30 NĂM THÀNH LẬP DIỄN ĐÀN DOANH NGHIỆP: 20 năm chắp cánh ước mơ Khởi nghiệp

Lại Hợp Nhân, Nguyên Phó Tổng Biên tập Báo Diễn đàn Doanh nghiệp, Nguyên Tổng thư ký Chương trình Khởi nghiệp• 05/11/2023 05:40

Khởi nghiệp bằng con đường kinh doanh đã trở nên quen thuộc với nhiều bạn trẻ. Họ tham gia cuộc thi khởi nghiệp mang trong mình khát vọng lập nghiệp.

>>30 NĂM THÀNH LẬP DIỄN ĐÀN DOANH NGHIỆP: Tiên phong sáng tạo đổi mới mô hình kinh doanh

Khởi nguồn từ năm 2003, sau hơn 20 năm kiến tạo và phát triển, cuộc thi "Lập dự án khởi nghiệp của sinh viên Việt Nam” do Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (nay là Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam - VCCI) khởi xướng đến nay đã chắp cánh cho ước mơ của hàng vạn thanh niên, sinh viên có đam mê, lý tưởng và khát vọng làm giàu trở thành hiện thực.

Họp Hội đồng tư vấn Chương trình Khởi nghiệp năm 2013.

Khởi nghiệp bằng con đường kinh doanh đã trở nên quen thuộc với nhiều bạn trẻ. Họ tham gia cuộc thi khởi nghiệp mang trong mình khát vọng lập nghiệp. Những dự án mà họ đang phát triển với tư duy chiến lược thông minh, sáng tạo, thể hiện được lối tư duy mới của giới trẻ, đó là giải quyết các vấn đề xã hội chứ không đơn thuần vì mục đích lợi nhuận.

Kiến tạo hệ sinh thái khởi nghiệp

Còn nhớ, trong chương trình tổng thể kỷ niệm 30 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam-Nhật Bản và trong bối cảnh Việt Nam chuẩn bị gia nhập WTO, vào tháng 3/2003, Trung tâm thông tin kinh tế buổi làm việc ký thoả thuận hợp tác, quyết định tổ chức Cuộc thi “Lập dự án khởi nghiệp của sinh viên Việt Nam 2003” dưới sự bảo trợ của Đại sứ quán Nhật Bản tại Việt Nam, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam –VCCI do Công ty GE (Nhật Bản) là nhà tài trợ chính.

Cuộc thi được phát động từ tháng 4/2003 nhưng từ năm 2002, chủ trương cho ra đời cuộc thi đã được lãnh đạo VCCI bàn tới. Với mục đích tạo cơ hội cho sinh viên phát huy tinh thần sáng tạo và ý chí tự lập của mình, áp dụng những kiến thức đã lĩnh hội để viết ra những dự án khởi nghiệp có giá trị thực tiễn trong phong trào tuổi trẻ lập nghiệp, Chương trình Khởi nghiệp đã lấy hình ảnh Mai An Tiêm để gửi tới các bạn trẻ một thông điệp: “Bắt đầu từ hạt giống – Hãy gieo hạt ngay hôm nay”.

Trao chứng nhận cho Top 3 dự án khởi nghiệp xuất sắc Chương trình Phát triển Dự án khởi nghiệp 2022 tại Festival Khởi nghiệp 2023.

>>30 năm tiên phong, sáng tạo và đồng hành với doanh nhân, doanh nghiệp

Để đảm bảo chất lượng của Cuộc thi, Ban Tổ chức, Ban Giám khảo đã được thành lập, gồm các giáo sư, tiến sĩ, các nhà quản lý, đại diện các trường đại học, các chuyên gia kinh tế, các nhà doanh nghiệp. Ban Tổ chức đã phối hợp với Ban chấp hành Đoàn trường, Các trường cao đẳng, đại học phát động Cuộc thi rộng rãi trong cả nước và phối hợp với các giảng viên cấp cao của Dự án khởi sự doanh nghiệp và tăng cường khả năng kinh doanh (VCCI-ILO) tổ chức các lớp hướng dẫn giới thiệu ý tưởng kinh doanh và khởi sự doanh nghiệp cho sinh viên.

Có thể nói rằng, vào thời điểm đó, Cuộc thi Lập dự án khởi nghiệp của sinh viên Việt Nam thực sự là một sân chơi trí tuệ, bổ ích, là cơ hội để sinh viên mạnh dạn phát huy hết khả năng sáng tạo và ý tưởng, đồng thời khẳng định lại những kiến thức, tri thức đã được lĩnh hội. Cuộc thi cũng là một trong những hoạt động nằm trong chương trình chiến lược hỗ trợ phát triển đội ngũ doanh nghiệp và doanh nhân của VCCI, là nhịp cầu tiếp cận với các dự án phát triển doanh nghiệp của Chính phủ được đặt ra trong kế hoạch phát triển kinh tế- xã hội 2001-2010. Đây cũng là cơ hội để các doanh nghiệp tìm kiếm nhân tài, hỗ trợ phát triển các dự án có giá trị thực tiễn và khả thi.

Riêng năm 2012, trong số 51.000 doanh nghiệp thành lập mới thì số doanh nghiệp phải giải thể, ngừng hoạt động đã trên 40.000 doanh nghiệp. Nghĩa là, số doanh nghiệp phá sản đã gần bằng số thành lập mới. Trong bối cảnh nền kinh tế thế giới nói chung và kinh tế Việt Nam nói riêng gặp nhiều khó khăn, VCCI đã quyết tâm triển khai nhiều hoạt động hỗ trợ khởi nghiệp trên toàn quốc, hướng đến mục tiêu xây dựng đội ngũ doanh nhân giàu kiến thức, kỹ năng, có tinh thần dân tộc, có trách nhiệm xã hội, có văn hóa kinh doanh và có năng lực cạnh tranh cao.

Do đó, Chương trình Khởi nghiệp đã mở rộng phạm vi, không giới hạn đối tượng tham gia, gồm sinh viên các trường Đại học, cao đẳng, dạy nghề, lực lượng bộ đội trẻ, công nhân, kỹ sư tại các nhà máy, khu công nghiệp, du học sinh, thanh niên nông thôn có ý tưởng khởi nghiệp. Chương trình tiếp tục khơi dậy lòng đam mê, niềm tin của thế hệ trẻ vào chính khả năng của mình, làm nền tảng cho đội ngũ nhân lực chất lượng cao, trở thành những công dân toàn cầu cho đất nước, nhờ đó thêm nhiều dự án kinh doanh có tính khả thi cao ra đời, thu hút được sự quan tâm của các nhà đầu tư.

Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam cũng chủ trì tổ chức Diễn đàn Khởi nghiệp để Xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo trong nông nghiệp. Khởi nghiệp và khởi nghiệp sáng tạo là động lực để kinh tế đất nước phát triển bền vững, nhờ đó các đề án tham dự thuộc lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao, hướng tới một nền sản xuất nông nghiệp sạch với những sản phẩm chất lượng, an toàn vệ sinh thực phẩm được rất nhiều bạn trẻ quan tâm.

Ông Lại Hợp Nhân phát biểu khai giảng khóa đào tạo Hướng dẫn tìm ý tưởng kinh doanh tại Đại học Tây Bắc năm 2016.

Hết năm 2017, đã có gần 3.800 dự án tham dự trong đó số lượng dự án về nông nghiệp chiếm tỷ lệ khá cao, nhiều dự án đi vào triển khai thực tế. Và có thể nói, chưa bao giờ cụm từ “khởi nghiệp” được nhắc tới nhiều như vậy – một lần nữa khẳng định tầm quan trọng của khởi nghiệp trong sự phát triển của nền kinh tế.

Hiện nay, với số lượng doanh nghiệp chính thức, đội ngũ doanh nhân là lãnh đạo doanh nghiệp đã đạt con số 2 tới 3 triệu người. Nếu tính tất cả những người làm kinh doanh, những hộ kinh doanh cá thể thì đội ngũ doanh nhân có thể đạt tới 10 triệu người. Đây là một nguồn nhân lực đặc biệt của đất nước, có vai trò quan trọng trong thực hiện công nghiệp hoá, HĐH, xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ và hội nhập của nước Việt Nam thời kỳ mới.

Cùng với việc tăng nhanh về quy mô số lượng, năng lực quản trị, trình độ kiến thức, kỹ năng kinh doanh và chuyên môn của doanh nhân Việt Nam ngày càng nâng cao, năng lực và khả năng hội nhập quốc tế cũng có bước tiến rõ nét. Đã xuất hiện những doanh nhân, doanh nghiệp lớn với thương hiệu vươn tầm khu vực và thế giới, đang thể hiện vai trò quan trọng trong phát triển các ngành, địa phương, dẫn dắt doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp trong ngành phát triển như Tập đoàn THACO, Vingroup, Viettel, FPT, BIDV, Tập đoàn TH, Geleximco, Tập đoàn Phú Thái, PNJ, Vinamilk, Thái Bình Shoes (TBS), Tổng công ty Kinh Bắc... Đây cũng là những doanh nghiệp, doanh nhân đồng hành cùng các hoạt động Khởi nghiệp từ những ngày đầu với vai trò Hội đồng Giám khảo, Nhà tài trợ hoặc Bảo trợ đầu tư…

Đột phá từ “Quốc gia khởi nghiệp”

Đầu những năm 1990, sau khi Luật Công ty và Luật Doanh nghiệp tư nhân được ban hành, bên cạnh các doanh nghiệp nhà nước, trong toàn quốc chúng ta chỉ có khoảng 5.000 doanh nghiệp tư nhân. Ngày hôm nay, khu vực kinh tế tư nhân chính thức đã có tới gần 900 nghìn doanh nghiệp, cùng với các doanh nghiệp Nhà nước, các doanh nghiệp FDI, các HTX tạo thành lực lượng hùng hậu thúc đẩy kinh tế Việt Nam phát triển..., tạo ra hàng chục triệu việc làm cho người lao động, đóng góp lớn cho sự phát triển kinh tế - xã hội. Theo đó, vai trò đội ngũ doanh nhân và doanh nghiệp ngày càng được Đảng và Nhà nước đề cao trong sự nghiệp công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước.

Ký kết hợp tác giữa Báo Diễn đàn Doanh nghiệp và Công ty GE (Nhật Bản) – năm 2003.

Vai trò của Khởi nghiệp với nền kinh tế luôn nhận được sự quan tâm của của Đảng và Chính phủ cũng như các bộ, ngành và toàn thể xã hội. Năm 2015, trả lời phỏng vấn Diễn đàn Doanh nghiệp, GS.TS Vương Đình Huệ - Ủy viên BCHTW Đảng, Trưởng Ban kinh tế Trung ương (nay là Ủy viên BCT, Chủ tịch Quốc hội) nhấn mạnh, “Việt Nam cần có chương trình quốc gia về khởi nghiệp để thúc đẩy khát vọng kinh doanh của doanh nhân Việt. Khởi nghiệp thành công sẽ góp phần phát triển đội ngũ doanh nhân ngày càng lớn mạnh, tạo nên sức sống mới cho nền kinh tế”. Bên cạnh việc tận dụng tốt những cơ hội mang lại, chúng ta cũng phải sẵn sàng các giải pháp để đối mặt với nhiều thách thức từ hội nhập kinh tế quốc tế, trong đó “quốc gia khởi nghiệp” sẽ là một trong những chương trình quan trọng để tạo bước đột phá phát triển kinh tế.

Nghị quyết số 09-NQ/TW của Bộ Chính trị cũng đã đề cao việc xây dựng và phát huy vai trò của đội ngũ doanh nhân Việt Nam trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế. Báo cáo của Chính phủ tại kỳ họp thứ 3 Quốc hội khóa 11 cũng đã khẳng định: “Doanh nhân - Doanh nghiệp là lực lượng chủ lực xung kích trong sự nghiệp phát triển kinh tế”.

Trong bối cảnh đội ngũ doanh nhân Việt Nam đã có sự lớn mạnh vượt bậc, đang đóng góp tích cực vào sự phát triển của nền kinh tế đất nước cũng như đưa đất nước hội nhập sâu rộng cùng kinh tế thế giới, đã đến lúc cần có các giải thưởng liên thông với quốc tế dành cho doanh nhân Việt Nam để khẳng định tầm vóc của doanh nhân Việt Nam tự tin vươn lên chiếm lĩnh các tầm cao mới, sánh vai với cộng đồng doanh nhân thế giới.

Do đó, VCCI chủ trì và giao Diễn đàn Doanh nghiệp phối hợp với Công ty Ernst & Young Việt Nam tổ chức “Giải thưởng Ernst & Young – Bản lĩnh Doanh nhân Lập nghiệp” – đây là một giải thưởng quốc gia nhằm tôn vinh các lãnh đạo xuất sắc của các doanh nghiệp đang hoạt động tại Việt Nam về những nỗ lực phấn đấu, đổi mới và khả năng lãnh đạo doanh nghiệp thành công trên thị trường cũng như những đóng góp của họ vào sự phát triển chung của nền kinh tế Việt Nam trong nhiều năm.

Chương trình đã được các công ty thành viên của Ernst & Young tổ chức tại hơn 50 quốc gia trên toàn cầu. Năm 2011, lần đầu tiên chương trình được tổ chức ở Việt Nam và theo đó, mỗi năm chương trình Giải thưởng Entrepreneur Of The Year trên 6 châu lục đã nhận được 10.000 Đơn đề cử, hơn 500 doanh nhân đã được vinh danh với sự tham gia của hơn 800 thành viên giám khảo. Sự góp mặt của doanh nhân Việt Nam lần đầu tiên tại vòng chung kết giải thưởng Ernst & Young World Entrepreneur Of The Year vào năm 2012 cũng như các giải thưởng danh giá khác đã khẳng định được tầm vóc của Doanh nhân Việt Nam trên diễn đàn quốc tế.

Các học viên tham dự khóa đào tạo Cố vấn khởi nghiệp tại Đồng Tháp – năm 2022.

Mãi mãi khát vọng Khởi nghiệp

Có thể nói, với Chương trình Khởi nghiệp Quốc gia và các chương trình hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, VCCI tự hào đã tiên phong trong hành trình thắp lửa khởi nghiệp ở Việt Nam. Hàng vạn thanh niên đã tham gia và hàng nghìn dự án khởi nghiệp, khởi nghiệp sáng tạo cũng như hàng nghìn nhà khởi nghiệp đã trưởng thành từ chiếc nôi này.

Chiếc nôi khởi nghiệp quốc gia của VCCI không chỉ là nơi trình diễn các dự án mà quan trọng hơn đã thiết lập được một hệ sinh thái và mạng lưới hỗ trợ khởi nghiệp ở Việt Nam kết nối các bộ ngành, các vườn ươm và tổ chức thúc đẩy khởi nghiệp, mà nòng cốt là các trường đại học, các địa phương. Điển hình có thể kể đến Học viện Nông nghiệp, Đại học Kinh tế Quốc dân, Đại học Ngoại thương, Đại học Quốc gia… hay các địa phương như Thái Bình, Vĩnh Phúc, Quảng Ninh, Đà Nẵng, Cần Thơ, Bến Tre, TP.HCM…

20 năm qua, chương trình Khởi nghiệp Quốc gia của VCCI đang phát huy được thế mạnh của một tổ chức hỗ trợ thúc đẩy khởi nghiệp, thu hút sự quan tâm, vào cuộc của cộng đồng khởi nghiệp trên cả nước và một số tổ chức quốc tế. VCCI đã trở thành viên của mạng lưới khởi nghiệp toàn cầu GEN và từ năm 2019, Ban tổ chức Chương trình Khởi nghiệp Quốc gia là đơn vị đề cử và tổ chức Cuộc thi Cúp Khởi nghiệp toàn cầu.

Đặc biệt, từ năm 2020 – 2022, Chương trình Khởi nghiệp Quốc gia của VCCI đang phối hợp với Chương trình Phát triển Liên hiệp quốc UNDP tại Việt Nam cùng triển khai một số nội dung mới cho khởi nghiệp. Chương trình đẩy mạnh việc xây dựng bộ tiêu chí về kinh doanh liêm chính cho nhà đầu tư và startup, đào tạo khởi nghiệp liêm chính, khởi nghiệp tạo tác động xã hội, khởi nghiệp theo mô hình kinh tế tuần hoàn cho các giảng viên, cố vấn khởi nghiệp và doanh nghiệp khởi nghiệp… Chương trình Khởi nghiệp Quốc gia hiện đang qui tụ được đội ngũ các chuyên gia, cố vấn khởi nghiệp đổi mới sáng tạo hàng đầu tại Việt Nam để triển khai các hoạt động khởi nghiệp chuyên sâu và cao cấp.

Những năm tới đây, chúng ta tiếp tục cần bổ sung đội ngũ doanh nhân mới, trưởng thành chủ yếu từ thanh niên, sinh viên, có tri thức, được tiếp cận khoa học, công nghệ tiên tiến. Đó là sức sống, sức sáng tạo của nền kinh tế Việt Nam trong tương lai. Và khởi nghiệp sáng tạo là một trong những yêu cầu quan trọng bậc nhất của chúng ta để hiện thực hóa mục tiêu này.

Với những ý nghĩa tích cực trong hành trình 20 năm qua, chắc chắn Chương trình Khởi Nghiệp Quốc gia sẽ còn nhận được nhiều sự ủng hộ và tham gia của các bạn trẻ hơn nữa, để góp phần thúc đẩy nền kinh tế Việt Nam ngày càng phát triển.