Bán thuốc qua mạng: Tiện lợi nhưng không thể buông lỏng an toàn

Theo đó, từ ngày 1/7/2025, bán thuốc online chính thức được phép theo Luật Dược sửa đổi. Chỉ hơn một tháng, nhiều chuỗi lớn như Long Châu, An Khang, Pharmacity… đã đồng loạt mở gian hàng trực tuyến, phát triển ứng dụng riêng, quảng bá rầm rộ dịch vụ giao thuốc tận nhà. Người dân lần đầu tiên có thể mua thuốc chỉ bằng vài thao tác trên điện thoại, một bước tiến phù hợp xu thế tiêu dùng hiện đại.

Nhưng sự tiện lợi ấy sớm bộc lộ nhiều khoảng trống. Khảo sát thực tế trên các sàn thương mại điện tử và mạng xã hội cho thấy tình trạng thực phẩm chức năng được quảng cáo như thuốc chữa bệnh vẫn phổ biến, thậm chí có nơi rao bán cả thuốc kê đơn mà không yêu cầu đơn điện tử. Điểm nóng là vụ án tại Thanh Hóa, nơi công an vừa triệt phá một đường dây buôn bán thuốc giả với nhiều giao dịch thực hiện qua kênh trực tuyến.

Trong khi đó, Bộ Y tế mới ở giai đoạn lấy ý kiến dự thảo thông tư hướng dẫn. Những quy định chi tiết về quy trình hậu kiểm, trách nhiệm của sàn thương mại điện tử, chuẩn tư vấn trực tuyến… vẫn đang trong quá trình xây dựng. Giới chuyên gia pháp lý cho rằng, thực tế này, khiến việc quản lý rơi vào tình trạng “luật đã mở nhưng giám sát chưa kịp”, tiềm ẩn nguy cơ bị lợi dụng.

Trao đổi với Diễn đàn Doanh nghiệp, luật sư Tạ Anh Tuấn – Giám đốc Công ty Luật EMME Law cảnh báo, việc cho phép bán thuốc online là bước tiến tất yếu, nhưng nếu thiếu cơ chế giám sát chặt, tiện ích có thể biến thành hiểm họa. Trách nhiệm không chỉ thuộc về nhà thuốc mà cả sàn thương mại điện tử. Nếu sàn để lọt hàng giả, thuốc kém chất lượng, thì không thể thoái thác trách nhiệm pháp lý.

Ông Tuấn đề xuất Việt Nam sớm có cơ chế “huy hiệu xác thực” cho nhà thuốc online, giống như mô hình châu Âu, để người dân phân biệt kênh chính thống với chợ đen. Đồng thời, dữ liệu sức khỏe, vốn thuộc nhóm thông tin nhạy cảm phải được bảo vệ nghiêm ngặt theo quy định. “Một cú click mua thuốc không thể đồng nghĩa với nguy cơ lộ cả hồ sơ bệnh án”, luật sư Tạ Anh Tuấn nhấn mạnh.

Từ góc nhìn chuyên môn, bác sĩ Hoàng Văn Trung – Chủ tịch HĐQT Bệnh viện Đa khoa Trung tâm Thái Nguyên cũng nhận định, thuốc online giúp bệnh nhân mạn tính, người ở xa tiếp cận nhanh hơn. Nhưng lợi ích ấy sẽ bị xóa nhòa nếu thiếu an toàn. “Bệnh nhân tự mô tả triệu chứng rất dễ sai lệch, dẫn đến tư vấn không chuẩn. Đáng lo nhất là tình trạng lạm dụng kháng sinh sẽ trầm trọng hơn nếu quản lý lỏng lẻo”, bác sĩ Trung nói.

Bên cạnh đó, ông Trung cũng đặc biệt lưu ý đến khâu logistics, thuốc phải được vận chuyển và bảo quản theo tiêu chuẩn nghiêm ngặt. Nếu chỉ coi như một món hàng thông thường, chất lượng sẽ suy giảm, thậm chí gây hại. Đây là rủi ro chưa được chú ý đúng mức”. Giải pháp, theo bác sĩ Trung, là gắn bán thuốc online với đơn thuốc điện tử và bệnh án số. Chỉ khi đơn hợp lệ được xác nhận qua hệ thống y tế, việc bán thuốc mới an toàn. Ngoài ra, tư vấn trực tuyến bắt buộc phải do bác sĩ hoặc dược sĩ hành nghề thực hiện, thay vì nhân viên bán hàng không chuyên môn.