Gửi bình luận
Khi nhiều quốc gia và các tập đoàn công nghệ lớn lao vào cuộc đua trí tuệ nhân tạo (AI), những lời hứa về tăng trưởng kinh tế khổng lồ vẫn chưa được chứng minh bằng kết quả thực tế.
Một số dự báo cho rằng AI sẽ “tăng tốc” sản lượng toàn cầu thêm 30% mỗi năm, nhưng hầu hết các nhà kinh tế hình dung một thực tế rất khác, mức sản lượng tăng thêm hàng năm chỉ khoảng 1% trong kịch bản tốt nhất.
Khoảng 80% doanh nghiệp sử dụng AI tạo sinh cho biết công nghệ này không mang lại tác động đáng kể đến lợi nhuận, theo Khảo sát Toàn cầu về AI mới nhất của McKinsey. Tuy nhiên, làn sóng đầu tư vẫn tiếp tục phình lớn, với lượng tiền khổng lồ dồn vào một số ít công ty, đặc biệt là nhà sản xuất chip Nvidia.
Điều duy nhất mà các nhà đầu tư quan tâm là lợi nhuận. Tuy nhiên, các tác nhân AI vẫn còn xa mới đạt mức hoàn hảo: chúng mắc lỗi đôi khi nhiều hơn con người; hoặc đưa ra lời khuyên không chính xác; hoặc có thể gây hại cho những nhóm dễ tổn thương; và có thể do thám doanh nghiệp lẫn cá nhân. Tin tặc đã nhanh chóng tận dụng cơ hội này để tăng cường phần mềm tống tiền bằng AI, khiến các cuộc tấn công khó bị ngăn chặn hơn.
Áp lực duy trì các khoản đầu tư AI khổng lồ đã đẩy những gã khổng lồ như OpenAI, Microsoft, Nvidia vào một chiến lược mới: kêu gọi chính phủ các nước cùng chia sẻ gánh nặng. Trong nửa cuối tháng 10, Jensen Huang, CEO của Nvidia đã đến Hàn Quốc, Dario Amodei của Anthropic tới Tokyo, và OpenAI gửi một lá thư mạnh mẽ tới Tổng thống Mỹ Donald Trump.
Ông Huang nhấn mạnh rằng công ty ông sẽ hợp tác chặt chẽ với chính phủ Hàn Quốc và các tập đoàn công nghệ hàng đầu như Samsung và SK Hynix để xây dựng hạ tầng AI của nước này.
Trong khi đó, ông Amodei gặp Thủ tướng Nhật Bản Sanae Takaichi, phát biểu trước Ủy ban số hóa của Đảng Dân chủ Tự do cầm quyền, ký biên bản hợp tác với Viện An toàn AI Nhật Bản và mở văn phòng tại Tokyo.
“Công nghệ và tiến bộ của con người không đối nghịch nhau, mà cùng tiến lên. Nguyên tắc đó là cốt lõi của Anthropic. Đó là cách chúng tôi nhìn thế giới và lý do chúng tôi xem Nhật Bản là trung tâm quan trọng trong chiến lược phát triển của công ty”, ông khẳng định.
Anthropic cũng đang củng cố cam kết của mình đối với khuôn khổ đã ký năm 2023 nhằm thúc đẩy phát triển AI an toàn, bảo mật và đáng tin cậy trên toàn cầu, đồng thời hỗ trợ đổi mới. Quan trọng là thái độ có trách nhiệm của Anthropic đối với việc ứng dụng AI nổi bật hơn nhiều so với các nhà phát triển khác.
“Những gì chúng tôi quan sát tại Nhật Bản củng cố niềm tin rằng những triển khai AI thành công nhất là những mô hình nâng cao năng lực con người thay vì thay thế họ,” ông Hidetoshi Tojo, Giám đốc Anthropic tại Nhật Bản, cho biết.
Theo dữ liệu mới của Anthropic, Nhật Bản nằm trong nhóm 25% quốc gia có mức độ ứng dụng AI cao nhất thế giới. OpenAI đã công bố báo cáo toàn diện “AI tại Nhật Bản: Bản thiết kế kinh tế của OpenAI”. Trong báo cáo này, công ty tuyên bố: "Bản thiết kế này phác thảo chiến lược quốc gia cụ thể của Nhật Bản nhằm hiện thực hóa tầm nhìn tạo ra giá trị kinh tế vượt 100.000 tỷ yen (638 tỷ USD) cho nền kinh tế".
Bản thiết kế dựa trên ba trụ cột: xây dựng hạ tầng xã hội bao trùm và có sự tham gia rộng rãi; đầu tư chiến lược vào cơ sở hạ tầng (đặc biệt là trung tâm dữ liệu); và giáo dục.
Tuy nhiên, theo Sergiy Korsunsky, Cố vấn cấp cao tại Nihon Cyber Defence, ở nhiều mặt, tài liệu này đi ngược lại truyền thống của Nhật Bản: tiếp cận đổi mới một cách cẩn trọng và dựa trên nhu cầu thực của người dân, không phải vì lợi ích của doanh nghiệp.
"Thực tế cho thấy, các trung tâm dữ liệu tiêu thụ năng lượng khổng lồ khiến câu hỏi về việc Nhật Bản có thể đáp ứng nhu cầu tăng vọt này hay không, trừ khi đầu tư lớn vào tái khởi động điện hạt nhân. Một vấn đề khác là dân số già hóa nhanh. Số hóa không kiểm soát có thể không được xã hội đón nhận tích cực", ông Korsunsky chỉ ra.
OpenAI đang thúc ép các chính phủ bước vào cuộc cách mạng AI với những lập luận dựa trên dự đoán lý thuyết hơn là thành tựu thực tế. Sam Altman đã gửi thư đến chính phủ Mỹ kêu gọi xây dựng năng lực năng lượng khổng lồ để phục vụ nhu cầu trung tâm dữ liệu. OpenAI khẳng định: “1.000 tỷ USD đầu tiên đầu tư vào hạ tầng AI có thể tạo thêm hơn 5% tăng trưởng GDP trong ba năm.”
Do đó, chuyên gia này nhấn mạnh rằng, mục tiêu của cuộc cách mạng AI phải là hỗ trợ con người trong những công việc lặp đi lặp lại, loại bỏ các hoạt động kém hiệu quả và mở ra nhiều không gian hơn cho sự sáng tạo của con người.
Điều rõ ràng là tốc độ đầu tư đang vượt xa tốc độ trưởng thành của công nghệ. Cuộc đua giữa các quốc gia và tập đoàn đang đẩy AI trở thành một biểu tượng của “sức mạnh quốc gia”, thay vì một công cụ phục vụ con người.
Ông Korsunsky cho biết: "Khi các doanh nghiệp đặt lợi nhuận lên hàng đầu và các chính phủ chạy theo hình ảnh của sự dẫn đầu công nghệ, rủi ro bị cuốn vào một xu hướng đầu tư không bền vững ngày càng gia tăng".
Việc đặt cược quá lớn vào những dự báo tăng trưởng chưa được kiểm chứng cũng có thể dẫn đến lệch hướng chính sách, khiến những nguồn lực đáng lẽ dành cho các lĩnh vực thiết yếu hơn như nâng cấp hạ tầng xã hội, cải cách giáo dục, hay thích ứng khí hậu bị phân tán.
Hơn nữa, nếu người dân không nhìn thấy giá trị thực tế từ AI, hoặc cảm thấy bị gạt ra ngoài khi công nghệ phát triển quá nhanh sẽ khó mang lại hiệu quả lâu dài.
Cuộc cách mạng AI, nếu muốn thành công thực sự, phải xuất phát từ con người và quay trở lại phục vụ con người. Điều đó đòi hỏi một mô hình phát triển đặt đạo đức, minh bạch, và lợi ích xã hội lên trước tốc độ và quy mô mở rộng.
