Tăng trưởng kinh tế: Tốc độ hay quy mô?

Báo cáo đánh giá bổ sung kết quả phát triển kinh tế - xã hội năm 2018, những tháng đầu năm 2019 trước Quốc hội ngày 20/5, Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hoà Bình thông tin rằng: “Năm 2018, Việt Nam có tốc độ tăng trưởng GDP đạt 7,08% cao nhất kể từ năm 2008, thuộc nhóm các nền kinh tế có tốc độ tăng trưởng cao nhất khu vực và thế giới”.

Quy mô nền kinh tế Việt Nam tăng trưởng qua các năm từ 2005-2018. Nguồn: Tổng cục Thống kê, ĐVT: tỷ USD. Đồ họa: Minh Đức

Tăng trưởng thế nào?

Tốc độ tăng trưởng từ đầu nhiệm kỳ luôn được Chính phủ nêu ra ở nhiều dịp và cho rằng: đó là điều đáng ghi nhận và… tự hào. Hẳn nhiên, trong một thế giới luôn biến động không ngừng, nhất là các biến động về chính trị - kinh tế, Việt Nam, một nền kinh tế đang phát triển, vẫn tiếp tục giữ được tốc độ tăng trưởng cao là một điều rất tốt.

Tuy nhiên, như TS Nguyễn Đình Cung, Viện trưởng Viện nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương từng nhận định rằng: “Muốn đuổi kịp thiên hạ, thì Việt Nam phải tăng trưởng ít nhất từ 9-10% liên tục trong nhiều năm”.

Vì sao lại như thế? Bởi đơn giản cho đến nay, quy mô của nền kinh tế cũng mới chỉ tăng lên xung quanh 250 tỷ USD. Mà với quy mô như vậy, thì rõ ràng kinh tế Việt Nam cần một tốc độ tăng trưởng rất cao để đưa quy mô nền kinh tế ấy tiệm cận với quy mô các nền kinh tế phát triển. Điều ấy hiển nhiên cũng đồng nghĩa rằng: tốc độ tăng trưởng kinh tế, nếu gắn với quy mô nền kinh tế, thì không có nhiều ý nghĩa nếu nó chỉ dừng lại ở mức 7,08%. Đòi hỏi phải có một tốc độ tăng trưởng kinh tế cao hơn trong bối cảnh chiến tranh thương mại, những bất ổn địa chính trị trên thế giới luôn tiềm ẩn cũng là một đòi hỏi quá cao. Chính phủ có thể điều hành vĩ mô bằng nhiều biện pháp, nhưng chắc chắn biện pháp nào cũng phải dựa trên nền tảng quy mô và nội lực thực sự của nền kinh tế. Bởi nếu không, những con số được đưa ra sẽ không phản ánh trung thực bản chất của sự vận động, phát triển và lại càng khó là bệ đỡ cho những chính sách vĩ mô.

Với quy mô nền kinh tế chỉ khoảng 250 tỷ USD, nền kinh tế Việt Nam so với các nước xung quanh như Hàn Quốc, Nhật Bản, xa hơn là Mỹ… sẽ rất nhỏ bé. TS Trần Đình Thiên từng ví von nền kinh tế Việt Nam còn nhỏ bé chưa thể so sánh với những nền kinh tế tầm lớn hơn. Nền kinh tế nhỏ thì tỷ lệ phần trăm tăng trưởng cao cũng không có ý nghĩa nhiều lắm. “Nôm na là “1.000 bước đi của con kiến cũng không bằng 2 bước phi của một chiến mã”. Tốc độ tăng trưởng của Việt Nam có thể 10% nhưng giá trị tuyệt đối vẫn không bằng được 2% của Singapore” - ông Thiên nhận định.

Có thể bạn quan tâm

• Thủ tướng: Động lực tăng trưởng chính là con người và công nghệ

  12:45, 15/05/2019

• Chuyển đổi số sẽ đem lại 1,1% tăng trưởng GDP mỗi năm cho Việt Nam

  10:02, 15/05/2019

• Tăng trưởng GDP Việt Nam sẽ tiếp tục khó khăn: Vì sao?

  02:04, 03/05/2019

• Vì sao WB dự báo tăng trưởng của Việt Nam năm 2019 thấp hơn 2 năm trước?

  14:34, 24/04/2019

• Tăng trưởng kinh tế Việt Nam có thể đạt tới 6,9%

  09:44, 17/04/2019

Chính sách phục vụ ai?

Sự thật là, nhiều năm nay, tăng trưởng của nền kinh tế Việt Nam phần lớn vẫn phụ thuộc vào khu vực đầu tư nước ngoài (FDI). Trong khi đó, nội lực thể hiện qua việc các công ty trong nước được thành lập tăng lên hàng năm do chính sách cải cách của Chính phủ, thì lại bị số lượng những công ty đóng cửa làm mờ đi một chút. Nhiều người vui mừng vì khu vực FDI vẫn tốt lên từng năm, nhưng cũng không ít người lo lắng khu vực kinh tế trong nước yếu đi hoặc không mạnh như dự kiến hay mong đợi.

Những diễn đàn kinh tế được tổ chức gần đây đều lưu ý đến thực tế này. Kể cả những diễn đàn kinh tế tư nhân được tổ chức gần đây cũng cho thấy: khu vực mà nhà nước đang có nhiều quyết sách thúc đẩy vẫn còn vướng nhiều khó khăn, rào cản từ chính thể chế kinh tế này. Bởi vậy, sẽ rất khó có thể hiện thực hóa những quan điểm, định hướng về “chủ đạo” cũng như “động lực quan trọng” của nền kinh tế như các văn kiện đại hội đã nhắc tới.

Mà như vậy thì điều ấy cũng có nghĩa là việc Chính phủ mong muốn thúc đẩy thành lập các tập đoàn kinh tế tư nhân mạnh còn cần nhiều nỗ lực, nhất là trong bối cảnh số lượng doanh nghiệp tư nhân có thể làm trụ cột cũng còn ít. Chính vì vậy, điều cần làm hiện nay có lẽ vẫn là cần minh định và triển khai cho được một chiến lược kinh tế phù hợp với thời đại. Ở đó, các doanh nghiệp có thể tận dụng được các cơ hội và lợi thế do hội nhập và cải cách thể chế mang lại. Điều thứ hai là cần phải tránh được tình trạng cải cách và hội nhập nhưng chỉ khu vực FDI là tận dụng được các lợi ích mang lại trong khi khu vực trong nước lại phải chịu nhiều thách thức và có nguy cơ rơi vào những rủi ro khi chính sách khó tiên lượng được.

Khi đó, cùng với việc thúc đẩy công khai, minh bạch, thì khu vực kinh tế không quan sát được mới thu hẹp lại. Và khi ấy, những con số vĩ mô mới có thể phản ánh trung thực những gì tầm “vi mô” thực sự đạt đến.