Warren Buffett “cắt đứt” với BYD

Cách đây 17 năm, khi BYD chỉ mới là một cái tên lạ lẫm tại Thâm Quyến, Trung Quốc, thì "ông lớn" Berkshire Hathaway của Warren Buffett đã chi ra khoảng 230 USD để mua cổ phần của công ty này.

Câu chuyện chính thức bắt đầu từ sáng ngày 29/9/2008, chỉ vài tuần sau sự sụp đổ của Lehman Brothers giữa cơn khủng hoảng tài chính toàn cầu. Khi đó, BYD phải tạm ngừng giao dịch ở Hồng Kông để công bố đợt phát hành cổ phiếu mới “có yếu tố nhạy cảm về giá”. Chỉ vài giờ sau, Chủ tịch kiêm Nhà sáng lập BYD Vương Truyền Phúc cho biết Berkshire đã đồng ý mua 225 triệu cổ phiếu mới với giá 8 HKD (đô la Hồng Kông)/cổ phiếu.

Hành động của Berkshire mở ra một mối quan hệ đôi bên cùng có lợi.

Về phía BYD, thương vụ này giúp họ bật lên làm ngôi sao sáng trên thị trường toàn cầu, khi vừa có nguồn lực tài chính, vừa có “lá phiếu tín nhiệm” từ một cái tên uy tín như Berkshire. Trong nhiều năm, BYD liên tục nhấn mạnh ý nghĩa chiến lược của khoản đầu tư này và gọi Berkshire là “đối tác dài hạn” trong các báo cáo thường niên, cho đến khi cụm từ này biến mất từ tháng 3/2023.

Berkshire cũng không hề thiệt thòi. Chỉ hơn một năm sau khi Berkshire mua cổ phiếu của BYD, thì BYD đã lọt vào nhóm các khoản đầu tư cổ phiếu hàng đầu của công ty, sánh ngang với Coca-Cola, American Express hay Procter & Gamble. Trong đại hội cổ đông Berkshire năm 2009, Buffett từng giới thiệu mẫu xe điện của BYD. Berkshire cũng kiếm được khoản hời khi bán được phần lớn cổ phiếu của BYD với mức hơn 200 HKD/cp trước khi bị chia tách cổ phiếu theo tỷ lệ 1:3. Đến phiên giao dịch vào Thứ Sáu tuần trước, giá cổ phiếu BYD đạt mức 113,5 HKD/cp.

Màn hợp tác này chính thức đi đến hồi kết vào tuần này, khi BYD xác nhận rằng Berkshire đã bán ra toàn bộ cổ phần của BYD. Động thái này diễn ra vài năm sau khi công ty đầu tư của Mỹ bắt đầu quá trình thoái vốn.

Buffett vốn nổi tiếng chỉ tập trung vào thị trường Mỹ. Ông từng thừa nhận việc đầu tư vào BYD là nhờ sự thúc giục của cộng sự lâu năm Charlie Munger. Về quyết định thoái vốn, nhà đầu tư lão làng này cũng chưa từng công khai lý do, chỉ nói rằng ngành ô tô quá khó đoán, khi có quá nhiều đối thủ toàn cầu và “không bên nào giữ được vị thế mãi mãi”.

Quả thực BYD là một trường hợp như Buffett đề cập. Từ một hãng mới nổi khi Berkshire đầu tư, BYD đã leo lên hạng 7 thế giới về doanh số ô tô vào năm 2024, vượt Honda và chỉ kém Ford. Thế nhưng đến nay, họ phải đối mặt với làn sóng cạnh tranh gay gắt, đặc biệt từ các đối thủ Trung Quốc đang lên.

Ngoài ra, rủi ro địa chính trị cũng là một trong số những nguyên nhân được đồn đoán nhiều cho việc thoái vốn, dù Buffett ít khi nhắc đến. Năm 2002, Berkshire từng rót vốn cho PetroChina nhưng nhanh chóng bán hết cổ phần vào năm 2008 sau khi vấp phải chỉ trích vì mối liên hệ với xung đột ở Sudan. Sau đó, ông chuyển hướng sang BYD. Hậu BYD, ông dần chuyển sang Nhật Bản, đồng minh của Mỹ, với việc đầu tư vào 5 tập đoàn thương mại lớn từ 2020.

Bản thân Berkshire cũng đang chuyển giao thế hệ. Năm nay, Buffett đã 95 tuổi. Ông đang trong quá trình chuẩn bị trao ghế Chủ tịch kiêm CEO cho Greg Abel, 62 tuổi, người đã đóng vai trò quan trọng trong việc củng cố quan hệ với các tập đoàn Nhật.

Đối với BYD, việc Berkshire chính thức thoái vốn đánh dấu bước ngoặt lớn. Li Yunfei, Trưởng bộ phận truyền thông của BYD, đã gửi lời cảm ơn tới Munger và Buffett vì tầm nhìn và sự đồng hành trong suốt 17 năm qua. Từ trước thời điểm Berkshire đầu tư đến nay, doanh thu của BYD đã tăng 37 lần lên 777 tỷ NDT (109 tỷ USD), lợi nhuận ròng tăng 25 lần lên hơn 40 tỷ NDT.

Trong 17 năm hợp tác này, cả Berkshire và BYD đều nhận được những lợi ích tương xứng. Tuy nhiên khi đường ai nấy đi, tình cảnh của cả hai lại có phần trái ngược. Trong khi Berkshire rời đi với món lời khổng lồ, thì BYD đang phải đối mặt với những thách thức mới, trong đó nổi bật là áp lực cạnh tranh trong và ngoài nước ngày càng lớn, đồng thời khủng hoảng thừa xe điện, xe điện giá rẻ khiến môi trường kinh doanh toàn cầu trở nên khắc nghiệt hơn bao giờ hết.