Gửi bình luận
Nếu Mỹ và EU không đạt được thỏa thuận thương mại, thì có thể dẫn tới xung đột thương mại, khiến kinh tế toàn cầu nói chung và kinh tế Việt Nam nói riêng sẽ chịu tác động mạnh.
Trước hết, chưa nói đến mức thuế là bao nhiêu, sự thay đổi liên tục trong chính sách thuế của chính quyền Trump đang khiến các nhà đầu tư không thể đưa ra quyết định rõ ràng được. Điều này đã tác động tiêu cực lên thương mại và tăng trưởng của cả Mỹ và EU. Một số nhà đầu tư phàn nàn rằng ngay cả khi họ muốn đặt sản xuất ở Mỹ cũng khó vì không biết khi nào bị đánh thuế, mức bao nhiêu, và nó sẽ kéo dài bao lâu? Vì những bất ổn này mà độ tín nhiệm kinh tế Mỹ bị hạ thấp bởi hãng xếp hạng tín dụng Moody’s.
Mỹ và EU là hai nền kinh tế lớn của thế giới với tổng quy mô GDP năm 2024 lên tới gần 44 nghìn tỷ USD, chiếm 40% trong tổng GDP toàn cầu, tương đương khoảng 110 nghìn tỷ USD. Tổng thương mại của Mỹ và EU với toàn thế giới chiếm khoảng 1/3 tổng thương mại toàn cầu năm 2024.
Quan trọng hơn, hai nền kinh tế này sở hữu phần lớn các công nghệ và chuỗi cung ứng cơ bản của thế giới. Những biến động trong thương mại và kinh tế ở hai nền kinh tế này chắc chắn ảnh hưởng lớn đến kinh tế toàn cầu. Dù còn trong quá trình đàm phán, nhưng biến động là không thể tránh khỏi, vấn đề chỉ là mức độ như thế nào thôi.
Đáng lo ngại, xung đột thương mại Mỹ - EU chỉ là một phần của bối cảnh thương chiến Mỹ - Trung, và giữa chính EU với Trung Quốc. Khi cả ba nền kinh tế hàng đầu phải vật lộn trong xung đột lợi ích kinh tế và thương mại, thì nền kinh tế thế giới phải đối mặt với nhiều bất ổn không hề nhỏ và không dễ giải quyết.
Không những thế, chính cách thực thi chính sách thuế quan của chính quyền Trump đang gây ra bất ổn, suy giảm lòng tin, khiến các nhà đầu tư không thể đưa ra quyết định cụ thể, và gây ra sự gián đoạn trong cung ứng tài chính cho kinh doanh trên toàn cầu. Tất cả những điều này chắc chắn đang gây sụt giảm và/hoặc chậm lại tăng trưởng của nền kinh tế thế giới.
Các bến cảng, nhà máy hay doanh nghiệp liên quan đến nhập khẩu cũng đang bị ảnh hưởng nặng nề. Dù hiện tại chưa bộc lộ rõ ràng, nhưng các chuyên gia cho rằng tác động sẽ thấy rõ trong nay mai. Nền kinh tế Mỹ đã chứng kiến sản xuất bị thu hẹp trong 3 tháng liên tiếp.
Ủy ban châu Âu dự báo 27 nền kinh tế EU sẽ chỉ đạt mức tăng trưởng GDP năm 2025 khoảng 0,9% (tức ngang bằng mức tăng trưởng năm 2024), thay vì đạt 1,3% như dự báo hồi tháng 11 năm 2024. Trong khi đó, OECD dự báo kinh tế Mỹ trong thương chiến sẽ có mức tăng trưởng GDP năm 2025 khoảng 1,6%, giảm đáng kể so với mức 2,8% của năm 2024, và tiếp tục giảm xuống mức 1,5% trong năm 2026.
Báo cáo mới nhất ngày 3/6/2025 của OECD đã cắt giảm triển vọng kinh tế toàn cầu vì những lý do trên. Tăng trưởng kinh tế thế giới năm 2025 và 2026 sẽ giảm xuống mức 2,9% từ mức 3,4% của năm 2024.
Bất luận thế nào, chính sách thuế quan của chính quyền Trump đối với EU sẽ có tác động tiêu cực không nhỏ đối với tăng trưởng của hai nền kinh tế hàng đầu thế giới, và cả nền kinh tế thế giới.
Nếu không có thỏa thuận đạt được và mức thuế quan 50% sẽ được áp dụng, EU chắc chắn sẽ có hành động trả đũa, hậu quả sẽ còn lớn hơn nữa. Trong đó, nền kinh tế Mỹ sẽ chịu tác động lớn hơn so với EU vì sự phụ thuộc của Mỹ vào nhập khẩu hàng tiêu dùng cuối cùng và đầu vào cho ngành chế tạo. Trái lại, EU lại cho thấy có sức chống chịu tốt hơn Mỹ vì phụ thuộc ít hơn vào nhập khẩu từ Mỹ, trong khi lại có nhiều dư địa cải cách và đa dạng thị trường hơn Mỹ.
Trong khi đó, Mỹ và EU là hai thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam. Do đó, tăng trưởng kinh tế của Việt Nam chắc chắn sẽ bị tác động tiêu cực liên đới khi cầu đối với hàng xuất khẩu Việt Nam giảm. Xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ và EU năm 2024 lần lượt là 120 tỷ USD và 52,1 tỷ USD, tương ứng chiếm 42,5% trong tổng xuất khẩu cùng năm là 405 tỷ USD. Thêm vào đó, trong bối cảnh toàn bộ kinh tế thế giới sụt giảm tăng trưởng thì các biện pháp đa dạng hóa thị trường xuất khẩu cũng khó khăn hơn. Dòng vốn FDI cũng có thể giảm vì kỳ vọng của các nhà đầu tư giảm.
Trong bối cảnh này, Việt Nam cần có những phản ứng chính sách thích hợp nhằm đối phó với tình huống nêu trên, như đưa ra gói hỗ trợ người thu nhập thấp, doanh nghiệp nhỏ và vừa, các doanh nghiệp xuất khẩu của Việt Nam,…
