Bịt “lỗ hổng” pháp lý với dịch vụ phát hành trái phiếu doanh nghiệp

>>Trách nhiệm của tổ chức trung gian phát hành trái phiếu doanh nghiệp

Trong thương vụ phát hành trái phiếu doanh nghiệp, các tổ chức trung gian, tổ chức cung cấp các dịch vụ phát hành luôn đóng vai trò quan trọng, đảm bảo thị trường vận hành theo định hướng, chuẩn mực và thông lệ quốc tế.

Hàng loạt tổ chức bị xử phạt

Tuy nhiên, thực tế thời gian qua cho thấy, các tổ chức này chưa thực sự phát huy được vai trò của mình khiến thị trường tiềm ẩn nhiều rủi ro và cơ quan quản lý liên tục phải phát đi những cảnh báo đối với nhà đầu tư. Thậm chí, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đã phải ban hành hàng loạt quyết định xử phạt cá nhân, tổ chức vi phạm.

Điển hình như mới đây, Công ty Cổ phần Chứng khoán HD (HDS) bị xử phạt 585.000.000 đồng do hàng loạt vi phạm. Theo Quyết định xử phạt, những vi phạm của HDS gồm: không đảm bảo việc phát hành trái phiếu riêng lẻ đáp ứng đủ điều kiện; không đảm bảo các thông tin trong hồ sơ phát hành trái phiếu riêng lẻ chính xác, trung thực, có thể kiểm chứng được, có đầy đủ các nội dung theo quy định phải có trong hồ sơ và không báo cáo đối với thông tin phải báo cáo theo quy định pháp luật.

Hay như tại Quyết định số 62/QĐ-XPHC, UBCKNN xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán và thị trường chứng khoán đối với Công ty cổ phần Louis Holdings (Địa chỉ: 14 Nguyễn Văn Vĩnh, Phường 4, Quận Tân Bình Thành phố Hồ Chí Minh). Theo đó, phạt tiền 70.000.000 đồng theo quy định điểm a khoản 3 Điều 42 Nghị định số 156/2020/NĐ-CP ngày 31/12/2020 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán và thị trường chứng khoán do công bố thông tin không đúng thời hạn theo quy định pháp luật.

Trên đây chỉ là hai điển hình trong hàng loạt vi phạm mà cơ quan quản lý đã xử phạt trong thời gian gần đây. Có thể thấy, dù khung pháp lý về tổ chức, hoạt động và trách nhiệm của một số tổ chức, trung gian cung cấp dịch vụ đã được ban hành tại các văn bản hướng dẫn Luật Chứng khoán. Tuy nhiên, phân tích từ thực tiễn thị trường, các chuyên gia cho rằng, pháp luật điều chỉnh hoạt động của các tổ chức này vẫn tồn tại không ít khoảng trống cần sớm hoàn thiện.

>>Kẽ hở phát hành trái phiếu bất động sản

Nguyên nhân do đâu?

Trao đổi với DĐDN, luật sư Nguyễn Trọng Hiệp – Giám đốc Công ty Luật HPVN đã chỉ ra 3 “lỗ hổng” pháp lý cơ bản.

Một là, pháp luật hiện đang thiếu quy định cụ thể về cơ chế kiểm tra, giám sát đảm bảo các tổ chức thực hiện đầy đủ trách nhiệm của mình và tuân thủ nghiêm quy định pháp luật.

Hai là, thiếu quy định cụ thể về trách nhiệm đối với một số tổ chức trung gian, cung cấp dịch vụ phát hành trái phiếu doanh nghiệp như tổ chức định giá trái phiếu; tổ chức tư vấn pháp lý độc lập…

Ba là, chế tài phạt đối với các tổ chức sai phạm còn yếu và thiếu, chưa đủ sức răn đe. Cùng với đó, thời gian qua, cơ quan Nhà nước chưa thực sự làm nghiêm, đặc biệt không áp dụng các biện pháp xử phạt bổ sung như đình chỉ hoạt động, tước quyền sử dụng giấy chứng nhận đăng ký hoạt động văn phòng đại diện, chứng chỉ hành nghề… dẫn đến nhiều tổ chức trung gian, cung cấp dịch vụ phát hành trái phiếu doanh nghiệp vì mục tiêu lợi nhuận cố tình làm ngơ, vi phạm pháp luật.

Cần bịt lỗ hổng pháp lý

Đưa ra giải pháp hoàn thiện khung pháp lý, nâng cao vai trò trách nhiệm của các tổ chức cung cấp dịch vụ trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp, luật sư Tạ Anh Tuấn – Trưởng Văn phòng Bách Gia Luật và Liên danh cho rằng, cơ quan chức năng cần “bịt” hết những khoảng trống pháp lý.

Thứ nhất, nghiên cứu sửa đổi bổ sung, hoàn thiện cơ chế giám sát, báo cáo của các tổ chức trung gian khi cung cấp dịch vụ, đảm bảo họ thực hiện đầy đủ trách nhiệm của mình và tuân thủ nghiêm quy định pháp luật. Đồng thời nghiên cứu ban hành các quy tắc đạo đức nghề nghiệp cho các tổ chức tham gia thị trường này.

Thứ hai, nghiên cứu bổ sung các quy định cụ thể về tổ chức, hoạt động và trách nhiệm pháp lý của một số tổ chức trung gian cung cấp dịch vụ phát hành trái phiếu doanh nghiệp như tổ chức xếp hạng tín nhiệm; tổ chức định giá trái phiếu; tổ chức tư vấn pháp lý độc lập…

Cuối cùng, cần nghiên cứu sửa đổi bổ sung các quy định pháp luật liên quan đến chế tài xử phạt đối với hành vi vi phạm theo hướng tăng nặng chế tài hành chính, bổ sung chế tài hình sự để có cơ sở áp dụng các biện pháp mạnh tay, xử lý hình sự đối với các tổ chức trung gian cung cấp dịch vụ phát hành trái phiếu doanh nghiệp cố tình vi phạm để răn đe.