Tổng thống Putin đang toan tính gì ở châu Phi?

TRƯƠNG KHẮC TRÀ• 31/07/2023 04:30

Tổng thống Putin đã chìa ra "con bài" lương thực với châu Phi; đồng thời đề nghị châu lục này hợp tác mạnh mẽ hơn trong lĩnh vực thanh toán xuyên biên giới,...

17 nguyên thủ quốc gia dự Thượng đỉnh Nga - châu Phi

>>"Cuộc chiến" của Tổng thống Putin trong lòng nước Nga

Chính sách của Nga đối với châu Phi đã được định hình bởi sự kết hợp của các lợi ích chiến lược, kinh tế và địa chính trị có tính tiếp nối từ Liên Xô. Nếu như trước đây sự hiện diện của Nga ở châu Phi chỉ có ý nghĩa dự phòng để khỏi chậm chân so với Mỹ và Trung Quốc, thì hiện nay tình thế đã khác.

Chiến sự Nga- Ukraine đã buộc Nga phải xem lại cấu trúc quan hệ với châu Phi - châu lục 1,3 tỷ dân vốn không có quá nhiều tiếng nói trọng lượng tại các diễn đàn đa phương quốc tế.

Tại Hội nghị Thượng đỉnh Nga - châu Phi lần thứ 2 tại St.Petersburg, Tổng thống Putin kêu gọi mở rộng sự hiện diện của các quốc gia châu Phi trong Hội đồng bảo an Liên Hợp Quốc và các cơ quan khác thuộc thiết chế này. Ông chủ Điện Kremlin không quên nhắc lại “Nga luôn bày tỏ sự ủng hộ đối với nhân dân châu Phi trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc trước đây”.

Sau khi phát động cuộc chiến tranh ở Ukraine, nước Nga bị phương Tây cô lập trên mọi mặt trận, đặc biệt là “tiếng nói Nga” tại các tổ chức lớn bị kìm chế. Ngược lại, Tổng thống Ukraine được tạo mọi điều kiện để tham gia bày tỏ ý kiến. Các cuộc bỏ phiếu liên quan đến chiến sự Nga- Ukraine đều cho ra kết quả bất lợi cho Moscow.

Ngay tại châu lục của mình, Nga chỉ còn Belarus là đồng minh đúng nghĩa; khối các nước Trung Á, vốn có quan hệ lịch sử, chính trị và địa lý với Nga - giờ đây tìm cách rời xa tầm ảnh hưởng của Moscow.

Trung Quốc được xem là đối tác chiến lược của Nga, nhưng nước này lại có quá nhiều tính toán riêng, họ chọn đứng về phe an toàn nhất - ủng hộ hòa bình, giải quyết chiến sự Nga - Ukraine bằng biện pháp ngoại giao, tôn trọng luật pháp quốc tế. Châu Á cũng không có quốc gia nào ra mặt ủng hộ ông Putin! Chỉ còn “lục địa đen” đang “miễn nhiễm” với các toan tính chính trị trên bàn cờ quốc tế.

Tổng thống Putin phát biểu tại Thượng đỉnh Nga - châu Phi

Tổng thống Putin rốt ráo thắt chặt quan hệ với châu Phi

>>Vấn đề của Tổng thống Putin trong lòng nước Nga

Nga có thứ mà châu Phi luôn luôn cần, đó là lương thực! Năm ngoái, Nga đã xuất khẩu 11,5 triệu tấn ngũ cốc sang châu Phi và chỉ trong 6 tháng đầu năm nay, con số này đã đạt gần 10 triệu tấn, bất chấp các lệnh trừng phạt của phương Tây.

Theo Tổng thống Putin, trong vòng từ 3-4 tháng tới, Nga sẵn sàng cung cấp miễn phí khối lượng ngũ cốc từ 25.000 - 50.000 tấn cho Burkina Faso, Zimbabwe, Mali, Somalia, Cộng hòa Trung Phi và Eritrea.

Lương thực với phần lớn quốc gia châu Phi cũng có nghĩa là “an ninh quốc gia”. Đổi lại, Nga có thể tập hợp 54 quốc gia ở châu Phi là lực lượng bỏ phiếu đáng kể tại Liên Hợp Quốc. Hẳn nhiên, Tổng thống Nga mong muốn tăng cường sự hiện diện của châu Phi trên trường quốc tế.

Từ mối quan hệ lương thực, phân bón và năng lượng, Moscow mở ra con đường thương mại có thể né tránh lệnh trừng phạt của phương Tây bằng cách thanh toán các giao dịch bằng đồng ruble với Nam Phi - một cường quốc của châu lục.

Châu Phi còn có khả năng làm trung gian hòa giải căng thẳng Nga - Ukraine, là hoạt động chính trị thiết thực nhất giúp nâng tầm vai trò và vị thế châu lục này.