Vì sao định giá Vicem thiếu hàng nghìn tỷ đồng?

Vicem là doanh nghiệp 100% vốn nhà nước, trực thuộc Bộ Xây dựng và nằm trong số 93 tập đoàn, tổng công ty phải cổ phần hóa xong trước năm 2021, theo chỉ đạo cách đây nửa tháng của Thủ tướng.

Mới đây, Kiểm toán Nhà nước (KTNN) vừa gửi đến Bộ Xây dựng một báo cáo kiểm toán về kết quả tư vấn định giá và xử lý các vấn đề tài chính trước khi công bố giá trị doanh nghiệp cổ phần hóa của công ty mẹ - Tổng công ty Công nghiệp Xi măng Việt Nam (Vicem).

Trong đó, cơ quan kiểm toán đưa ra 2 phương pháp tính vốn nhà nước tại tổng công ty này, đều cho thấy giá trị tăng so với kết quả định giá của Cty TNHH hãng kiểm toán AASC.

Cụ thể, nếu theo phương pháp tài sản của KTNN, giá trị vốn nhà nước của Vicem tại tháng 10/2018 vào khoảng 27.803 tỷ đồng - tăng khoảng 1.169 tỷ đồng so với kết quả của đơn vị tư vấn định giá. Nếu xác định theo phương pháp chiết khấu dòng cổ tức, KTNN cho rằng tổng giá trị vốn nhà nước tại Vicem đạt 25.127 tỷ đồng, tăng khoảng 1.747 tỷ đồng.

Nguyên nhân chênh lệch cả ngàn tỉ đồng khi xác định tài sản, giá trị vốn nhà nước tại Vicem trước cổ phần hóa được KTNN chỉ ra là khi xác định giá trị doanh nghiệp trước cổ phần hóa, Vicem và đơn vị kiểm toán độc lập - Công ty TNHH hãng kiểm toán AASC - đã... bỏ quên giá trị quyền khai thác khoảng sản của một số công ty con trực thuộc Vicem.

KTNN cũng cho biết tại thời điểm 1-10-2018, các công ty TNHH MTV thuộc Vicem được cấp 9 giấy phép khai thác khoáng sản đá vôi, đá sét để sản xuất ximăng.

Trong đó, Vicem Hoàng Thạch được cấp 4 giấy phép, Vicem Hải Phòng được cấp 3 giấy phép, Vicem Tam Điệp được cấp 2 giấy phép. Thời gian được cấp phép từ 2-30 năm, tùy theo từng giấy phép.

Tổng trữ lượng khoáng sản được cấp phép khai thác hằng năm khoảng 9,56 triệu tấn đá vôi, 1,91 triệu tấn đá sét.

KTNN căn cứ vào giá mua bán đá, mức thuế tài nguyên, nhân với sản lượng khai thác hằng năm theo giấy phép, giá thành khai thác khoáng sản của các đơn vị để xác định giá trị quyền khai thác các mỏ đá vôi, đá sét của các công ty con thuộc Vicem khoảng 1.193 tỉ đồng.

Cụ thể, giá trị quyền khai thác các mỏ khoáng sản của Vicem Hoàng Thạch khoảng 325,8 tỉ đồng, Vicem Hải Phòng khoảng 523,6 tỉ đồng, Vicem Tam Điệp khoảng 344,4 tỉ đồng.

Bên cạnh đó, việc xác định giá trị tài sản phi hoạt động là các khoản đầu tư tài chính dài hạn vào các công ty chưa niêm yết gồm Cty Xi măng Chinfon, Cty TNHH Siam City Cement Việt Nam và Cty Xi măng Nghi Sơn. Đơn vị tư vấn mới chỉ căn cứ giá trị sổ sách, chưa đảm bảo theo giá trị thị trường. Kiểm toán nêu ví dụ khoản đầu tư vào Siam City Việt Nam do đơn vị này ước tính khoảng 3.660 tỷ đồng, trong khi đó, đơn vị tư vấn định giá chỉ khoảng 1.238 tỷ đồng, thấp hơn hai phần ba kết quả của kiểm toán. Việc tính toán giá trị đất đai của Vicem tại Hà Nội, Hải Phòng, Nghệ An, theo cơ quan kiểm toán cũng chưa đầy đủ.

Theo KTNN, giá trị các khoản đầu tư của Vicem vào các công ty con khoảng 3.660 tỉ đồng, tăng khoảng 1.239 tỉ đồng so với kết quả kiểm toán của Công ty TNHH hãng kiểm toán AASC.

Bên cạnh đó, một loạt thiếu sót khác cũng được KTNN chỉ ra trong báo cáo xác định giá trị doanh nghiệp trước cổ phần hóa do Vicem và đơn vị kiểm toán độc lập thực hiện. Đó là việc tính toán chưa đầy đủ giá trị đất đai vào giá trị doanh nghiệp.

Hiện Vicem và các công ty con đang sở hữu nhiều lô đất, tài sản trên đất có giá trị tại Hà Nội, Hải Phòng, Nghệ An. KTNN đã đề nghị Vicem và đơn vị kiểm toán xác định đầy đủ giá trị các lô đất để đưa vào giá trị doanh nghiệp trước cổ phần hóa nhằm tránh thất thoát tài sản nhà nước.

Với những thiếu sót trên, KTNN kiến nghị Vicem phối hợp với đơn vị kiểm toán điều chỉnh kết quả xác định giá trị doanh nghiệp. Hội đồng thành viên Vicem cần chỉ đạo các đơn vị thực hiện các kiến nghị và báo cáo kết quả cho KTNN trước ngày 30/9.

Về việc con số định giá của đơn vị tư vấn ở một số hạng mục còn thiếu so với kết quả của Kiểm toán Nhà nước, ông Bùi Hồng Minh, Chủ tịch Hội đồng Thành viên Vicem cho biết giá trị được xác định là do đơn vị tư vấn thực hiện, không phải cho tổng công ty. Do đó, sự chênh lệch này chỉ là do sự khác nhau về phương pháp tính. Riêng phần liên quan đến giấy phép khai thác khoáng sản hiện pháp luật chưa quy định.

Cũng theo ông Minh, về vấn đề phương pháp định giá, doanh nghiệp đã có ý kiến gửi Kiểm toán Nhà nước và gần đây cũng trình Chính phủ để cơ quan này quyết định việc chọn phương pháp nào.