Gửi bình luận
Thị trường vốn cần làm gì để phát triển mạnh mẽ và bắt đầu từ đâu? Chuyên gia khẳng định phải bắt đầu từ các doanh nghiệp niêm yết, cụ thể là từ Hội đồng quản trị với một "tư duy bứt phá".
Với nền tảng 25 năm phát triển, thị trường chứng khoán Việt Nam đang trên đà hoàn chỉnh để vận hành theo cấp độ thị trường mới nổi. Câu chuyện thu hút vốn ngoại trở nên rất quan trọng. Có nhiều dự báo về con số 10-20 tỷ USD có thể đổ vào thị trường đến năm 2030 nếu chúng ta vận hành đúng và đủ sức hấp dẫn.
Việc nâng hạng thị trường là cơ hội lớn để thu hút nguồn vốn mới, tốt hơn và bền vững hơn vào năm 2026.
Bà Trần Anh Đào, Phó Tổng giám đốc phụ trách Ban điều hành HOSE phát biểu tại buổi gặp gỡ báo chí chia sẻ về Diễn đàn Thường niên lần thứ 8 (AF 8) sắp diễn ra tới đây. Bà nhấn mạnh rằng năm 2025 là cột mốc đặc biệt, là thời điểm hội tụ nhiều điều kiện thuận lợi như hạ tầng công nghệ được nâng cấp, khung pháp lý hoàn thiện hơn, cơ hội được FTSE Russell nâng hạng sau một phần tư thế kỷ vận hành thị trường chứng khoán.
Đi cùng với đó là kỳ vọng về dòng vốn ngoại dài hạn, quy mô hàng tỷ USD đang hướng về Việt Nam. Tuy nhiên, để dòng vốn này thực sự chảy vào và ở lại, doanh nghiệp không thể chỉ dựa vào vốn hóa hay thanh khoản.
Theo Phó Tổng Giám đốc HoSE, nhà đầu tư nước ngoài đặc biệt quan tâm đến cách doanh nghiệp đối xử với cổ đông, cách Hội đồng quản trị vận hành, chất lượng công bố thông tin cũng như cách doanh nghiệp quản trị rủi ro môi trường - xã hội - quản trị (ESG). Những yếu tố phi tài chính này mới chính là phần tạo nên năng lực cạnh tranh dài hạn và gia tăng giá trị doanh nghiệp.
Bà Trần Anh Đào cho rằng, các cải cách pháp lý như Nghị định 155 hay việc tháo gỡ cơ chế pre-funding cho nhà đầu tư nước ngoài là bước tiến quan trọng, nhưng khung pháp lý dù tốt đến đâu, nếu doanh nghiệp không nâng cấp quản trị, lợi thế vẫn rất dễ bị bỏ lỡ.
"HOSE vì thế xem việc đồng hành cùng VIOD trong hành trình lan tỏa tinh thần quản trị theo chuẩn mực quốc tế là nhiệm vụ trọng tâm, bắt đầu từ thay đổi nhận thức và cách làm của doanh nghiệp Việt", bà Đào nhấn mạnh.
Chia sẻ về Diễn đàn AF8 năm nay, bà Hà Thu Thanh, Chủ tịch Viện Thành viên Hội đồng Quản trị (VIOD) cho biết Diễn đàn sẽ đặt vấn đề: Thị trường vốn cần làm gì và bắt đầu từ đâu? "Chúng tôi khẳng định trước hết phải bắt đầu từ các doanh nghiệp niêm yết, cụ thể là từ Hội đồng quản trị (HĐQT) với một "tư duy bứt phá" - chuyển từ tuân thủ đơn thuần sang tuân thủ chủ động: làm đúng, làm đủ và làm hiệu quả để tạo niềm tin cho nhà đầu tư. HĐQT phải dẫn dắt chiến lược phát triển, trong đó ESG và quản trị công ty là yếu tố xuyên suốt.
Thứ hai, chúng ta thường đánh giá công ty qua chỉ số tài chính, nhưng AF8 lần này gọi tên hai giá trị phi tài chính tác động đến giá trị doanh nghiệp: Niềm tin và Danh tiếng. Năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp đến từ sức mạnh cứng (thị trường, tài chính) và sức mạnh mềm (nguồn vốn con người - Human Capital).
Về định nghĩa quản trị công ty hiện đại, theo bà Thanh, đây là hệ thống và phương pháp giúp doanh nghiệp được định hướng theo chiến lược và kiểm soát hoạt động một cách hiệu quả, bền vững, tuân thủ. Quản trị công ty là một hệ điều hành xuyên suốt từ HĐQT xuống Ban điều hành và các cấp tác nghiệp.
Hệ thống này quan trọng vì nó cho phép đo lường rủi ro (tài chính, danh tiếng, con người). Đặc biệt khi gắn với ESG, quản trị công ty là thước đo "ngưỡng chịu đựng" của doanh nghiệp để đảm bảo không đứt gãy, hoặc phục hồi sớm nhất khi có rủi ro.
Đối với thị trường chứng khoán Việt Nam, sau 25 năm, số lượng doanh nghiệp của chúng ta nhiều so với ASEAN nhưng quy mô còn nhỏ. Tính đến cuối năm 2024, TTCK Việt Nam có 1.585 mã cổ phiếu với tổng vốn hóa khoảng hơn 7 triệu tỷ đồng. Tỷ lệ vốn hóa trên GDP đạt khoảng 43%. Điều này cho thấy thị trường còn khả năng phát triển mạnh hơn nữa, bà Thanh nói.
Trong bối cảnh nâng hạng năm 2026, theo Chủ tịch VIOD, nhà đầu tư quan tâm đến 5 yếu tố quản trị: Đảm bảo đối xử công bằng với cổ đông; Nâng cao năng lực và hiệu quả HĐQT; Phát triển bền vững (theo nguyên tắc số 6 của OECD); Công bố thông tin; và Hiệu quả đầu tư.
Ở góc độ đại diện tổ chức đầu tư, bà Nguyễn Hoài Thu - Phó Tổng Giám đốc VinaCapital chia sẻ, các điểm mà các công ty niêm yết cần tiếp tục cải thiện, phần lớn nằm trong lĩnh vực quản trị.
Trước hết quyền đối xử công bằng với cổ đông. Điểm này đặc biệt quan trọng đối với các nhà đầu tư nước ngoài và nhà đầu tư tổ chức. "Bởi khi tham gia vào các công ty, chúng tôi thường chỉ đóng vai trò là cổ đông thiểu số".
Tại Việt Nam, các công ty tư nhân thường rất năng động và hiệu quả. Tuy nhiên, tồn tại một văn hóa lâu đời là các chủ doanh nghiệp (business owners) đồng thời là người quản lý trực tiếp. Điều này dẫn đến sự thiếu tách bạch giữa quyền sở hữu và vai trò quản trị/điều hành.
Ngoài ra, tại các thị trường phát triển hơn, vấn đề minh bạch và quản trị công ty luôn được nhà đầu tư quan tâm hàng đầu. Hai công ty có thể tương đồng về mọi mặt, nhưng công ty có quản trị tốt hơn sẽ có chi phí vốn (cost of funding) thấp hơn rất nhiều. Cụ thể, nhà đầu tư cổ phiếu sẵn sàng chấp nhận trả mức giá cao hơn (premium) thông qua chỉ số P/E hoặc P/B cho công ty đó. Tương tự, khi đi vay vốn hoặc phát hành trái phiếu, các bên cho vay cũng chấp nhận mức lãi suất thấp hơn đối với công ty có quản trị tốt. Điều này mang lại lợi ích tài chính và giá trị kinh tế trực diện cho doanh nghiệp.
Nếu công ty làm tốt việc công bố thông tin cũng như đảm bảo đối xử công bằng với cổ đông thiểu số thì sẽ rất có lợi.
Ngoài ra, 2 yếu tố kế tiếp được nhất hiện nay là: Năng lực và hiệu quả hoạt động của Hội đồng quản trị; và Công bố thông tin.
Về yếu tố phát triển bền vững, theo Phó Tổng Giám đốc CTCP Quản lý Quỹ VinaCapital, tại một thị trường đang trong giai đoạn phát triển sơ khai như Việt Nam, hầu hết các công ty mới chỉ coi đây là yếu tố "có thì tốt" (good to have) chứ chưa thực sự quan tâm sâu sắc.
Là nhà đầu tư tổ chức quan tâm đến lợi nhuận dài hạn trong vòng 5-10 năm, VinaCapital thường xuyên đặt câu hỏi để thúc đẩy doanh nghiệp suy nghĩ về vấn đề này. Ví dụ, chúng tôi thường hỏi về kế hoạch ứng phó biến đổi khí hậu, nhất là khi Việt Nam đang chịu tác động rõ rệt của thiên tai như báo chí phản ánh gần đây.
"Bốn yếu tố nêu trên thực chất là sự đảm bảo cho lợi nhuận đầu tư. Nếu các công ty chúng tôi đầu tư đều có nhận thức tốt về các vấn đề này, chúng tôi hầu như không cần quá lo lắng về hiệu suất đầu tư tại đó. Không chỉ VinaCapital, mà nhiều nhà quản lý quỹ và đồng nghiệp khác của chúng tôi cũng đều rất quan tâm và thường xuyên đặt câu hỏi về các vấn đề này với ban quản trị và ban lãnh đạo doanh nghiệp", bà Thu nhấn mạnh.
Bà cũng cho rằng một tín hiệu đáng mừng là qua quan sát thị trường 25 năm qua, chất lượng quản trị và công bố thông tin của doanh nghiệp Việt Nam gần đây đã có những bước tiến đáng khích lệ. Trước áp lực về các tiêu chuẩn ESG và yêu cầu từ các nhà đầu tư lớn, các doanh nghiệp đã nhận thức rõ hơn về vấn đề này.
Ông Trần Hoài Nam - Phó Tổng Giám đốc Thường trực HDBank cũng đã có những chia sẻ từ kinh nghiệm thực tiễn của một nhà băng mà trong các kỳ đánh giá thẻ điểm quản trị công ty ASEAN (ACGS) gần đây, HDBank luôn nằm trong Top 3 doanh nghiệp có điểm quản trị tốt theo khu vực và đang nỗ lực lọt vào danh sách "Tài sản đầu tư ASEAN" (ASEAN Asset Class).
Theo đó, ông Trần Hoài Nam cho biết, các điểm nổi bật trong hoạt động quản trị công ty của HDBank trước hết là tính minh bạch và đa dạng của HĐQT và Ban Lãnh đạo.
Bên cạnh đó, HDBank thu hút vốn ngoại bền vững. Cổ phiếu HDBank là cổ phiếu luôn thu hút được nhà đầu tư ngoại từ ngày IPO với tiềm năng tăng trưởng cao, cổ tức đều đặn. Room ngoại của HDBank thường xuyên kín với các cổ đông nắm giữ dài hạn cùng Ngân hàng.
Đối với thị trường vốn, HDBank thu hút nguồn vốn Xanh và Bền vững từ các tổ chức quốc tế với lãi suất cạnh tranh hơn so với nguồn vốn truyền thống. Trong đó, cột mốc đánh dấu một trong những hợp tác đồng tài trợ đầu tiên giữa FinDev Canada, JICA và SMBC và cũng là một trong những khoản vay khu vực tư nhân đầu tiên của họ tại Việt Nam với khoản vay hợp vốn trị giá 215 triệu USD từ ba định chế tài chính quốc tế này vào tháng 8/2025 nhằm triển khai các sáng kiến mang lại cả lợi ích môi trường và kinh tế.
Cũng trong năm 2025, HDBank có kế hoạch phát hành riêng lẻ với tổng trị giá 100 triệu USD trái phiếu xanh quốc tế. Trong đó, Ngân hàng đã phát hành thành công 50 triệu USD cho IFC và ký tiếp hợp tác với Ngân hàng Phát triển Hà Lan (FMO) để triển khai khoản đầu tư 30 triệu USD vào chương trình trái phiếu xanh quốc tế.
"Thông qua việc huy động được nguồn vốn xanh từ các tổ chức quốc tế, HDBank cũng khẳng định được vị thế của mình khi đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe, tuân thủ nghiêm ngặt khung tài chính bền vững (Sustainable Finance Framework) và quản trị vượt trội để chứng minh được tính minh bạch trong việc lựa chọn, quản lý và báo cáo tác động của các dự án xanh", ông Nam cho biết.
Ngoài ra, HDBank xây dựng hệ thống quản trị tiên tiến với tầm nhìn chiến lược dài hạn của HDBank bắt nguồn từ việc tiên phong trong thành lập Ủy ban ESG để tham mưu Hội đồng quản trị các vấn đề liên quan đến phát triển bền vững, tác động xã hội và môi trường, đảm bảo rằng mọi quyết sách của ngân hàng đều cân bằng giữa lợi ích kinh tế và trách nhiệm với các bên liên quan. Sự ra đời của Ủy ban này không chỉ đơn thuần là việc tuân thủ xu hướng mà là bước đi chiến lược, chính thức hóa vai trò của ESG trong cơ cấu quản trị cấp cao.
Ngân hàng cũng triển hoạt động Quan hệ nhà đầu tư chủ động và minh bạch. Các giải thưởng đã ghi nhận về năng lực, tư duy bứt phá quản trị công ty của HDBank.
"Trong kỳ đánh giá sắp tới, chúng tôi tiếp tục nỗ lực để giành được những điểm số cao hơn theo Thẻ điểm quản trị công ty ASEAN và hướng tới mục tiêu trở thành “tài sản ASEAN” trong những năm tới, góp phần vào nỗ lực nâng hạng thị trường chứng khoán VN trong mắt cộng đồng nhà đầu tư quốc tế", Phó Tổng Giám đốc Thường trực HDBank, ông Trần Hoài Nam cho hay.
Diễn đàn Thường niên lần thứ 8 (AF8) với chủ đề “Hội đồng Quản trị Bứt phá: Vươn tầm Khu vực, Định vị Niềm tin và Danh tiếng trên Thị trường vốn” sẽ được tổ chức vào ngày 05/12/2025 tại TP. Hồ Chí Minh. Đây là sự kiện chuyên môn uy tín lớn nhất của thị trường về Quản trị Công ty (QTCT) tích hợp với ESG và Phát triển Bền vững, được VIOD tổ chức với sự đồng hành của Tổ chức Tài chính Quốc tế (IFC), Cục Kinh tế Liên bang Thụy Sĩ (SECO) và Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN), cùng hỗ trợ của các Sở Giao dịch Chứng khoán VNX, HOSE và HNX.
Đây là năm thứ tám liên tiếp diễn đàn được tổ chức, với rất nhiều chuỗi sự kiện chuyên sâu về QTCT, và năm nay, diễn đàn tập trung thảo luận chương trình hành động với tinh thần hội đồng quản trị bứt phá, bắt đầu từ nhận thức và thay đổi cách thức để định danh Niềm tin và Danh tiếng - hai thành tố phi tài chính tạo năng lực cạnh tranh và gia tăng giá trị doanh nghiệp. AF8 dự kiến quy tụ khoảng 380 nhà lãnh đạo cấp cao là Chủ tịch, Thành viên HĐQT, Tổng Giám đốc và Thành viên Ban Điều hành từ hơn 250 doanh nghiệp niêm yết, công ty đại chúng và doanh nghiệp tư nhân quy mô lớn hàng đầu Việt Nam, cùng các định chế tài chính, các quỹ đầu tư trong nước và quốc tế.
