Gửi bình luận
Việc 500 tấn gạo đầu tiên mang nhãn hiệu “Gạo Việt xanh phát thải thấp” xuất khẩu sang Nhật Bản ngày 5/6 là cột mốc lịch sử đối với ngành lúa gạo và toàn bộ ngành nông nghiệp Việt Nam.
Đây không đơn thuần là một sự kiện kinh tế, một thương vụ thương mại giữa hai quốc gia, mà còn là biểu tượng cho hành trình chuyển mình, từ sản xuất nông nghiệp truyền thống sang mô hình nông nghiệp hiện đại, chất lượng cao, thân thiện với môi trường và gắn với phát triển bền vững.
Từ lâu, Việt Nam đã được thế giới biết đến là một trong những cường quốc xuất khẩu gạo hàng đầu. Mỗi năm, hàng triệu tấn gạo được đưa ra thế giới, góp phần bảo đảm an ninh lương thực toàn cầu. Tuy nhiên, điều nghịch lý là dù có sản lượng lớn, giá trị gia tăng từ hạt gạo Việt vẫn còn thấp, thị trường tiêu thụ chủ yếu nằm ở phân khúc trung bình và thấp, chưa thật sự khẳng định được thương hiệu quốc gia về gạo chất lượng cao trên thị trường cao cấp.
Đây là thực tế mà ngành nông nghiệp Việt Nam đã trăn trở nhiều năm qua. Và nay, với sự kiện lô gạo phát thải thấp đầu tiên đến được Nhật Bản, thị trường nổi tiếng khắt khe về chất lượng và tiêu chuẩn môi trường, một tia sáng hy vọng đã chính thức được thắp lên.
Lô hàng 500 tấn gạo Japonica, loại gạo được người Nhật ưa chuộng, đến từ vùng trồng tại tỉnh Kiên Giang và đạt mức giá 820 USD/tấn, là minh chứng rõ ràng cho việc nâng cao giá trị sản phẩm thông qua thay đổi tư duy canh tác. Đây là thành quả của quá trình hơn một năm miệt mài triển khai mô hình sản xuất lúa chất lượng cao và phát thải thấp theo Đề án 1 triệu héc ta tại vùng Đồng bằng sông Cửu Long, với sự tham gia của người nông dân, hợp tác xã, doanh nghiệp và hệ thống quản lý nông nghiệp các địa phương.
“Gạo Việt xanh phát thải thấp” không chỉ là một cái tên, mà còn là chứng chỉ cho sự đổi mới, là kết tinh của công nghệ canh tác tiên tiến, quản lý khí thải, sử dụng tài nguyên hiệu quả và bảo vệ môi trường. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu diễn biến ngày càng phức tạp, việc gắn sản xuất nông nghiệp với trách nhiệm môi trường là điều tất yếu, và Việt Nam đã lựa chọn hướng đi đó một cách kiên định.
Phát biểu tại buổi lễ, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Trần Thanh Nam khẳn định: “Đây là cột mốc chuyển đổi tư duy người nông dân trong sản xuất lúa. Người nông dân đã hiểu thế nào là gạo giảm phát thải và thấy được lợi ích từ việc sản xuất bền vững. Điều này có ý nghĩa rất lớn, không chỉ về kinh tế mà còn về định hướng lâu dài của ngành hàng lúa gạo Việt Nam trên trường quốc tế.”
Đằng sau thành công bước đầu của mô hình lúa xanh phát thải thấp là một chuỗi nỗ lực phối hợp từ cấp trung ương đến địa phương, từ khu vực công đến khu vực tư. Điều đáng ghi nhận là sự chủ động, dấn thân của chính người nông dân, những người trực tiếp làm ra hạt gạo trong việc thay đổi thói quen canh tác, chuyển từ sản xuất truyền thống sang mô hình thân thiện với môi trường, dù điều đó đòi hỏi phải vượt qua nhiều rào cản về kiến thức, kỹ thuật và chi phí đầu tư ban đầu.
Bên cạnh đó, không thể không nhắc đến vai trò của các doanh nghiệp, hợp tác xã - những mắt xích trung gian kết nối giữa nông dân với thị trường và tiêu chuẩn quốc tế. Họ đã mạnh dạn đầu tư, tổ chức lại chuỗi giá trị, đảm bảo truy xuất nguồn gốc, áp dụng quy trình chuẩn hóa trong toàn bộ chu kỳ sản xuất - thu mua - chế biến - xuất khẩu. Việc có đến 7 doanh nghiệp được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng nhãn hiệu “Gạo Việt xanh phát thải thấp” với tổng lượng gạo lên đến 19.200 tấn cho thấy quy mô và tiềm năng nhân rộng mô hình này là hoàn toàn khả thi.
Trong thư chúc mừng gửi đến buổi lễ, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan, nguyên Bộ trưởng Bộ NN&PTNT đã bày tỏ cảm xúc sâu sắc: “Sự kiện hôm nay không chỉ là một lễ khởi động xuất khẩu. Đó là sự khởi đầu cho một cách nghĩ mới, cách làm mới, nơi mỗi hạt gạo không chỉ gắn với lợi nhuận, mà còn gắn với sự sống của đất, của nước, của khí hậu, và của thế hệ mai sau.”
Lời nhắn gửi này không chỉ mang tính khích lệ, mà còn là sự nhấn mạnh vào tầm nhìn dài hạn: phát triển nông nghiệp không chỉ là câu chuyện của hôm nay, mà là hành trình của tương lai – nơi nông dân là trung tâm, môi trường là ưu tiên và trí tuệ là động lực.
Dù đây là một thành tựu đáng khích lệ, nhưng rõ ràng hành trình để đưa “Gạo Việt xanh phát thải thấp” trở thành một thương hiệu mạnh trên thị trường toàn cầu vẫn còn nhiều gian nan. Thách thức đầu tiên là mở rộng quy mô vùng nguyên liệu đạt chuẩn. Sản xuất theo tiêu chuẩn phát thải thấp đòi hỏi quy trình kỹ thuật chặt chẽ, quản lý đồng bộ và sự tuân thủ cao từ phía người trồng lúa. Điều này không thể diễn ra một cách rời rạc hay tự phát, mà cần có sự dẫn dắt từ chính sách, hướng dẫn kỹ thuật từ đội ngũ khuyến nông, và hỗ trợ tài chính, đặc biệt là ở giai đoạn đầu khi người dân chuyển đổi mô hình.
Bên cạnh đó, việc xây dựng thương hiệu quốc gia cho “Gạo Việt xanh phát thải thấp” cũng là một bài toán lớn. Để thương hiệu không chỉ tồn tại mà còn bền vững, Việt Nam cần có chiến lược truyền thông quốc tế, đảm bảo các chứng chỉ chất lượng, và đặc biệt là cam kết dài hạn về sự ổn định trong chất lượng, sản lượng và chuỗi cung ứng.
Cuối cùng là vấn đề đầu ra. Dù thị trường Nhật Bản là một tín hiệu tích cực, nhưng để sản phẩm “xanh” không rơi vào tình trạng “cung vượt cầu” trong nước, cần mở rộng mạng lưới tiêu thụ, đặc biệt là hướng đến các thị trường châu Âu, Mỹ và các quốc gia đang ưu tiên nhập khẩu sản phẩm thân thiện môi trường.
Sự kiện xuất khẩu thành công lô gạo phát thải thấp đầu tiên không chỉ là một chiến thắng về mặt thương mại, mà còn là chiến thắng của tư duy và hành động mang tính hệ thống. Từ người nông dân cho đến chính sách nhà nước, từ chuyên gia nông nghiệp đến doanh nghiệp tư nhân, tất cả đang cùng nhau viết nên một chương mới cho ngành lúa gạo Việt Nam: chương của tri thức, của trách nhiệm và của niềm tin vào tương lai bền vững.
Chúng ta có thể kỳ vọng rằng, với hướng đi đúng đắn và sự đồng lòng từ các bên liên quan, một ngày không xa, hạt gạo Việt sẽ hiện diện vững vàng trên những bàn ăn cao cấp ở Tokyo, Paris, New York, không chỉ là “gạo trắng ngọc trời”, mà còn là “gạo xanh của trái đất”. Và lúc đó, người nông dân Việt không chỉ tự hào vì làm ra hạt gạo ngon, mà còn vì họ đang góp phần bảo vệ hành tinh xanh cho thế hệ mai sau.
