Gửi bình luận
Làn sóng vay nợ khổng lồ cho AI đang khiến chi phí phòng vệ rủi ro tăng vọt, bộc lộ những tín hiệu tài chính đầu tiên của một "bong bóng" công nghệ.
Làn sóng vay nợ khổng lồ cho AI đang đẩy nhu cầu mua CDS – một loại hợp đồng bảo hiểm rủi ro vỡ nợ - tăng vọt. Diễn biến này phơi bày những tín hiệu tài chính rõ rệt của một bong bóng AI đang hình thành.
Đây từng là thị trường vốn trầm lắng nhiều năm, nhất là với các “ông lớn” công nghệ nhưng nó đang “nóng” trở lại trước nhu cầu đầu tư AI đã lên tới quy mô hàng ngàn tỷ USD.
Theo Bloomberg dẫn ví dụ, chi phí bảo hiểm vỡ nợ đối với trái phiếu Oracle đã tăng gấp đôi kể từ tháng 9/2025, còn khối lượng giao dịch CDS của công ty vọt lên 4,2 tỷ USD trong sáu tuần tính đến ngày 7/11, so với chưa tới 200 triệu USD cùng kỳ năm 2024, theo chiến lược gia tín dụng Jigar Patel của Barclays.
“Chúng tôi thấy khách hàng quay lại quan tâm đến CDS đơn lẻ – vốn nhạt nhòa vài năm qua. Các các công ty vận hành các trung tâm dữ liệu siêu quy mô được xếp hạng rất cao, nhưng quy mô vay mượn đã tăng nhanh. Khi mức độ tiếp xúc lớn hơn, nhu cầu phòng hộ rủi ro tự nhiên cũng tăng theo”, John Servidea, đồng lãnh đạo mảng tín dụng đầu tư tại JPMorgan, cho biết.
Mặc dù thị trường CDS vẫn còn nhỏ so với lượng trái phiếu mà các công ty AI dự kiến phát hành, nhưng diễn biến này cho thấy vai trò ngày càng lớn của các tập đoàn công nghệ trong thị trường vốn.
Theo JPMorgan, khối doanh nghiệp có xếp hạng tín nhiệm cao có thể phát hành tới 1.500 tỷ USD trái phiếu trong vài năm tới. Chỉ trong hai tháng gần đây, Meta đã phát hành 30 tỷ USD trái phiếu – thương vụ lớn nhất năm tại Mỹ, còn Oracle huy động 18 tỷ USD hồi tháng 9.
Các công ty công nghệ, tiện ích và những doanh nghiệp liên quan đến AI hiện chiếm tỷ trọng lớn nhất trong thị trường trái phiếu, vượt qua cả các ngân hàng – lực lượng vốn dẫn dắt thị trường này. Làn sóng vay nợ cũng lan sang phân khúc “trái phiếu rác” khi doanh nghiệp chạy đua xây dựng hàng nghìn trung tâm dữ liệu trên toàn cầu.
Một trong những nhóm mua CDS tích cực nhất chính là các ngân hàng – những tổ chức đang có lượng lớn khách hàng công nghệ. Nhà đầu tư cổ phiếu cũng tìm đến CDS như biện pháp phòng hộ rẻ hơn.
Chi phí mua bảo hiểm rủi ro 5 năm cho 10 triệu USD trái phiếu Oracle hiện khoảng 103.000 USD mỗi năm. Trong khi đó, mua quyền chọn bán cổ phiếu Oracle với ngưỡng giảm gần 20% có thể tốn tới gần 10% giá trị danh mục được bảo vệ – đắt hơn đáng kể.
CDS là hợp đồng bảo hiểm rủi ro vỡ nợ đối với trái phiếu. Người mua CDS trả phí định kỳ cho bên bán, đổi lại được bồi thường nếu doanh nghiệp phát hành trái phiếu phá sản hoặc vi phạm cam kết nợ. Tuy nhiên, loại sản phẩm phái sinh này phổ biến hơn ở các thị trường trái phiếu quy mô lớn như Mỹ, châu Âu, Nhật Bản…
Động lực khiến CDS “sống lại” không chỉ đến từ làn sóng phát hành trái phiếu, mà còn từ sự hoài nghi về hiệu quả của AI. Một báo cáo của MIT công bố năm nay cho thấy tới 95% tổ chức vẫn chưa thu được lợi nhuận hữu hình từ các dự án AI tạo sinh.
Lịch sử công nghệ cũng đầy rẫy những ví dụ sụp đổ: những tên tuổi từng dẫn đầu như Digital Equipment Corp. đã từng biến mất khi chu kỳ đổi mới thay đổi. Viễn cảnh doanh thu từ trung tâm dữ liệu thấp hơn dự báo có thể khiến những trái phiếu tưởng chừng an toàn trở nên rủi ro hơn.
Sau đợt phát hành trái phiếu lớn, CDS của Meta bắt đầu được giao dịch sôi động hơn. Các công cụ phòng hộ gắn với CoreWeave cũng tăng mạnh; cổ phiếu công ty này đã lao dốc đầu tuần vì trì hoãn thực hiện hợp đồng, buộc họ phải hạ dự báo doanh thu.
Dù vậy, thị trường CDS hiện khó có thể quay trở lại thời kỳ trước khủng hoảng tài chính. Khi Lehman Brothers sụp đổ năm 2008, nhu cầu CDS đơn lẻ giảm mạnh do sự giám sát chặt chẽ và sự trỗi dậy của các công cụ phòng hộ khác như ETF trái phiếu doanh nghiệp. Tính thanh khoản của thị trường trái phiếu cũng cải thiện mạnh nhờ giao dịch điện tử.
Một số quỹ lại xem sự bùng nổ CDS hiện tại chỉ mang tính tạm thời. Sal Naro, Giám đốc đầu tư của Coherence Credit Strategies – quỹ quản lý 700 triệu USD – nhận định: “Sự sôi động này chủ yếu là hiệu ứng của cuộc đua xây dựng trung tâm dữ liệu. Tôi vẫn mong thị trường CDS sẽ thực sự hồi sinh, nhưng điều đó chưa xảy ra.”
Tuy nhiên, hoạt động đang tiếp tục tăng. Barclays cho biết tổng khối lượng giao dịch CDS đơn lẻ sáu tuần gần đây đã đạt 93 tỷ USD, tăng 6% so với cùng kỳ 2024. Dominique Toublan, Trưởng bộ phận chiến lược tín dụng Mỹ của Barclays, nhận xét: “Thanh khoản đã nhúc nhích trở lại. Rõ ràng là sự quan tâm đang lớn dần.”
