Trách nhiệm của tổ chức trung gian phát hành trái phiếu doanh nghiệp

>>Nghị định 08/2023: Động lực khơi thông thị trường trái phiếu doanh nghiệp

Đây là chia sẻ của Luật sư Tạ Anh Tuấn - Trưởng Văn phòng luật sư Bách Gia Luật và Liên danh với Diễn đàn Doanh nghiệp.

- Thời gian qua, chất lượng TPDN trên thị trường chưa cao, thiếu thông tin, thiếu tài sản đảm bảo, liên quan đến việc định giá, đánh giá… gây ra nhiều rủi ro đối với nhà đầu tư, theo Luật sư, nguyên nhân dẫn đến hiện trạng này do đâu?

Thực tế cho thấy, nguyên nhân của hiện trạng đã nêu một phần xuất phát từ việc chưa thực sự phát huy hết vai trò, trách nhiệm của các tổ chức trung gia cung cấp dịch vụ phát hành TPDN.

Theo thông lệ quốc tế, các tổ chức trung gian, cung cấp dịch vụ phát hành TPDN bao gồm: Tổ chức tư vấn phát hành/tư vấn hồ sơ chào bán và phân phối trái phiếu; Đại lý đăng ký lưu ký, quản lý chuyển nhượng và thanh toán trái phiếu; Tổ chức đại diện người sở hữu trái phiếu; Đại lý/ tổ chức nhận và quản lý tài sản bảo đảm;… phải cung cấp thông tin về giá trái phiếu trên thị trường để các nhà đầu tư tham khảo trước khi quyết định đầu tư…

Tuy nhiên, tại Việt Nam, về cơ bản pháp luật mới chỉ có quy định về tổ chức, hoạt động và trách nhiệm của một số tổ chức trung gian cung cấp dịch phát hành trái phiếu như: các tổ chức có trách nhiệm xác định tư cách nhà đầu tư; tổ chức đấu thầu, bảo lãnh và đại lý phát hành TPDN; tổ chức tư vấn về hồ sơ chào bán trái phiếu; đại diện người sở hữu trái phiếu… (theo quy định tại Nghị định số 65/2022/NĐ-CP).

Trong khi đó, một số tổ chức khác như tổ chức xếp hạng tín nhiệm; tổ chức định giá trái phiếu; tổ chức tư vấn pháp lý độc lập… cũng đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc hạn chế rủi ro, tăng cường tính minh bạch của thị trường TPDN, nhưng vẫn chưa có quy định cụ thể về trách nhiệm của các tổ chức này.

Vẫn thiếu những quy định cụ thể về cơ chế kiểm tra, giám sát đối với các đơn vị cung cấp dịch vụ phát hành TPDN. Ảnh: CF

- Luật sư có thể chia sẻ cụ thể hơn về vấn đề này?

Ngay từ Nghị định 90/2011/NĐ-CP, pháp luật đã có một số quy định về tổ chức, hoạt động đối với tổ chức đấu thầu, bảo lãnh và đại lý phát hành trái phiếu. Và đến Nghị định 65/2022/NĐ-CP đã bổ sung nhiều quy định cụ thể hơn về trách nhiệm của các tổ chức này như: Phải cung cấp đầy đủ, chính xác các thông tin cho nhà đầu tư; không cung cấp thông tin sai sự thật, không cung cấp thông tin dễ gây hiểu lầm về trái phiếu cho nhà đầu tư; không được chào mời, hỗ trợ nhà đầu tư không thuộc đối tượng nhà đầu tư mua TPDN phát hành riêng lẻ…

Tuy nhiên, trong đó vẫn thiếu những quy định cụ thể về cơ chế kiểm tra, giám sát đối với các đơn vị này, đảm bảo họ thực hiện đầy đủ trách nhiệm của mình và tuân thủ nghiêm quy định pháp luật…

Điều này dẫn đến hệ quả là không ít đơn vị trung gian cung cấp dịch vụ phát hành TPDN vì lợi nhuận cố tình làm sai, vi phạm mà hàng loạt các đơn vị bị xử phạt trong thời gian qua là một minh chứng rõ nét.

Điển hình như việc Công ty CP chứng khoán Tân Việt bị xử phạt 745 triệu đồng vì các sai phạm do không đảm bảo các thông tin trong hồ sơ chào bán hoặc phát hành trái phiếu riêng lẻ chính xác và có đầy đủ các nội dung theo quy định phải có trong hồ sơ. Cùng với đó, chưa thực hiện đầy đủ trách nhiệm của tổ chức tư vấn trong rà soát việc đáp ứng đầy đủ quy định về hồ sơ chào bán trái phiếu của một số tổ chức phát hành,…

Hay như Công ty cổ phần chứng khoán Kỹ thương (TCBS) bị phạt 405 triệu đồng do vi phạm nhiều vấn đề, bao gồm: không đảm bảo các thông tin trong hồ sơ chào bán hoặc phát hành trái phiếu riêng lẻ chính xác, thực hiện đăng ký, lưu ký trái phiếu chào bán, phát hành riêng lẻ không đúng thời hạn,…

- Vậy, để hoàn thiện khung pháp lý, nâng cao vai trò trách nhiệm của các tổ chức cung cấp dịch vụ trên thị trường TPDN, Luật sư có kiến giải gì?

Để nâng cao vai trò, trách nhiệm của các tổ chức cung cấp dịch vụ trên thị trường TPDN, các cơ quan quản lý Nhà nước cần nghiên cứu sửa đổi bổ sung các quy định pháp luật liên quan đến chế tài xử phạt đối với hành vi vi phạm theo hướng tăng nặng chế tài hành chính, cần quy định cụ thể về cơ chế thanh tra, kiểm tra, giám sát đảm bảo các tổ chức trung gian, bổ sung chế tài hình sự để có cơ sở áp dụng các biện pháp mạnh tay, xử lý hình sự đối với các tổ chức trung gian cung cấp dịch vụ phát hành TPDN cố tình vi phạm để đủ sức răn đe.

Đồng thời, đẩy mạnh thanh tra, kiểm tra, giám sát và đánh giá chất lượng định kỳ đảm bảo các tổ chức này thực hiện đầy đủ trách nhiệm của mình và tuân thủ nghiêm quy định pháp luật; tăng cường xử lý nghiêm các vi phạm để bảo vệ lợi ích nhà đầu tư, phát triển thị trường TPDN một cách bền vững.

- Xin cảm ơn Luật sư!