Bê tông hóa khu du lịch (KỲ II): Rất khó để sửa sai

DIỆU HOA• 03/12/2020 06:25

Nếu cứ mãi phát triển du lịch theo tư duy nhiệm kỳ, thế hệ mai sau sẽ chẳng có thể nhìn ngắm thiên nhiên hay các di tích mà chỉ còn những khối bê tông trơ trọi.

Thực tế, bê tông hóa các điểm du lịch dường như đang trở thành "hội chứng" mà các điểm du lịch nổi tiếng như Sapa, Hội An, Phú Quốc, Nha Trang... đang phải đối mặt. Các khách sạn, nhà hàng, resort như đang muốn tư hữu hóa các di sản.

Trên những quả đồi, Sapa đang bị bêtông hoá với các dự án cao tầng san sát nhau. Ảnh: Nguyễn Khánh

Trên những quả đồi, Sapa đang bị bê tông hoá với các dự án cao tầng san sát nhau. Ảnh: Nguyễn Khánh

Di sản nhường chỗ cho... bê tông

Từ vùng núi cao như tại Tam Đảo, vốn là một dãy núi đá ở vùng Đông Bắc Việt Nam, Tam Đảo hấp dẫn khách du lịch với khung cảnh thiên nhiên hùng vĩ và đặc biệt nổi tiếng với thị trấn được xây dựng từ thời Pháp thuộc làm khu nghỉ mát.

Thế nhưng, xuôi theo dòng chảy của phát triển du lịch, nơi đây cũng đã được "cào bằng", xẻ núi xây khách sạn, bê tông hóa cảnh quan. Đến Tam Đảo vào dịp cuối tuần hay các dịp nghỉ lễ, điều ấn tượng với du khách trước tiên có lẽ không phải bởi cảnh quan mà là những đoạn đường tắc hàng tiếng đồng hồ không thể di chuyển và những "khối bê tông" khổng lồ bên chân đỉnh núi.

Hay tại Đà Lạt, ngoài các khu du lịch như hồ Than Thở, thác Cam Ly, thung lũng Tình Yêu, các danh thắng như ga xe lửa Đà Lạt, hồ Tuyền Lâm, dinh Bảo Đại cũng đang bị xâm hại. Thậm chí, hai biểu tượng của Đà Lạt là rạp hát Hòa Bình và tòa Dinh Tỉnh trưởng, nơi thì tiến tới đập bỏ, nơi thì "di dời" để nhường khuôn viên cho cao ốc thương mại.

Bản quy hoạch

Bản quy hoạch khu Trung tâm Hòa Bình (thành phố Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng) gây nhiều ý kiến trái chiều với đề xuất bê tông hoá

Cho đến vùng biển, trường hợp dễ thấy nhất có thể kể đến đó là Nha Trang, với các đồ án quy hoạch chung cho phép xây dựng cao ốc 50 - 60 tầng dọc bờ biển, biến nơi đây thành một "bức tường cao ốc" ngăn thành phố với biển.

Đừng để tiếc nuối

Trên thực tế, việc xẻ núi làm khách sạn hay xây cao ốc “chắn” biển đã để lại nhiều hệ lụy. Tại Phú Quốc đó là việc Phú Quốc hứng chịu mưa lũ bởi các hệ thống nước tự nhiên bị chắn lại, hiện tượng "tư nhân hóa" bãi biển bởi bức tường bê tông ở Nha Trang, Sapa với các dự án cao tầng chèn kín các khoảng trống giữa các cụm nhà, chỉ còn lại những không gian chật hẹp, tối tăm và rất ẩm thấp, hay một bán đảo Sơn Trà (Đà Nẵng) ngổn ngang với với những công trình nham nhở, bỏ hoang.

Trao đổi với Diễn đàn Doanh nghiệp, KTS Phạm Thanh Tùng - Chánh văn phòng hội Kiến trúc sư Việt Nam cho biết, khách du lịch tìm đến Sapa, Tam Đảo, Đà Lạt không phải để ngắm những khối bê tông hiện đại, mà họ tìm về những nơi ấy bởi các thị trấn cổ, các di tích, thắng cảnh được hình thành trong lịch sử, những văn hóa, bản sắc địa phương và cả không khí trong lành, thiên nhiên hùng vĩ.

Ông Tùng cho biết, như tại Tam Đảo, người Pháp đã phát hiện và xây dựng khu nghỉ dưỡng tại nơi đây và khai thác như một đô thị với 145 tòa biệt thự lộng lẫy. Thế nhưng, điều họ làm được còn là việc lưu ý tới vấn đề bảo vệ, bảo tồn di sản thiên nhiên. Người Pháp đặc biệt hạn chế xâm phạm những khu thung lũng, ngược lại những khách sạn được treo trên sườn núi theo một bố cục kiến trúc rất rõ ràng, độc đáo, tạo điểm nhấn cho Tam Đảo.

Việc phát triển du lịch tại Tam Đảo không thể chạy theo làm kinh doanh dịch vụ, để bê tông lấn át núi đồi. Việc để nhà đầu tư “dẫn dắt cho hoạt động xẻ núi, san nền, bê tông hóa” là những biến tướng rất nguy hiểm. Không ai dám đảm bảo khi có những biến đổi địa tầng, sẽ không xảy ra một thảm họa như ở tỉnh Quảng Nam vừa qua.

KTS Tùng nhận định, cách làm du lịch kiểu tư duy "nhiệm kỳ", tầm nhìn ngắn hạn như ở Tam Đảo nói riêng cũng như của ngành du lịch nói chung hiện nay không mang lại nhiều ích lợi cho cả xã hội cũng như kinh tế.

“Muốn phát triển du lịch bền vững, cần phải có tư duy tầm nhìn chiến lược trong quản lý quy hoạch, lấy ý kiến từ nhiều bên. Xây dựng tràn lan thì dễ, nhưng để "sửa sai", “dọn dẹp” những khối bê tông này là rất khó và tốn kém" - vị KTS bày tỏ quan điểm.

KỲ III: Tầm nhìn ngắn hạn