Ba năm sau khi bị OpenAI làm lu mờ trong cuộc chạy đua AI chưa từng có, Google đang trở lại mạnh mẽ với những bước tiến đồng loạt ở sản phẩm, mô hình nền tảng và hạ tầng tính toán.

Động lực của sự trở lại này nằm ở việc Google tung ra các mô hình AI mới, đặc biệt là Gemini 3 – mô hình đa năng được đánh giá cao nhờ khả năng lập luận, viết mã và xử lý những tác vụ chuyên biệt vốn khiến nhiều chatbot gặp khó. Trong đó, tính năng tạo, chỉnh ảnh và video Nano Banana Pro đã gây sốt trong cộng đồng thiết kế.
Song song với đó, Google tăng tốc trên mặt trận hạ tầng khi đạt thỏa thuận cung ứng chip AI với Anthropic, một trong những startup AI nổi bật nhất hiện nay.
Các bước đi này khiến giới đầu tư tin rằng Alphabet, công ty mẹ của Google, vẫn giữ được sức cạnh tranh cốt lõi ở cả phần mềm lẫn phần cứng AI.
Sự tự tin của thị trường thể hiện rõ qua con số gần 1 nghìn tỷ USD vốn hóa mà Alphabet đã bổ sung kể từ giữa tháng 10, được tiếp sức bởi việc Warren Buffett rót 4,9 tỷ USD vào công ty trong quý III. Cổ phiếu Alphabet tăng 1,5% trong phiên gần nhất tại New York, đưa vốn hóa thị trường tiến sát mốc 4 nghìn tỷ USD.
Ngược lại, SoftBank – một trong những nhà đầu tư lớn của OpenAI – giảm 10% do lo ngại trước sức mạnh mới của Gemini. Nvidia, dù vẫn dẫn đầu ngành chip, mất 115 tỷ USD vốn hóa sau khi cổ phiếu giảm 2,6%.

Trong khi đó, thông tin Meta đang đàm phán để sử dụng chip AI của Google đã tạo thêm động lực tăng giá cho Alphabet. Nếu được xác nhận, đây sẽ là bước ngoặt đối với dòng chip TPU mà Google phát triển hơn một thập kỷ qua.
Trước đây, Google gần như là khách hàng duy nhất của TPU, nhưng nhu cầu AI bùng nổ đang khiến những bộ xử lý này trở thành lựa chọn đáng giá đối với các công ty có hóa đơn tính toán khổng lồ.
Anthropic đã ký thỏa thuận sử dụng tới 1 triệu TPU trong thương vụ trị giá hàng chục tỷ USD, một minh chứng quan trọng cho năng lực cạnh tranh của dòng chip này.
Nhà phân tích Neil Shah của Counterpoint Research nhận định, Google “vốn luôn là con ngựa ô” trong cuộc đua AI, nhưng nay “gã khổng lồ" đang hoàn toàn tỉnh giấc.
Điều này phản ánh đúng chiến lược dài hạn mà Google theo đuổi: một cách tiếp cận xuyên suốt toàn bộ chuỗi giá trị từ mô hình, ứng dụng, kiến trúc điện toán đến chip.
Với lợi thế về dữ liệu từ công cụ tìm kiếm, Android và YouTube, cùng hạ tầng tính toán tự chủ, Google có khả năng phát triển AI mà không phải phụ thuộc vào quá nhiều nhà cung cấp như OpenAI hay những doanh nghiệp trẻ hơn.
Sự trỗi dậy của Google đến trong bối cảnh công ty vừa vượt qua nguy cơ bị chia tách trong một vụ kiện chống độc quyền tại Mỹ, phần nào nhờ sự xuất hiện của các đối thủ AI mới làm giảm lo ngại về độc quyền trong tìm kiếm.
Đồng thời, những nỗ lực đa dạng hóa kinh doanh ngoài quảng cáo bắt đầu có kết quả rõ rệt. Waymo – đơn vị xe tự hành của Alphabet – đang mở rộng dịch vụ sang nhiều thành phố mới và triển khai tính năng lái xe trên cao tốc cho đội taxi tự lái.
Tuy nhiên, không phải mọi bước đi đều suôn sẻ. Việc Google tái cấu trúc toàn bộ nỗ lực AI vào đầu năm 2023 dưới quyền Demis Hassabis – nhà sáng lập DeepMind – kéo theo một số trục trặc, trong đó có màn ra mắt sản phẩm tạo ảnh đầy lỗi.
Nhưng dưới sự dẫn dắt của Hassabis và sự ủng hộ của CEO Sundar Pichai, đội ngũ AI của Google vẫn giữ chân được nhiều chuyên gia trong bối cảnh thị trường nhân tài cạnh tranh khốc liệt. Trọng tâm nghiên cứu của Google đã trở lại các mô hình nền tảng – lĩnh vực trực tiếp cạnh tranh với OpenAI và Microsoft, thay vì những nghiên cứu dài hạn như protein folding vốn mang lại danh tiếng khoa học nhưng ít đóng góp cho lợi nhuận.
Gemini 3 Pro hiện đứng đầu nhiều bảng xếp hạng AI quan trọng như LMArena và Humanity’s Last Exam. Andrej Karpathy, thành viên sáng lập OpenAI, đánh giá đây rõ ràng là một mô hình LLM tier 1.
Theo như quảng bá, Gemini có khả năng giải quyết bài toán khoa học và toán học phức tạp, đồng thời xử lý những lỗi gây tranh cãi của các mô hình trước đây như đánh vần sai trong hình ảnh có chữ.
Sức hút với người dùng phổ thông lại là câu chuyện khác. Google cho biết 650 triệu người đang sử dụng ứng dụng Gemini, trong khi OpenAI công bố ChatGPT đạt 800 triệu người dùng mỗi tuần. Theo Sensor Tower, trong tháng 10, ứng dụng Gemini ghi nhận 73 triệu lượt tải về – thấp hơn mức 93 triệu của ChatGPT.
Dù vậy, thách thức thương mại cũng hiện hữu. Mảng cloud của Google đạt doanh thu 15,2 tỷ USD trong quý III, tăng 34% so với cùng kỳ năm ngoái, nhưng vẫn đứng sau Azure và AWS – hai nền tảng có doanh số hơn gấp đôi.
Nhiều doanh nghiệp vẫn ưu tiên các giải pháp AI của Microsoft và Anthropic, điều khiến Google phải nỗ lực hơn trong việc chuyển hóa sức mạnh công nghệ thành doanh thu doanh nghiệp.
Trong khi đó, OpenAI đang thúc đẩy thương mại hóa bằng phiên bản cao cấp của ChatGPT và các phần mềm liên quan, đồng thời ký kết với nhiều nhà sản xuất chip để mở rộng sức mạnh tính toán.
Theo Meryem Arik, CEO Doubleword, TPU của Google phù hợp với một nhóm doanh nghiệp hạn chế, bởi sử dụng chip này đồng nghĩa chấp nhận bị “khóa” trong hệ sinh thái cloud của Google, trong khi GPU của Nvidia linh hoạt hơn.
Dù vậy, giới phân tích cho rằng đây không phải cuộc chơi một mất một còn. Ngành chip AI vẫn có chỗ cho nhiều người thắng cuộc, và sự lựa chọn của Meta cho thấy Google đang củng cố vị thế đáng kể. Những bước đi này, cộng với đà phát triển của Gemini 3, giúp Google lấy lại hình ảnh một nhà tiên phong đổi mới – chứ không phải một gã khổng lồ lỗi thời trước cuộc cách mạng AI.