Vận hành sàn giao dịch trái phiếu doanh nghiệp: Cơ hội cho nhà đầu tư

Theo Bộ Tài chính, trong quý I/2023, tổng khối lượng TPDN phát hành đạt 24.708 tỷ đồng, với lãi suất trung bình 7,75%/năm. Báo cáo của Hiệp hội Thị trường trái phiếu Việt Nam (VBMA), trong giai đoạn này, có 6 đợt phát hành trái phiếu ra công chúng trị giá 3.521 tỷ đồng, chiếm 12,3% tổng giá trị phát hành; 12 đợt phát hành riêng lẻ, trị giá 25.035 tỷ đồng (tương đương hơn 1,1 tỷ USD), chiếm 87,7%.

Giá trị phát hành trái phiếu doanh nghiệp trong quý đầu năm thấp hơn 63% so với cùng kỳ năm 2022, nhưng so với quý trước đã tăng hơn 50%. Thực tế, hoạt động phát hành trái phiếu diễn ra rất thưa thớt và chỉ khởi sắc sau khi Nghị định 08 được ban hành vào ngày 5/3.

Để sân chơi này là kênh huy động vốn cho doanh nghiệp, bà Tạ Thanh Bình- Vụ trưởng Vụ Phát triển thị trường, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) - cho biết, trong tháng 7/2023 UBCK Nhà nước sẽ đưa vào vận hành thị trường thứ cấp cho trái phiếu phát hành riêng lẻ.

Bà Bình cho rằng, khi thị trường vận hành, công ty chứng khoán thành viên sẽ kiểm soát tốt thành phần nhà đầu tư tham gia thị trường, đúng nghĩa là nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp. Ngoài ra, thị trường trái phiếu thứ cấp mới tăng sự minh bạch TPDN và tăng tiếp cận từ đơn vị phát hành tới nhà đầu tư, qua đó nâng cao chất lượng thanh toán, giảm thiểu rủi ro cho nhà đầu tư.

Được biết để thị trường TPDN vận hành,  UBCK Nhà nước cũng đang đẩy nhanh tốc độ tái cấu trúc các công ty chứng khoán trên thị trường, chuyển đổi các sản phẩm theo định hướng Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM (HoSE) sẽ tổ chức giao dịch cổ phiếu, chứng chỉ quỹ còn Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) sẽ tổ chức giao dịch trái phiếu và phái sinh.

Đánh gía về những biến động của thị trường thời gian qua, bà Bình cho rằng, thị trường có nhiều biến động thị trường trong thời gian gần đây chính là một kinh nghiệm rất lớn đối với cơ quan quản lý trong việc điều hành thị trường. Đây cũng chính là mục tiêu để UBCK Nhà nước xây dựng chiến lược phát triển thị trường chứng khoán đến năm 2030. Một trong những ý tưởng quan trọng của chiến lược này chính là sự phát triển bền vững, UBCKNN không quá chú trọng tăng trưởng về mặt quy mô hay số lượng, thay vào đó tập trung vào những giải pháp giúp thị trường phát triển bền vững và tăng khả năng chống chịu trước những tác động, biến động khách quan.

Nhận định về kế hoạch vận hành sàn giao dịch trái phiếu riêng lẻ trên thị trường, ông Minh Nguyễn-Trưởng nhóm đầu tư F319 - cho rằng, trên thị trường TPDN, trước khi xảy ra vụ Tân Hoàng Minh, Vạn Thịnh Phát, nhiều ngân hàng, công ty chứng khoán đã mua trái phiếu doanh nghiệp ở thị trường sơ cấp, sau đó, thay đổi lãi suất thực tế… rồi bán lại cho các nhà đầu tư. Nhiều nhà đầu tư cá nhân tham gia giao dịch này nhưng thông tin không được cung cấp đầy đủ và minh bạch dẫn tới hệ luỵ nhiều nhà đầu tư mất tiền vì mua nhầm trái phiếu.

Qua một số vụ việc, trên thị trường trái phiếu thứ cấp gần như đóng băng, chỉ còn thị trường sơ cấp. Nhà đầu tư mất niềm tin cũng chính là ở thị trường thứ cấp. Trước những cảnh báo trên, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước sớm vận hành sàn thứ cấp TPDN, là cơ hội nhà đầu tư có thêm kênh giao dịch và tạo giao dịch minh bạch hơn.

Nhiều nhà đầu tư kỳ vọng, khi đi vào vận hành, sàn giao dịch thứ cấp TPDN sẽ tạo lập cơ sở dữ liệu để nhà đầu tư có đủ thông tin cho từng lô chào mua/bán, nhất là thông tin về các cam kết tuân thủ mà bên bán đưa ra, đồng thời có biện pháp, chế tài xử lý khi đơn vị cung cấp trái phiếu vi phạm.