Xe tự lái đang “đâm vào tường”

Cục Quản lý An toàn Giao thông Đường cao tốc Mỹ (NHTSA) vừa mở một cuộc điều tra chính thức về công nghệ lái tự động của Tesla. Kể từ năm 2018, 11 vụ tai nạn đã diễn ra với một kịch bản giống nhau: xe Tesla đâm vào xe cấp cứu khi đang bật chế độ tự lái. 765.000 xe bao gồm các mẫu xe từ 2014 đến nay đã được đưa vào tầm ngắm.

Về nguyên lý, cơ chế tự hành của Tesla được xây dựng trên một mạng lưới nơ-ron (neuron) cùng một thư viện chứa hàng nghìn bức ảnh. Mỗi chiếc xe được trang bị camera để giám sát môi trường xung quanh và kết nối với mạng neuron, nơi sẽ kiểm tra thư viện để xác định xem có chướng ngại vật nào trên đường đi hay không.

Hệ thống hoạt động tốt trong hầu hết các tình huống nhưng chỉ xác định được các vật thể được nhận diện trong thư viện. Đó là lý do vì sao các mẫu xe này thường “chật vật” khi bắt gặp các xe cấp cứu đang đậu trên đường hay các xe tải lớn chắn ngang đường. Tuy nhiên, vấn đề ở đây là các tài xế sẽ luôn mong đợi hệ thống lái tự động sẽ thay họ xử lý mọi tình huống.

Trong khi Tesla cảnh báo rằng người lái xe phải sẵn sàng cầm lái bất cứ lúc nào, các nhà quản lý cho rằng công ty đang đánh lừa khách hàng bằng các hoạt động marketing, qua đó “thổi phồng” hiệu quả của chế độ tự lái.

Xe Tesla sẽ đo áp lực tay trên vô lăng để đảm bảo người lái chú ý, nhưng người lái có thể “lừa” hệ thống này bằng cách sử dụng tạ hoặc chai nước. Điều này đã dẫn đến các tình huống không an toàn, ví dụ như lái xe khi say rượu hay không có ai ngồi ở ghế tài xế.

Các cơ quan quản lý cho biết trọng tâm chính của cuộc điều tra sẽ là cách phương tiện giám sát và thực thi sự tham gia của người lái. Về phần mình, Musk vẫn lập luận rằng lái tự động an toàn hơn 10 lần so với phương tiện thông thường. Nhưng các chuyên gia khẳng định số liệu thống kê của ông là sai lệch.

Dù thế nào, kết quả của cuộc điều tra này có thể sẽ ảnh hưởng rất lớn đến tham vọng của Tesla cũng như toàn ngành xe tự lái, bởi sẽ luôn có những yếu tố bất ngờ mà máy tính không thể dự báo được. Khi các thành phố lớn đang liên tục phát triển và đặt ra những giới hạn mới, sẽ không có một chiếc xe không người lái nào của bất kỳ công ty nào có thể xử lý trơn tru mọi vấn đề.

Tesla là một ông lớn hiếm hoi vẫn còn “mặn mà” với công nghệ xe tự lái. Trong khi đó, rất nhiều ông lớn khác đã từ bỏ con đường này mặc dù đã đầu tư khá nhiều. Starsky Robotics đóng cửa năm ngoái. Cũng trong năm ngoái, Uber rời thị trường, Lyft bán mảng xe tự lái cho Toyota.

Waymo, một công ty con của Alphabet, đã “ăn nằm” với công nghệ này 4 năm. Họ cũng được kỳ vọng sẽ trở thành công ty đầu tiên được lăn bánh trên đường. Nhưng giờ thì Waymo cũng đứng trước nguy cơ đóng cửa.

Vào năm 2017, năm mà Waymo ra mắt các chuyến xe tự lái với tài xế dự phòng ở Phoenix, nhân viên công ty được thông báo rằng các đội xe của họ sẽ mở rộng đến 9 thành phố trong vòng 18 tháng. Các nhân viên thường thảo luận về việc đã giải quyết được "99% vấn đề" của những chiếc xe không người lái. “Tất cả chúng tôi đều cho rằng nó đã sẵn sàng,” một cựu nhân viên nói.

Nhưng hóa ra 1% còn lại là các yếu tố bất ngờ, dù rất nhỏ nhưng ẩn chứa nhiều nguy hiểm, và mang tính quyết định cho việc sống còn của công nghệ xe tự lái. Điều đáng buồn là chưa một hãng nào giải quyết được cái 1% đó.

Và chừng nào con số 1% ấy chưa được giải quyết, việc thương mại hóa rộng rãi các phương tiện tự hành là điều không thể.