UBCKNN: Nâng hạng khởi đầu cho yêu cầu phát triển cao, minh bạch hơn

Phát biểu tại Diễn đàn Thường niên lần thứ 8 (AF8) với chủ đề "Hội đồng Quản trị Bứt phá: Vươn tầm Khu vực, Định vị Niềm tin và Danh tiếng trên Thị trường Vốn", bà Vũ Thị Chân Phương, Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) cho biết, năm 2025 đánh dấu 25 năm hình thành và phát triển của thị trường chứng khoán Việt Nam, một hành trình không dài so với nhiều thị trường trong khu vực nhưng giàu dấu ấn và đầy nỗ lực. Từ những ngày đầu với quy mô hết sức khiêm tốn, thị trường đã từng bước hoàn thiện, mở rộng và khẳng định vai trò là kênh huy động vốn trung và dài hạn quan trọng cho nền kinh tế. Mỗi chính sách cải cách, mỗi bước tiến về công nghệ và mỗi nỗ lực nâng chuẩn quản trị công ty trong suốt thời gian qua đã góp phần tạo nên sự thay đổi mạnh mẽ của thị trường.

Đặc biệt, ngày 8 tháng 10 năm 2025 sẽ được ghi nhớ như một dấu mốc lịch sử khi FTSE Russell chính thức nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi thứ cấp. Đây là thành quả của cả một quá trình dài cải cách, cải thiện hạ tầng giao dịch, nâng cao chất lượng công bố thông tin và quản trị công ty. Đây cũng là sự ghi nhận cho những nỗ lực bền bỉ của Chính phủ, Bộ Tài chính, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, các Sở Giao dịch, VSDC, các tổ chức trung gian và cộng đồng doanh nghiệp. "Tuy nhiên, nâng hạng không phải là đích đến mà là khởi đầu cho một giai đoạn phát triển cao hơn với yêu cầu ngày càng lớn về minh bạch, hiệu quả và khả năng bảo vệ nhà đầu tư", bà Vũ Thị Chân Phương nhấn mạnh.

Trong bối cảnh thị trường bước vào nhóm mới nổi, quản trị công ty đóng vai trò then chốt. Kinh nghiệm quốc tế cho thấy những thị trường có chuẩn mực quản trị tốt luôn là điểm đến ưu tiên của dòng vốn dài hạn, đặc biệt là các quỹ hưu trí và các định chế tài chính lớn. Ở Việt Nam, kết quả Thẻ điểm Quản trị Công ty ASEAN cho thấy chúng ta đã có bước tiến quan trọng nhưng vẫn còn khoảng cách đáng kể so với nhóm dẫn đầu. Khoảng cách này đặt ra yêu cầu cấp thiết rằng doanh nghiệp Việt Nam cần tiếp tục nâng chuẩn quản trị để đáp ứng kỳ vọng ngày càng cao của thị trường và nhà đầu tư quốc tế.

Khẳng định chủ đề của Diễn đàn năm nay – “Hội đồng quản trị bứt phá: Vươn tầm khu vực, định vị niềm tin và danh tiếng trên thị trường vốn” – mang tính thời sự và có ý nghĩa thực tiễn sâu sắc, theo Lãnh đạo UBCKNN, Hội đồng quản trị là trung tâm của mọi hoạt động quản trị; một hội đồng chuyên nghiệp, giàu kinh nghiệm, có tầm nhìn và đủ độc lập sẽ quyết định hướng đi dài hạn của doanh nghiệp. "Tôi cũng đánh giá cao sáng kiến “ACGS – Khát vọng vươn tầm khu vực”, nơi 20 doanh nghiệp tiên phong cam kết nâng chuẩn quản trị theo thông lệ ASEAN. Đây là bước đi thiết thực giúp định hình mặt bằng quản trị mới cho doanh nghiệp Việt Nam", bà nói.

Lãnh đạo UBCKNN cũng cho biết, trong thời gian tới, nhằm củng cố vị thế thị trường mới nổi và hướng tới mục tiêu phát triển bền vững, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước sẽ tập trung vào các định hướng lớn: hoàn thiện khung pháp lý về quản trị công ty theo chuẩn OECD và thông lệ quốc tế; nâng yêu cầu công bố thông tin, đặc biệt trong lĩnh vực quản trị rủi ro và ESG; chuẩn hóa báo cáo quản trị của doanh nghiệp niêm yết; tăng cường đào tạo cho hội đồng quản trị và ban điều hành; và mở rộng hợp tác quốc tế với các tổ chức uy tín. Mục tiêu là hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi từ mô hình “tuân thủ” sang “thực hành quản trị hiệu quả, minh bạch và bền vững”, qua đó nâng cao năng lực cạnh tranh và thu hút dòng vốn chất lượng cao.

Sự phát triển của thị trường vốn Việt Nam trong giai đoạn mới phụ thuộc rất lớn vào cộng đồng doanh nghiệp, những người trực tiếp kiến tạo chất lượng thị trường. Lãnh đạo UBCKNNmong muốn mỗi doanh nghiệp sẽ coi quản trị công ty không chỉ là yêu cầu bắt buộc mà còn là một chiến lược phát triển dài hạn; coi minh bạch thông tin là cam kết với nhà đầu tư; và coi quản trị rủi ro là nền tảng của sự bền vững. Nếu cùng chia sẻ tầm nhìn ấy, doanh nghiệp Việt Nam sẽ không chỉ bứt phá trong khu vực mà còn có thể vươn ra thị trường quốc tế.

Bà Vũ Thị Chân Phương khẳng định: Thị trường chứng khoán Việt Nam đã bước vào giai đoạn mới, giai đoạn của niềm tin, bản lĩnh và cơ hội lớn. Con đường phía trước chắc chắn còn nhiều thách thức, nhưng với sự đồng hành của cơ quan quản lý, sự quyết tâm của doanh nghiệp và sự ủng hộ của nhà đầu tư, chúng ta hoàn toàn có thể tin tưởng vào một thị trường vốn hiện đại, minh bạch và vững mạnh.

Chia sẻ tại Diễn đàn, bà Nguyễn Hồng Giang, chuyên gia cao cấp của Cục Kinh tế Liên bang Thụy Sĩ (SECO) cho biết, Việt Nam giữ vị trí trọng tâm trong chiến lược hợp tác kinh tế của Thụy Sĩ, và chúng tôi tự hào được là một phần trong tầm nhìn đầy tham vọng của đất nước nhằm trở thành một nền kinh tế kiên cường, thu nhập cao vào năm 2045. Để hỗ trợ sự chuyển đổi này, Chương trình Hợp tác Thụy Sĩ 2025-2028 sẽ tập trung vào việc thúc đẩy thương mại bền vững, đẩy mạnh đổi mới sáng tạo, phát triển công nghiệp thông minh với khí hậu, và tăng cường cả tài chính công và tư.

Một trong những trụ cột quan trọng của tầm nhìn này là sức mạnh của các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) tại Việt Nam, vốn là xương sống của nền kinh tế quốc gia. Hơn nửa triệu doanh nghiệp SME đóng vai trò thiết yếu trong việc tạo việc làm, đổi mới sáng tạo và phát triển địa phương. Để hỗ trợ các doanh nghiệp SME, Thụy Sĩ cam kết tạo ra một hệ sinh thái kinh doanh cạnh tranh và bền vững. Chúng tôi thực hiện điều này bằng cách cải thiện quản trị công ty, tăng cường trách nhiệm môi trường và xã hội, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và giúp các doanh nghiệp SME hội nhập vào chuỗi cung ứng toàn cầu. Nguồn vốn sẽ được khơi thông cho các doanh nghiệp SME tuân thủ các tiêu chuẩn quản trị công ty và họ cũng sẽ được hưởng lợi từ năng suất được cải thiện.

"Khi thị trường toàn cầu ngày càng trở nên kết nối và cạnh tranh, quản trị công ty hiệu quả chưa bao giờ quan trọng hơn thế đối với tăng trưởng kinh doanh bền vững. Các nhà đầu tư hiện nay nhận ra rằng hiệu quả tài chính vững mạnh không chỉ là kết quả của sản phẩm hay dịch vụ tốt; nó gắn liền trực tiếp với các thực hành quản trị chặt chẽ, đề cao trách nhiệm giải trình, tính minh bạch và sự bền vững. Những nguyên tắc này không chỉ củng cố danh tiếng doanh nghiệp mà còn nâng cao sự công nhận của thị trường và cuối cùng là giá trị doanh nghiệp", bà Giang nói và cho biết Thụy Sĩ, thông qua SECO và IFC, đã ra mắt Sáng kiến Quản trị Công ty Việt Nam (VCGI) với mục tiêu củng cố thị trường vốn Việt Nam, đặc biệt trong lĩnh vực Môi trường, Xã hội và Quản trị (ESG). Kể từ khi thành lập, VIOD đã mở rộng sáng kiến này một cách đáng kể. Theo bà Giang, việc FTSE Russell nâng hạng thị trường vốn Việt Nam gần đây từ cận biên lên mới nổi là minh chứng cho những nỗ lực này và sự tiến bộ vượt bậc đạt được trong việc nâng cao quản trị công ty tại Việt Nam.

Nhận định các doanh nghiệp SME là động lực của tăng trưởng bền vững và khả năng phục hồi kinh tế, bà Giang cũng cho hay sự hỗ trợ từ Thụy Sĩ tập trung vào việc củng cố nền tảng phát triển thị trường bằng cách nâng cao năng lực quản trị công ty, cải thiện khung pháp lý và phát triển cơ sở hạ tầng thị trường. Ngoài hỗ trợ tài chính và chuyên môn kỹ thuật, Thụy Sĩ nhấn mạnh các giá trị cốt lõi như minh bạch, quản trị tốt và trách nhiệm giải trình - những giá trị tạo nên nền tảng cho sự tăng trưởng lâu dài và một môi trường kinh doanh được tôn trọng trên toàn cầu.

"Chúng tôi vẫn cam kết giải quyết các thách thức dài hạn như quản trị công ty, vì chúng tôi tin rằng đó là yếu tố then chốt để đảm bảo thành công kinh tế bền vững. Một văn hóa quản trị mạnh mẽ là chìa khóa để khai mở toàn bộ tiềm năng của Việt Nam như một nền kinh tế kiên cường, hấp dẫn và đáng tin cậy", theo đại diện Cục Kinh tế Liên bang Thụy Sĩ (SECO).

AF8 là diễn đàn thường niên vừa chính thức khai mạc sáng ngày 5/12 tại TPHCM. Đây là sự kiện chuyên môn uy tín hàng đầu tại Việt Nam về quản trị công ty gắn với phát triển bền vững và ESG do VIOD tổ chức với sự hỗ trợ của Tổ chức Tài chính Quốc tế (IFC), Cục Kinh tế Liên bang Thụy Sĩ (SECO) và sự đồng hành của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước. Sở Giao dịch Chứng khoán Việt Nam (VNX), Sở Giao dịch Chứng khoán TP. Hồ Chí Minh (HOSE) và Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) hỗ trợ chuyên môn.