Trình Quốc hội sửa đổi Luật Quy hoạch

Thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, trình bày Tờ trình tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Tài chính - Nguyễn Văn Thắng cho biết, Luật Quy hoạch 2017 đã tạo hành lang pháp lý thống nhất cho việc triển khai hoạt động quy hoạch trên phạm vi cả nước. Tuy nhiên, quá trình triển khai thực hiện Luật Quy hoạch và các luật chuyên ngành có quy định liên quan đến quy hoạch cho thấy còn tồn tại một số khó khăn, vướng mắc.

Cụ thể, Luật Quy hoạch không quy định việc lập, thẩm định, phê duyệt, công bố và điều chỉnh các quy hoạch có tính chất kỹ thuật, chuyên ngành nên chưa có cơ sở pháp lý để xác định mối quan hệ, cơ chế xử lý mâu thuẫn giữa các quy hoạch. Một số quy hoạch có nội dung trùng lặp hoặc có thể thay thế quản lý bằng chiến lược, đề án, quy chuẩn, điều kiện đầu tư, kinh doanh; một số quy hoạch không thể triển khai thực hiện do liên quan đến điều ước quốc tế.

Chưa có quy định thống nhất về việc lập đồng thời các quy hoạch; chưa có quy định về thứ tự phê duyệt quy hoạch để bảo đảm tính đồng bộ của hệ thống quy hoạch. Trình tự, thủ tục trong hoạt động quy hoạch gồm nhiều bước, làm chậm tiến độ phê duyệt quy hoạch. Phân cấp, phân quyền còn thiếu linh hoạt, chưa phù hợp với chủ trương mới của Đảng về tăng cường phân cấp, phân quyền…

Theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng, quan điểm xây dựng Luật (sửa đổi) bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp, thể chế hóa đúng đắn chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước về phát triển đất nước trong thời kỳ mới; bảo đảm phù hợp với mô hình tổ chức chính quyền địa phương 02 cấp.

Chỉ quy định những vấn đề khung, có tính nguyên tắc thuộc thẩm quyền của Quốc hội tại Luật; những vấn đề thực tiễn thường xuyên biến động thì giao Chính phủ, Bộ, ngành, địa phương quy định.

Dự thảo Luật Quy hoạch (sửa đổi) bao gồm 06 Chương với 57 Điều và 01 Phụ lục, với nội dung chủ yếu: Hoàn thiện quy định về hệ thống quy hoạch, mối quan hệ giữa các loại quy hoạch và xử lý mâu thuẫn giữa các quy hoạch; tăng cường phân cấp, phân quyền trong hoạt động quy hoạch; đơn giản hóa quy trình, thủ tục trong hoạt động quy hoạch; Hoàn thiện quy định về nội dung quy hoạch; tháo gỡ khó khăn, vướng mắc liên quan đến đánh giá sự phù hợp của dự án đầu tư với quy hoạch.

Báo cáo thẩm tra Dự án Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội - Phan Văn Mãi cho biết, Ủy ban tán thành với sự cần thiết, cơ sở chính trị, cơ sở pháp lý và cơ sở thực tiễn trình Quốc hội xem xét, thông qua Dự thảo Luật Quy hoạch (sửa đổi) theo trình tự, thủ tục rút gọn, với những quan điểm và mục đích như đã nêu tại Tờ trình số 1023/TTr-CP.

Theo Chủ nhiệm Phan Văn Mãi, việc khắc phục “điểm nghẽn” về thể chế, pháp luật về quy hoạch không thể giải quyết hết chỉ bằng việc sửa đổi Luật Quy hoạch mà còn cần rà soát, sửa đổi đồng bộ các quy định của pháp luật khác về các quy hoạch trong hệ thống quy hoạch, quy định của pháp luật về đầu tư chung và đầu tư trong lĩnh vực cụ thể, đặc biệt là các Dự án Luật, Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội có liên quan đồng thời trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 10; nâng cao hiệu quả công tác tổ chức thi hành.

“Tại Báo cáo số 1025/BC-CP, Chính phủ đã báo cáo sẽ chỉ đạo các Bộ, ngành và các cơ quan có liên quan khẩn trương rà soát các văn bản quy phạm pháp luật có quy định liên quan theo những nguyên tắc nêu trên. Đồng thời, Dự thảo Luật bổ sung khoản 7 Điều 56 giao Chính phủ rà soát, trình Quốc hội sửa đổi, bổ sung, thay thế các luật, nghị quyết của Quốc hội có quy định liên quan đến quy hoạch, bảo đảm phù hợp với Luật này và có hiệu lực thi hành chậm nhất vào ngày 28/2/2027.

Chính phủ được ban hành nghị quyết của Chính phủ trong thời gian luật, nghị quyết của Quốc hội chưa được sửa đổi, bổ sung, thay thế theo quy định tại Nghị quyết số 206/2025/QH15 ngày 24/6/2025 của Quốc hội về cơ chế đặc biệt xử lý khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật để giải quyết các khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật có liên quan đến quy hoạch.

Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội bám sát các nguyên tắc đã được Ủy ban Thường vụ Quốc hội kết luận khi thực hiện thẩm tra các Dự án Luật do Chính phủ trình có liên quan đến quy hoạch và giám sát việc ban hành văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành, triển khai thực hiện chính sách, pháp luật”, Chủ nhiệm Phan Văn Mãi chia sẻ.

Cùng với vấn đề đã nêu, tại Báo cáo thẩm tra, Ủy ban Kinh tế và Tài chính cũng đề nghị Cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện một số nội dung cụ thể về phạm vi điều chỉnh của Luật (Điều 1); khái niệm quy hoạch (khoản 1 Điều 3); về hệ thống quy hoạch và mối quan hệ giữa các quy hoạch (Điều 5) và xử lý mâu thuẫn giữa các quy hoạch (Điều 6); về đánh giá sự phù hợp của dự án với quy hoạch (Điều 48); về phân cấp thẩm quyền quyết định hoặc phê duyệt quy hoạch (Điều 35).