thanh Hóa) liên tiếp đạt chứng chỉ này. Đầu năm 2023, Trà Vinh là vùng nuôi nghêu thứ ba trên thế giới đạt Chứng nhận ASC. Đây được nhận định là những bước tiến dài cho ngành nghêu và tre của Việt Nam
Thực trạng này đã khiến sản phẩm đạt năng suất không cao, chất lượng thấp, không đồng đều. Sau khi rừng tre được giao cho cộng đồng, hộ gia đình quản lý, người dân đã áp dụng và tác động các biện pháp kỹ thuật theo đúng quy trình bảo vệ, chăm sóc, nuôi dưỡng, phục tráng, khai thác bền vững và được cấp chứng chỉ quản lý rừng bền vững FSC nên rừng tre sinh trưởng tốt hơn, cho năng suất cao hơn, chất lượng đồng đều hơn và đem lại giá trị kinh tế, xã hội và môi trường cao hơn rất nhiều so với trước”.
Bà Vũ Thị Quỳnh Hoa, Giám đốc Quốc gia, Oxfam tại Việt Nam khẳng định: “Phát triển chuỗi giá trị toàn diện và nâng cao năng lực quản lý chuỗi không chỉ hướng tới tăng thu nhập của từng mắt xích trong chuỗi, mà quan trọng hơn là chuỗi giá trị được tổ chức công bằng, lợi ích và rủi ro được chia sẻ giữa các bên.
Từ đó, người sản xuất nhỏ vốn chịu nhiều thiệt thòi trước đây sẽ được hưởng lợi ích công bằng từ tăng trưởng. Đó là động lực để họ phát huy vai trò chủ thể của những thực hành sản xuất bền vững, bảo tồn nguồn lợi thiên nhiên và tạo ra lợi ích xã hội cho cộng đồng”.
Có thể bạn quan tâm
Vì sao 83 hồ sơ dự án ở Nghệ An bị “ách tắc”?
00:06, 24/03/2023
Nghệ An “bế tắc” với phương án xử lý nợ bảo hiểm “khủng” của một doanh nghiệp?
15:00, 22/03/2023
Nghệ An: Khắc phục sụt lún tại Quỳ Hợp, trách nhiệm không chỉ riêng doanh nghiệp
00:06, 16/03/2023
Nhiều mỏ cát ở Nghệ An “phá nát” quy định cho phép – Bài 2: Khó kiểm soát?
00:30, 15/03/2023
Nhiều mỏ cát ở Nghệ An “phá nát” quy định cho phép – Bài 1: Ngang nhiên khai thác vượt công suất
03:00, 14/03/2023