Phanh ABS không phải là công nghệ “xa xỉ” mà là giải pháp an toàn, có thể tạo khác biệt sinh - tử trong những khoảnh khắc rất ngắn khi lưu thông trên đường.
Khác biệt rõ rệt
AIP Foundation (Quỹ Phòng chống Thương vong Châu Á) đã phối hợp cùng các đối tác, tổ chức sự kiện mô phỏng công nghệ chống bó cứng phanh (M-ABS) cho xe máy tại Hà Nội.
Tại sự kiện, các mô phỏng kỹ thuật cho thấy sự khác biệt rõ rệt giữa xe máy có và không có trang bị phanh ABS trong những tình huống phanh gấp. Với xe không có ABS, bánh xe dễ bị khóa cứng, phương tiện mất thăng bằng và trượt dài, đặc biệt trên mặt đường trơn trượt. Ngược lại, xe có hệ thống ABS cho phép bánh xe tiếp tục quay, lực phanh được điều tiết liên tục, giúp người điều khiển giữ được hướng lái và dừng xe an toàn hơn.
Hệ thống chống bó cứng phanh ABS (Anti - Lock Braking System) được phát minh từ năm 1920, ban đầu chỉ áp dụng vào phanh của máy bay, sau đó được sử dụng trong ngành công nghiệp ôtô và xe máy. Năm 1988, tập đoàn BMW bắt đầu trang bị hệ thống phanh ABS trên xe môtô. Từ đó đến nay, ABS đã trải qua nhiều lần nâng cấp và trở thành trang bị an toàn hàng đầu trên xe máy. ABS sẽ hỗ trợ bằng cách bóp nhả liên tục, hạn chế lực tác động mạnh của má phanh vào đĩa phanh, khi người lái bóp hoặc đạp phanh quá nhanh, với lực lớn. Nó sẽ giữ cho bánh xe vẫn quay chứ không bị khóa cứng. Sau tình huống nguy hiểm tránh được, hệ thống sẽ tái áp dụng lực phanh lớn nhất, để xe dừng lại nhanh, hoặc cho tới khi phát hiện mối nguy khóa bánh mới.
ABS không phải là công nghệ “xa xỉ”, chỉ dành cho xe cao cấp mà là giải pháp an toàn, có thể tạo khác biệt sinh - tử trong những khoảnh khắc rất ngắn khi lưu thông trên đường.
Rất ít xe có ABS
Việt Nam dù là thị trường xe máy lớn hàng đầu thế giới, song những xe được trang bị những công nghệ an toàn hàng đầu như phanh ABS không nhiều. Hai hãng xe Honda và Yamaha chiếm tới 90% doanh số bán xe máy toàn thị trường thì phanh ABS thường được lắp trên những mẫu xe cao cấp.
Với Honda, phanh ABS một kênh (lắp trên hệ thống phanh của bánh trước) được trang bị cho xe Lead phiên bản đặc biệt, có giá bán lẻ niêm yết hơn 45 triệu đồng. Trong khi phiên bản tiêu chuẩn có giá khoảng 39 triệu đồng và bản cao cấp giá bán 41 triệu đồng không có phanh ABS. Honda SH350i được trang bị hệ thống chống bó cứng phanh (ABS) trên cả bánh trước và bánh sau, có giá bán từ 151-152 triệu đồng. Dòng xe tay ga ADV 350 có giá bán 165,99 triệu đồng, cũng được trang bị phanh ABS trên cả 2 bánh. Mẫu SH Mode 125 có giá bán khoảng 57 triệu đồng bản tiêu chuẩn chưa được trang bị phanh ABS. Với các bản còn lại có giá bán từ 62-63 triệu được Honda trang bị phanh ABS. Mẫu Air Blade, có giá bán từ 56-58 triệu đồng nhưng không có phanh ABS.
Với các mẫu xe số, có giá bán từ 20-30 triệu đồng như: Future 125 FI, Wave RSX FI, Wave Alpha 110cc...đều không được trang bị phanh ABS.
Yamaha cũng tương tự, mẫu XMAX có giá bán 140 triệu đồng được trang bị phanh ABS cả 2 bánh trước và sau. Mẫu Grande phiên bản đặc biệt được trang bị ABS bánh trước; Grande bản tiêu chuẩn chưa có phanh ABS. Nhiều mẫu xe của Yamaha chưa được hãng thiết kế hệ thống phanh ABS như XS155R 2025 giá bán 78 triệu đồng, Exiter 155 VVA giá bán 48,2 triệu đồng, cùng tất cả các dòng xe bình dân có giá bán trên dưới 30 triệu đồng không được Yamaha trang bị phanh ABS.
Đối với phân khúc xe điện Honda có 2 mẫu là ICON e và CUV e, còn Yamaha có 1 mẫu là NEO'S đều không được trang bị phanh ABS.
Cách tiếp cận mới
Hiện nhiều nước đã quy định, môtô, xe máy sản xuất và bán ra có dung tích xi-lanh từ 125cc trở lên bắt buộc phải trang bị hệ thống phanh ABS. Tại Ấn Độ, thị trường xe máy lớn thứ 2 thế giới, từ năm 2017 đã thực hiện quy định bắt buộc, tất cả xe máy có dung tích xi lanh 125cc trở lên, phải gắn hệ thống chống bó cứng phanh ABS. Thái Lan cũng quy định xe máy có dung tích xy-lanh từ 125cc bắt buộc phải tranng bị phanh ABS. Malaysia yêu cầu bắt buộc trang bị phanh ABS với xe 150cc trở lên…
Các hãng xe máy tại Việt Nam thời gian qua đã nâng cấp một loạt mẫu xe tay ga về động cơ. Nhiều xe trước đây có dung tích xi lanh chỉ 110cm3, nhưng các phiên bản về sau, đã nâng lên 125cm3, 150cm3, 160cm3… Tuy nhiên, không phải tất cả đều được trang bị phanh ABS. Một số ý kiến cho rằng, lắp phanh ABS làm tăng chi phí và giảm lợi nhuận nhiều nên các hãng xe không muốn.
Trong nhiều năm qua, nỗ lực kéo giảm tai nạn giao thông ở Việt Nam chủ yếu dựa vào tuyên truyền, siết chặt xử phạt và nâng cao ý thức người tham gia giao thông. Qua mô phỏng công nghệ chống bó cứng phanh cho xe máy (M-ABS) có thể thấy, an toàn giao thông đòi hỏi cách tiếp cận mới, trong đó công nghệ đóng vai trò trung tâm và cần được triển khai theo lộ trình cụ thể. Xe máy gắn phanh ABS sẽ giúp tăng mức độ an toàn giao thông và giảm thiểu thương vong.
Chiến lược Quốc gia về bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường bộ giai đoạn 2021 - 2030 đã xác định rõ việc ứng dụng các công nghệ an toàn, trong đó có ABS và hệ thống phanh kết hợp (CBS), là một trong những giải pháp trọng tâm. Kế hoạch hành động của Bộ Giao thông Vận tải (nay là Bộ Xây dựng) công bố năm 2021 cũng đặt mục tiêu nghiên cứu, tiến tới xây dựng quy định đối với các hệ thống phanh an toàn cho xe máy. Tuy nhiên, từ định hướng đến thực thi luôn tồn tại khoảng trống.
.jpg "Xe máy đóng góp 28% phát thải giao thông đường bộ Việt Nam, làm gì để thay đổi?")
