Truy xuất “dấu chân carbon” tạo chỗ đứng cho tôm sinh thái

HẠNH LÊ• 28/10/2023 03:00

Khu vực đồng bằng sông Cửu Long có nhiều tiềm năng để tái cấu trúc các chuỗi sản xuất cung ứng tôm tự nhiên với giá trị cao.

>>>Nam A Bank hợp tác với Nam Miền Trung Group phát triển chuỗi giá trị ngành Tôm Việt

Đây là nhận định được ông Patrick Haveman - Phó Đại diện Chương trình phát triển Liên Hợp quốc (UNDP) tại Việt Nam chia sẻ khi đề cập đến những giải pháp phát triển mô hình nuôi tôm bền vững, hướng tới sản xuất sạch và thân thiện với môi trường.

Theo ông Patrick Haveman, ở các tỉnh: Bạc Liêu, Cà Mau, Trà Vinh, Sóc Trăng, Kiên Giang và Bến Tre hiện có nhiều các cơ sở kinh doanh, hợp tác xã quy mô nhỏ và vừa có vùng nuôi tôm dựa vào tự nhiên. Nhiều nơi đã có các dòng sản phẩm tôm rừng, tôm lúa, tôm sạch nhưng chưa được tập trung quản lý và chứng nhận đúng với giá trị chất lượng tương xứng.

Mô hình nuôi tôm trong nhà ứng dụng công nghệ cao tại tỉnh Bạc Liêu

Đại diện UNDP cho rằng, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cần có cơ chế khuyến khích các cơ sở, trang trại nhỏ và vừa này tăng cường liên kết hợp tác để tạo ra dòng sản phẩm tôm hữu cơ, tôm sinh thái có thương hiệu đặc thù của vùng đồng bằng sông Cửu Long. Cùng với đó, chính quyền địa phương cần tạo điều kiện hỗ trợ các cơ sở sản xuất này có truy xuất nguồn gốc và "dấu chân carbon" cho các dòng tôm sinh thái này, góp phần mở rộng và ổn định nguồn cung ứng tôm chất lượng cao, đáp ứng cho các chuỗi cung ứng tiêu dùng cao cấp trong nước hoặc xuất khẩu đi các thị trường quốc tế.

Giảm “dấu chân carbon” cho ngành tôm, trong đó có dòng tôm sinh thái là giải pháp nâng cao giá trị xuất khẩu, hướng đến phát triển bền vững và có trách nhiệm. Đặc biệt, khi Việt Nam đã tham gia vào các cam kết quốc tế về biến đổi khí hậu như Cam kết phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050; Giảm phát thải khí mê-tan 30% so với năm 2020; Tuyên bố Glasgrow về rừng và sử dụng đất nhằm ngăn chặn và đẩy lùi tình trạng mất rừng vào năm 2030… tạo chuyển biến lớn trong tiếp cận phát triển sản xuất nông nghiệp theo hướng minh bạch, trách nhiệm và bền vững hơn.

Ông Nguyễn Đỗ Anh Tuấn - Vụ trưởng Vụ hợp tác quốc tế (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) nhấn mạnh: Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đang thực hiện các thủ tục tham gia “Tuyên bố Emirates về Nông nghiệp bền vững, hệ thống lương thực thực phẩm có khả năng chống chịu và hành động vì khí hậu”, dự kiến sẽ thông qua tại hội nghị COP28 vào tháng 12/2023. Việc chuyển đổi hệ thống lương thực của Việt Nam, trong đó có ngành tôm theo hướng xanh, carbon thấp, bền vững và thích ứng biến đổi khí hậu, tích hợp đa giá trị với hệ thống quản trị hiện đại, minh bạch gắn với chuyển đổi số và liên kết chặt chẽ trong các chuỗi giá trị là một tất yếu. Đây là giải pháp góp phần vào thực hiện các chiến lược, kế hoạch hành động quốc gia và các cam kết quốc tế của ngành nông nghiệp và phát triển nông thôn.

Theo kế hoạch hành động quốc gia phát triển ngành tôm Việt Nam, đến năm 2025, tổng diện tích nuôi tôm nước lợ đạt 750.000ha; tổng sản lượng tôm nuôi đạt trên 1 triệu tấn; tổng giá trị kim ngạch xuất khẩu các sản phẩm tôm đạt 10 tỉ USD. Đến hết năm 2022, diện tích nuôi tôm nước lợ đạt 737.000ha nhưng sản lượng mới đạt 745.000 tấn và kim ngạch xuất khẩu chỉ đạt 4,3 tỉ USD.

Giảm dấu chân carbon

Gia tăng giá trị cho xuất khẩu tôm từ mô hình nuôi tôm bền vững, hướng tới sản xuất sạch và thân thiện với môi trường

Ngành tôm hiện đang gặp nhiều hạn chế như hạ tầng thủy lợi phục vụ cho nuôi trồng thủy sản còn thiếu, chủ yếu vẫn dùng chung với hệ thống thủy lợi phục vụ nông nghiệp nên khó đảm bảo môi trường nước sạch cho tôm. Những tồn tại trên đã ảnh hưởng đến giá trị ngành tôm bao gồm giá cả nguyên vật liệu, biến đổi khí hậu và sự cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Đại diện Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Bạc Liêu cho biết: đẩy mạnh cấp mã số vùng nuôi và ứng dụng công nghệ số trong quản lý, sản xuất, truy xuất nguồn gốc sản phẩm tôm, cải thiện tôm giống và ứng dụng các sáng kiến, tiến bộ khoa học là một trong những giải pháp quan trọng để nâng cao chuỗi giá trị ngành tôm nói chung trên thị trường thế giới. Ngoài ra, các chính sách về nuôi trồng thủy sản nói chung cần hướng tới giảm phát thải khí nhà kính và phát triển năng lượng tái tạo.

Ông Nguyễn Nhứt - Trưởng phòng Sinh học thực nghiệm, Viện Nghiên cứu nuôi trồng Thủy sản 2 cũng đồng quan điểm cho rằng, ứng dụng khoa học công nghệ giảm phát thải trong nuôi trồng, chế biến tôm và thúc đẩy chuỗi giá trị tôm-lúa theo hướng chứng nhận quốc tế, hữu cơ. Các phương pháp nuôi trồng bền vững không chỉ giúp tăng cường hiệu quả kinh tế mà còn giữ gìn môi trường sống cho các loài sinh vật khác trong hệ sinh thái nước.