Chính sách công nghiệp của Hoa Kỳ đang thay đổi, Nhà nước sẽ tham gia kiểm soát trực tiếp các tập đoàn kinh tế tư nhân có ảnh hưởng lớn.
Nền kinh tế Hoa Kỳ từ thuở khai sinh đã là đại diện tiêu biểu cho trường phái thị trường tự do, trong đó mọi thứ đều do các quy luật khách quan quyết định, từ cung cầu, giá cả và giá trị,… Nhà nước chỉ đóng vai trò “mở đường” cho doanh nghiệp.
Nhưng dưới thời đại ông Trump, tình hình diễn tiến ngược lại, chính phủ Hoa Kỳ tìm mọi cách để kiểm soát tập đoàn tư nhân khổng lồ, từ Meta, Google, đến Nvidia, Apple và Intel khi tìm cách nắm giữ cổ phần của các tập đoàn này.
Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick cho biết hôm thứ Sáu rằng, chính phủ Hoa Kỳ đã nắm giữ 10% cổ phần của nhà sản xuất chip Intel, đánh dấu nỗ lực mới nhất của chính quyền Trump nhằm kiểm soát các tập đoàn kinh tế tư nhân. Thông tin này giúp cổ phiếu Intel tăng khoảng 6%.
Chính quyền Trump đã đầu tư 8,9 tỷ USD mua 433,3 triệu cổ phiếu Intel với giá 20,47 USD/cổ phiếu. Trong đó, 5,7 USD đến từ các khoản tài trợ theo Đạo luật CHIPS, và 3,2 tỷ USD sẽ đến từ các khoản tài trợ riêng biệt của chính phủ theo chương trình sản xuất chip an toàn.
Mới đây, Tổng thống Trump viết trong một bài đăng trên Truth Social, hàm ý như sự thành công của chính sách: “Hoa Kỳ không phải trả bất kỳ khoản tiền nào cho những cổ phiếu này, và hiện tại, chúng được định giá khoảng 11 tỷ USD. Đây là một thỏa thuận tuyệt vời cho Intel.”
Giám đốc điều hành Intel Lip-Bu Tan cho biết: “Chúng tôi rất biết ơn sự tin tưởng mà Tổng thống và chính quyền đã dành cho Intel, và chúng tôi mong muốn được hợp tác để nâng cao vị thế dẫn đầu về công nghệ và sản xuất của Hoa Kỳ”.
Như vậy có thể thấy rằng, việc kiểm soát của chính phủ với Intel nằm trong kế hoạch “độc quyền công nghệ” nhằm nắm giữ những “bí quyết” độc đáo nhất trong lĩnh vực bán dẫn, thông qua đó kiểm soát đối thủ cạnh tranh.
Để “khuất phục” các tập đoàn tư nhân, ông Trump dọa tăng thuế nhập khẩu, từ ô tô, hàng tiêu dùng cơ bản, cho đến khoáng sản và chất bán dẫn. Chính vì vậy, CEO Apple Tim Cook, CEO Nvidia Jensen Huang đã đến Nhà Trắng thương thảo những kế hoạch đầu tư làm hài lòng Tổng thống Hoa Kỳ.
Intel không ngoại lệ, trong 5 năm qua đã đầu tư 108 tỷ USD cho phát triển và 79 tỷ USD cho R&D, phần lớn trong số đó được dành cho việc mở rộng năng lực sản xuất và công nghệ quy trình tại Hoa Kỳ.
Intel hiện đang tiến hành mở rộng đáng kể năng lực sản xuất chip trong nước. Nhà máy sản xuất chip mới nhất của công ty tại Arizona dự kiến sẽ bắt đầu sản xuất hàng loạt vào cuối năm nay, với công nghệ quy trình sản xuất bán dẫn tiên tiến nhất trên đất Mỹ.
Đây là ví dụ mới nhất về sự thay đổi rõ rệt trong chính sách công nghiệp của Hoa Kỳ, với việc chính phủ đóng vai trò tích cực trong khu vực tư nhân, trong bối cảnh nhiều công ty công nghệ hàng đầu ủng hộ chương trình nghị sự của Tổng thống Trump nhằm đạt được vị thế dẫn đầu về công nghệ và sản xuất.