Vì sao Mỹ quay lại Hội đồng Nhân quyền Liên hợp Quốc?

Đây là động thái mới nhất về sự xoay trục của chính quyền Tổng thống Joe Biden đối với chủ nghĩa đa phương khi tái tập trung vào Liên hợp quốc và các tổ chức quốc tế nói chung. Đồng thời, dần loại trừ cách tiếp cận “Nước Mỹ trên hết” của cựu Tổng thống Donald Trump.

Ngoại trưởng Blinken cho rằng, Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc gồm 47 thành viên này còn “thiếu sót”. Ông cho biết rằng, sự vắng mặt của Mỹ tạo ra một “khoảng trống” lãnh đạo đã bị lạm dụng bởi các quốc gia có chương trình nghị sự độc tài. “Để giải quyết những thiếu sót của hội đồng và đảm bảo hội đồng hoạt động đúng với nhiệm vụ của mình, Hoa Kỳ phải có mặt trong vai trò Ủy viên thường trực”, ông nhấn Blinken mạnh.

Các cuộc bầu cử thành viên định kỳ 3 năm một lần dự kiến sẽ diễn ra trong kỳ họp Đại hội đồng LHQ vào tháng 10 tới. Mỹ vẫn có vai trò là quan sát viên cho đến thời điểm đó. Dự kiến, chính quyền ông Biden sẽ thúc đẩy tham gia vào một trong ba ghế thường trực khi Áo, Đan Mạch và Ý kết thúc nhiệm kỳ vào cuối năm 2021.

Mặc dù vẫn còn phải xem Washington sẽ theo đuổi vai trò lãnh đạo đến mức nào trong cơ quan này. Tuy nhiên, Hillel Neuer, giám đốc điều hành của nhóm vận động UN Watch cho rằng, Mỹ tin rằng, cách tốt nhất để thúc đẩy sự thay đổi của Hội đồng là “tham gia vào một cách có nguyên tắc”.

“Nhiều khả năng, Mỹ đang tìm cách đẩy lùi những quốc gia được cho là vi phạm nhân quyền của Liên hợp quốc nhưng muốn được hợp pháp hóa bằng cách tham gia Hội đồng. Bên cạnh đó, Washington cũng tìm cách hạn chế các nghị quyết nhằm vào Israel tại hội đồng này”, chuyên gia này nhận định.

Mặt khác, việc quay lại Hội đồng Nhân quyền cũng phản án sự tranh chấp chính trị giữa đảng Cộng hòa và đảng Dân chủ. Các thành viên đảng Dân chủ có xu hướng đưa Mỹ trở thành thành viên thường trực, trong khi đảng viên thuộc đảng Cộng hòa đã phản đối vì những thành kiến của họ đối với Israel.

Trước đây, một số thành viên đảng Cộng hòa đã cảnh báo rằng việc gia nhập trở lại sẽ cho phép cơ quan này tiếp tục phớt lờ những hành vi vi phạm nhân quyền của các thành viên Hội đồng như Ả Rập Xê Út, Trung Quốc và Nga. Thậm chí, 40 thành viên đảng Cộng hòa tại Hạ viện đã ký một lá thư thúc giục ông Biden suy nghĩ lại về việc tái gia nhập Hội đồng, khi cho rằng Hội đồng đang quá tập trung vào Israel so với các thành viên khác.

Mặc dù vậy, giới chuyên gia cho rằng, để Mỹ dễ dàng thúc đẩy cải cách Hội đồng trong tương lai, với vấn đề về Israel, Washington có thể tìm kiếm một giải pháp cứng rắn thích hợp chứ không phải là những giải pháp nhỏ giọt nếu muốn hạn chế các nghị quyết cứng rắn của Hội đồng,

Bên cạnh đó, Tổng thống Biden cũng nên chấm dứt việc chính phủ Mỹ phủ quyết hầu hết các nghị quyết về chính phủ Israel tại Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc. Nếu Washington thực hiện những lập trường này, thì khả năng họ sẽ tìm được những người ủng hộ và có cơ hội tốt để thay đổi cách tiếp cận của Hội đồng.